Effecten van cultuuronderwijs

Wat is de waarde van cultuureducatie? Het is een complexe vraag waarover reeds heel veel onderzoeken en studies verschenen zijn. Hier zetten wij de belangrijkste conclusies op een rij.  

Enkele belangrijke termen 

Cultuur, cultureel bewustzijn, cultuuronderwijs en kunstonderwijs: het zijn belangrijke termen, maar wat betekenen ze exact en hoe verschillen ze van elkaar? We vatten het kort even samen. 

• Cultuur omvat alles wat mensen maken en doen. Via cultuur geven we betekenis aan de wereld om ons heen. Cultuur is de manier waarop we de wereld ervaren en interpreteren, verbeelden en kennen.  

• Het cultuuronderwijs ontwikkelt het cultureel (zelf)bewustzijn van leerlingen. Via filosofie, erfgoed, media, literatuur, kunst, geschiedenis, religie… wordt er gereflecteerd op de eigen cultuur en die van anderen. Ze worden gestimuleerd om kunst- en cultuuruitingen te evalueren en te waarderen en zo vorm te geven aan hun eigen culturele identiteit. Daarnaast hebben kunst en cultuur ook een socialiserende rol: ze leren mensen deel uitmaken van een groep.  Bovendien is het tonen van eigen werk (de zgn. culturele expressie) een belangrijk aspect om de dialoog met de ander en zichzelf ten volle te voeren. Daarom heeft het cultuuronderwijs vaak een vakoverschrijdend karakter. Kunst, erfgoed, media … worden vaak gekoppeld aan andere vakken zoals taal, geschiedenis, maar verdient ook binnen wetenschappelijke vakken een plek. Door bestaande manieren van handelen en zijn in een samenleving te observeren en te ervaren, geven ze daarmee betekenis aan een menselijk leven in die maatschappij, die tijdsperiode of die omgeving. Daarom heeft cultuuronderwijs ook linken met het domein burgerschap en historisch bewustzijn. In een brede opvatting van cultuuronderwijs heeft cultuur binnen alle leergebieden een plek. Cultuur is een proces van omgaan met en interpreteren van de ons omringende wereld. 

• Kunstonderwijs is een specifieke vorm van cultuuronderwijs, gericht op het doelbewust leren over en met kunst. Het kunstonderwijs omvat educatie over beeldende kunst, muziek, drama, dans, beweging, film, mode… In het kunstonderwijs ligt de nadruk op de verbeelding, op de creativiteit.