Metamorfose - Poëtisch kunstenparcours
De leerlingen van het vijfde jaar ASO en TSO van BimSem maakten kennis met poëzie in vele verschijningsvormen. Ze werkten een half jaar lang rond poëzie, gingen ook zelf aan het schrijven en maakten vervolgens verschillende doorsteekjes naar andere kunstvormen. Het resultaat van hun werk werd op gedichtendag aan het grote publiek getoond tijdens een groots opgezette poëziewandeling door het gebouwencomplex van de school.
Drie gemotiveerde leerkrachten Nederlands zetten, samen met vele collega’s, hun schouders onder het poëzieproject Metamorfose. Roel Verbeeke, Wim Verjans en Frederik Bosmans werkten interdisciplinair met hun leerlingen, vertrekkend vanuit poëzie. ‘We lieten de leerlingen zelf gedichten schrijven’, zegt Roel. ‘Die gedichten hebben we vervolgens opengebroken naar andere muzische domeinen zoals dans, beeld en drama.’
Een corpus aan gedichten
Na een uitgebreide verkenning van een heel verscheiden corpus gedichten in de taalvakken, werden alle vijfdejaars gestimuleerd om zelf gedichten te gaan schrijven op basis van waarneming. Daarom kregen de leerlingen een workshop van Creatief Schrijven Jong. ‘Daarin dienden afbeeldingen en kunstwerken als inspiratiebron. Ze brainstormden en associeerden erop los’, vertelt Wim. In het tweede deel van de workshop kregen de leerlingen een aantal technieken aangereikt om poëzie te schrijven. ‘De vrije associatie bijvoorbeeld. Of gekke woordcombinaties’, aldus Frederik. ‘Dit liep erg goed, en we beschikten nu over een corpus aan gedichten van alle vijfdejaars’.
Zes workshops
De leerlingen gingen vervolgens in workshops, geleid door kunstenaars uit verschillende disciplines creatief aan de slag met gedichten die zij zelf of hun jaargenoten hadden geschreven.
Er waren zes workshops, die elk hun eigen producten opleverden:
- grafische vormgeving: banieren met gedichten en kijkdozen.
- bewegingstheater: voorstelling geïnspireerd door gedichten
- fluistertheater: idem
- woordkunst: voordracht/opvoering met gedichten
- videokunst: film op basis van gedichten
- beeldende kunst: keramiek en silhouetten geïnspireerd door de gedichten
Verder was er een ‘begeleidingsgroep’, die het hele proces documenteerde met beeldmateriaal en interviews. Hun documentaire werd bij het begin van het toonmoment aan het publiek getoond. Een andere groep werd begeleid met het oog op het gidsen van de bezoekers tijdens het toonmoment.
Het toonmoment was een prachtig parcours dat anderhalf uur duurde, een soort wandeling door het labyrint van de school. ‘De bezoekers konden tegelijk de creatieve werken én de school zelf ontdekken’, zegt Wim. ‘Het gebouw was feeëriek uitgelicht.’
Metamorfose
Het poëzieproject heeft de naam Metamorfose meegekregen, naar de bekende gedichten van Ovidius. ‘De naam is goed gekozen’, zegt Wim. ‘De leerlingen hebben gedichten omgevormd tot dans, theater en beeldend werk. Bovendien veranderen de leerlingen ook zelf. Op die leeftijd zitten ze middenin een proces van metamorfose. En we kunnen alleen maar hopen dat ze door dit poëzieproject ook een beetje veranderd zijn.’ ‘Sommige leerlingen botsen tijdens zo’n project op zichzelf’, zegt Frederik. ‘Ze ontdekken stukjes van zichzelf die ze nog niet kenden. Daarvoor zijn ze diep moeten gaan. Ze kwamen voor verrassingen te staan, maar waren achteraf echt trots.’
Tips van Roel, Wim en Frederik
- Laat leerlingen zelf gedichten schrijven. Laat ze daarvoor een workshop van Creatief Schrijven Jong volgen. Daarin leren ze naar kunst kijken en daarrond brainstormen. Door middel van associaties komen ze snel tot leuke resultaten.
- Ga beeldend aan de slag met gedichten die leerlingen zelf geschreven hebben. Laat de leerlingen bijvoorbeeld een kijkdoos maken van een gedicht dat hen inspireert. Of verwerk een gedicht typografisch à la Van Ostaijen. Laat vorm en inhoud daarbij samensmelten. Druk het resultaat af op grote banieren en hang die op in de school.
- Laat leerlingen zelf gidsen tijdens het toonmoment. Zo leren ze dingen in goede banen te leiden en verantwoordelijkheid te nemen.
- Laat leerlingen het hele project documenteren in een making-of. De leerlingen die zorgen voor een blik achter de schermen leren heel wat journalistieke vaardigheden.
- Maak een poëziemuur op een centrale plek op school. Hang er geregeld nieuwe gedichten op. De leerlingen mogen de muur aanvullen met eigen gedichten. Op die manier wordt het project opengetrokken naar de hele school.