GRENS(verleggend)
De voorstelling van je eigen film bijwonen op het filmfestival MOOOV, het is niet iedereen gegeven. De leerlingen van het vierde middelbaar Architecturale Vorming en Architecturale Kunsten van het Heilig Grafinstituut in Turnhout tastten letterlijk en figuurlijk grenzen af en maakten twee kortfilms. ‘We kozen bewust voor het brede thema grens, omdat dat idee veel vrijheid bood en goed aansloot bij de visie van het filmfestival’, vertelt Liesbeth Breugelmans, opleidingscoördinator beeldende kunst.
Als vertrekpunt voor GRENS brachten de leerlingen in cultuurhuis De Warande een bezoek aan de tentoonstelling ‘BELS’. Dit project kwam tot stand binnen de doctoraatsopdracht van regisseur en tevens oud-leerling Maurits Wouters over het Belslijntje, een voormalige spoorweg tussen Tilburg en Turnhout. ‘Samen met onze vijfdejaars vrije beeldende kunst en beeldende vorming en enkele leerlingen uit het Nederlandse Tilburg werkten wij een kunstproject uit over cultuurverschillen tussen Nederlanders en Belgen’, zegt Jef Faes, leraar beeldende vorming.
Scenaristen aan het werk
De leerlingen leerden op een projectdag rond relaties en seksualiteit over het stellen van persoonlijke grenzen. Tijdens een gesprek met actrice Sofie Hoflack maakten ze kennis met de filmwereld. 'Hoe ga je om met intieme scènes?' en 'Hoe worden grenzen gesteld tussen acteurs?' waren een aantal kritische vragen. ‘De actrice zit zelf op een grens in haar carrière nu de langspeelfilm Het Tweede Gelaat van Jan Verheyen in de zalen komt’, licht Liesbeth toe. ‘Bovendien komen de leerlingen in hun opleiding niet vaak in contact met het medium film.’
Voor de leerlingen zelf aan de slag gingen, gidste regisseur Harm Dens hen door de geschiedenis van de film. Ook alle do’s en dont’s van het filmen, van cameraperspectieven en soorten shots tot acteertips, passeerden de revue. Dan begon het echte werk. In groepjes lieten de jongeren hun creativiteit de vrije loop en schreven verschillende scenario’s. ‘Harm koos één scenario per groep’, vertelt leerling Roel Segers. ‘We werkten onze personages uit en we tekenden de scènes op een storyboard.’
Stilte voor opname
Op dag twee werden de kortfilms ingeblikt. ‘Dat was best intensief, want er kwam heel wat bij kijken’, vertelt Roel. ‘Zo moesten we de belangrijkste geluiden na het filmen ook apart opnemen.’ Het thema grens bleek altijd subtiel verwerkt in de opdrachten, ook al merkten de leerlingen dat niet. ‘Leren plannen en de grenzen van tijd en ruimte bewaken, maakten ook deel uit van het project’, zegt Liesbeth. ‘We filmden ook bewust in de ridderzaal. Onze school heeft een rijke historiek en de architectuur van deze ruimte moest zeker een rol spelen bij de kortfilms.’
De cast bestond uit slechts enkele leerlingen, maar ook achter de schermen was iedereen belangrijk. Dat merkte ook gelegenheidsregisseur Graciëlle. ‘Als regisseur moet je alles gezien hebben, op de set en ernaast, maar je kan bijvoorbeeld niet zonder cameraman.’ Ook wie in eerste instantie geen functie had, werd aan het werk gezet. ‘Een aantal leerlingen stond in voor de stilte in de gangen die nodig was voor de opnames’, zegt Liesbeth. ‘Zo was iedereen betrokken.’
Kortfilm als voorprogramma
De vierdejaars gaan elk jaar op uitstap naar MOOOV, een filmfestival voor alternatieve cinema. Dit keer stond The Idol op het programma. Deze film vertelt het waargebeurde verhaal van een Palestijnse jongen die op illegale manier de landsgrenzen oversteekt om zijn grote droom na te jagen en deel te nemen aan een talentenwedstrijd in Egypte. Voor de vierdejaars was de uitstap best spannend, omdat hun eigen kortfilms het voorprogramma vormden. ‘We hadden de films zelf nog niet gezien, maar we kregen veel positieve reacties’, vertelt Roel. ‘Het was ook boeiend om te zien hoe leerlingen uit een theoretische richting en leerlingen uit een praktische richting langs dezelfde weg twee totaal verschillende films hadden gemaakt’, zegt Liesbeth. Wat de leerlingen zeker gaan onthouden? ‘Ik heb veel respect gekregen voor acteurs’, vertelt Roel. ‘Acteren is echt niet zo eenvoudig als het soms lijkt.’
Tips van de leerkrachten
- Kies voor een zo breed mogelijk thema. Zo kunnen de leerlingen hun creativiteit helemaal de vrije loop laten.
- Leg contacten met professionele kunstenaars en kenners van de filmwereld. Een oud-leerling in deze sector kan de leerlingen tonen welke richting ze met hun opleiding uit kunnen.
- Laat de leerlingen zelf ontdekken wat de mogelijkheden van film zijn. Een bezoek aan een filmmuseum is nuttig als reflectie na het project. Zo worden de leerlingen niet beïnvloed tijdens het creatieve proces.
- Werk naar een voorstelling van de kortfilms toe. Ook op een opendeurdag kunnen de films getoond worden.