Via film fileren we ons eigen cité-taaltje
Hoe confronteer je leerlingen op een leuke manier met hun typisch taaltje? Door hen er zelf filmpjes over te laten maken! Abdul stelt de vragen, Mirko zal antwoorden en Carlo probeert het beeld goed te kadreren. De mannen van 4 Metaal oefenen hun interviewtechnieken. Ze willen ook graag weten wat de camera kost. ‘Met statief en al? Een 8000 euro’, zegt Tom van Villa Basta. En hij stopt het apparaat meteen in handen van de jongens.
Tom begeleidt het videoproject in elke klas van de eerste en tweede graad van het Technisch Instituut Sint-Lodewijk in Genk. De filmpjes en interviews zijn bedoeld voor de schoolwebsite en vragen aandacht voor de taal op school.
Taal maakt sterker
Monique Gielissen, lerares Nederlands en lid van het kunstteam op school, geeft meer uitleg: ‘Veel van onze leerlingen worden geconfronteerd met taalarmoede of taalachterstand. We merken de laatste jaren bijvoorbeeld hoe ze hun Genks cité-taaltje niet meer alleen in de vriendengroep spreken. Ook tegen leraren gebruiken ze hetzelfde register. Bovendien zit er steeds vaker iets agressiefs in. Maar taal is toekomst. Het maakt je sterker. Daarom willen we hen op een creatieve en humoristische manier confronteren met hun eigen taalgebruik en dat integreren in wat op school leeft.’
‘Zet chocoladebroodje’
Villa Basta brainstormde mee over de aanpak. Voor de eerste graad stelde Tom korte, grappige filmpjes rond taalkwesties voor. Tom: ‘Als die mannen in de cafetaria een worstenbroodje vragen, dan zeggen ze ‘Zet worstenbroodje’. Een groep heeft dat heel letterlijk verfilmd en het lekkers op een bord gezet tot het rechtop bleef balanceren.’ Monique geeft een tweede voorbeeld dat eerder ook voor een talenbeleidactie via Smartschool gebruikt werd. ‘In Genk is alles mè. Dat betekent iets als ‘whaw’. Maar we zijn geen schapen, we zijn mensen die Nederlands kunnen praten.’
Geen Achterklap-onderwerpen
Voor de tweede graad heeft Tom interviewtechnieken in petto. De mannen van 4 Metaal schotelen hun medeleerlingen en leraren daarom vragen voor over school en maatschappij. Eerst brainstormen ze in twee groepen over mogelijke onderwerpen. ‘Niks wat met seks of Erdogan te maken heeft, goed?’ stelt Tom grenzen. ‘En we doen ook geen dingen die al op Achterklap zijn geweest.’ Die Vlaamse YouTuber kennen ze allemaal. Wat zou je anders doen als je je leven opnieuw zou mogen beginnen? Wat zou je aan de kledingvoorschriften hier op school willen veranderen? Daar zullen hun filmpjes over gaan.
Geboren talenten
Ze oefenen met de camera en microfoon, reflecteren op wat goed ging en wat beter kon. Tom leert hen doorvragen, maar niet met ja-nee-vragen. Een tweede ploeg neemt over en leert de micro in te pluggen, neutraal en geïnteresseerd te luisteren. Als de ‘geboren talenten van 4 Metaal’ (dixit Tom) hun intro hebben ingeblikt, gaan ze op pad voor hun interviews. Zichzelf beleefd introduceren en het doel uitleggen is een deel van de opdracht.
De impact van film
Tom zal alle filmpjes monteren. Daarvoor is één voor- of namiddag te kort. Ze zullen om beurt op de schoolpagina van Smartschool te zien zijn. In een afgeschermde omgeving dus. ‘We organiseren ook nog een toonmoment waarbij leraren en leerlingen het eindresultaat kunnen bewonderen, bespreken en evalueren. Die evaluatie zal weer de aanzet zijn voor een volgend project. Door leerlingen zelf preventieve en sensibiliserende acties te laten opzetten, hopen we via een medium dat nauw aansluit bij hun leefwereld impact en invloed te hebben op hun taalattitude en taalvaardigheid. ‘ En dat vinden ze duidelijk mè.
Tips van Monique
- Ook de schooldirectie zit in het kunstteam. Dat zorgt ervoor dat de cultuurwerking op school echt ondersteund wordt.
- Pols bij de leerlingen waar hun noden en interesses liggen. Hier gaven leerlingen zelf aan dat de aandacht voor correct taalgebruik vanaf het derde jaar sterk afnam. We koppelen er het technische aan omdat dat binnen de interesse van onze leerlingen ligt.
- Laat een zo breed mogelijk spectrum van leraren het project meevolgen. Zo betrek je ook niet-taalleraren en kunnen ook zij mee het talenbeleid uitdragen.
- Hou er rekening mee dat kansarme leerlingen vaak ook geen kansen krijgen om met kunst bezig te zijn. Een project als dit opent werelden die ze anders nooit zouden zien.
- We werken al langer samen met Villa Basta. Zo’n vertrouwde partner biedt continuïteit in je culturele aanpak. Hun breed spectrum aan activiteiten garandeert ook veel variatie.