Kunst en cultuur: voor een gezonde geest én lichaam
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft 3000 onderzoeken geanalyseerd en concludeert nu officieel: het actief of passief beleven van kunst bevordert de gezondheid en het algemene welbevinden.
Rol van de kunsten binnen welzijn
Uit de onderzoeken die de Wereldgezondheidsgezondheidsorganisatie (WHO) analyseerde, blijkt dat de kunsten op verschillende manieren effect hebben op zowel de geestelijke als de lichamelijke gezondheid en het algemeen welbevinden:
- Preventief kunnen de kunsten de sociale cohesie bevorderen en sociale ongelijkheid verminderen
- Kunstbeleving ondersteunt de sociale en cognitieve ontwikkeling van kinderen
- Door het welbevinden te verhogen reduceren ze de impact van trauma
Daarnaast hebben ze ook een positief effect op het omgaan met ziekte en de behandeling van een ziekte of cognitieve stoornis. Zo kan kunsteducatie bijvoorbeeld ondersteuning bieden bij de therapie van autismespectrumstoornis.
Een paar voorbeelden:
- Muziek maken en beluisteren, dansen, kunst maken of een bezoek aan een museum helpen bij stressreductie en -preventie.
- Het contact met de kunsten vermindert het gevaar op een mentale ziekte zoals depressie in de pubertijd of op een hogere leeftijd.
- Deelnemen aan culturele activiteiten stimuleert de eigenwaarde, zelfacceptatie en het zelfvertrouwen. Kinderen en adolescenten die deelnamen aan sociale circusprogramma’s hebben bijvoorbeeld een verhoogd effect op het welbevinden, de socialisatie en hun weerbaarheid, wat een positieve invloed heeft op de investeringen binnen welzijn.
In het rapport onderscheidt de WHO vijf categorieën binnen de kunsten die gezondheidsvoordelen kunnen opleveren: podiumkunsten (muziek, dans, zang, theater, film), beeldende kunst en vormgeving (beeldhouwen, schilderen, fotografie), literatuur (schrijven, lezen, luisteren naar literatuur), cultuur (het bezoeken van musea, concerten en theater) en online kunstvormen (animatie, digitale kunst etc).
Het rapport dat werd voorgesteld op 11 november in Helsinki roept beleidsmakers op om kunstbeleving te promoten op niveau van het individu alsook op lokaal als gemeenschapsniveau.
Opsteker voor organisaties
Dit is goed nieuws voor de vele projecten en initiatieven die zich richten op het inzetten van kunst en cultuur in onderwijs, zorg en welzijn. Die zijn vaak ontwikkeld vanuit de overtuiging dat kunst en cultuur een positief effect kunnen hebben op de gezondheid en het welbevinden van mensen, maar het harde bewijs daarvoor was nog beperkt.
Op basis van de samengebrachte onderzoeken zet het rapport aan tot een beleid op lange termijn ter integratie van kunst en cultuur in de zorg en het welbevinden doorheen de verschillende levensfasen.
Welzijn via onderwijs
CANON Cultuurcel ondersteunt scholen die via kunst en cultuur willen werken aan het welbevinden en emotioneel welzijn van kinderen en jongeren. 54 scholen kregen in het schooljaar 2016-2017 met het initiatief ’t Zal WELzijn een aanzet tot een overkoepelend anti-pestbeleid. Mede ondersteund door de VLOR en Iedereen Leest werkten de scholen een creatief project uit met een cultuureducatieve partner.
Wil je weten hoe de verschillende projecten werden ingevuld?
- literatuur en leesmotivatie
- welbevinden en pesten