Filosoferen met leerlingen
Filosoferen kan iedereen! Er staat geen leeftijd op en je hoeft er geen dikke boeken voor te lezen of jaren voor te studeren. Zin krijgen om na te denken en deze gedachten gestructureerd verwoorden, meer is er niet nodig om te filosoferen. Ook kinderen kunnen dus samen op zoek gaan naar mogelijke antwoorden op uitdagende vragen!
We geven je graag inspiratie om in de klas mee aan de slag te gaan:
-
Het Vlaams Netwerk voor Eigentijds Filosofieonderwijs (VEFO) werkt aan meer filosofie in het Vlaamse basis- en secundair onderwijs. Op hun website zetten ze je op weg om zelf te filosoferen met jouw leerlingen of studenten.
Je vindt er lesmateriaal voor in de klas en literatuur om je les filosofie voor te bereiden:
- Een creatief project rond filosofie met een externe partner? Laat je inspireren door deze praktijkvoorbeelden:
- Bij (Un)usual werkten leerlingen van het 5de leerjaar rond dansen, denken, durven en vrijheid.
- Tijdens Als ooit, het combineren van beeld en filosofie gingen leerlingen van het 6de leerjaar op zoek naar alternatieven voor een betere samenleving.
- In Paintshop - Scholieren exposeren zelfportretten in S.M.A.K. dachten leerlingen van het deeltijds beroepsonderwijs na over hun identiteit, afkomst, uiterlijk, hun positie op school en in de wereld.
- Initia is een projectorganisatie voor hedendaagse kunst en praktische filosofie. Vanuit een pluralistisch perspectief speelt filosoof Jan Knops in op hedendaagse thema’s, tendensen en ontwikkelingen.
Deze boeken kunnen het startpunt zijn om filosofisch aan de slag te gaan:
8+
Le petit prince
Antoine De Saint-Exupéry
Waarschijnlijk heb je ‘m al drie keer gelezen of staat hij steevast in je boekenkast? Dit wereldberoemde boek spreekt kinderen én volwassenen wereldwijd aan en is dan ook het meest vertaalde boek ooit. Geschreven door de Franse filosoof en piloot Antoine de Saint-Exupéry. Het lijkt op het eerste gezicht een kinderboek, maar tussen de regels door lees je een prachtig filosofisch verhaal over de mensheid, waardoor het voor ons volwassenen ook een mooi verhaal is. Het boek is een ode aan de verbeeldingskracht die we te vaak kwijtraken als we ‘volwassen’ worden.
7+
Hallo, is daar iemand?
Jostein Gordaarder
Dit kleine filosofieboek voor kinderen wekt veel nieuwsgierigheid en stimuleert tot vragen. Is er leven op andere planeten? Kunnen dieren denken? Waar komt de wereld vandaan? Is een kip gewoon? Wanneer verandert boven in beneden? (de maan staat boven en toch gaan astronauten naar beneden voor ze op de maan landen) Waarom hebben we geen vier benen? Vooral ook leuk om voor te lezen.
9+
Filosofie voor kids
Oscar Brenifier
Deze serie bestaat uit zes verschillende boeken waarin per boek grote filosofische vraagstukken worden beantwoord zoals ‘waarom leef ik?’, ‘wat is goed, wat is kwaad?’ en ‘wat voel ik?’ Begrippen zoals liefde, jaloezie, vriendschap en verlegenheid, ruzie en verliefdheid worden op een grappige, leerzame en begrijpelijke manier besproken.
4+
Tijger tijger is het waar?
Byron Katie en Hans Wilhelm
Een verhaal van een klein tijgertje dat denkt dat zijn hele wereld instort: zijn ouders houden niet van hem. Zijn vrienden hebben hem in de steek gelaten. Het leven is oneerlijk. Maar een wijze schildpad stelt hem vier vragen… en alles verandert. Hij beseft zich dat al die problemen niet door dingen veroorzaakt worden, maar door zijn gedachten over dingen. Het boek is niet alleen leuk beschreven, maar is ook erg leerzaam voor kinderen. Het zet je aan het denken over je eigen gedachten.
3+
Anders is leuk
Francien Oomen
Dit boek gaat over een kameleon die wordt geboren in een krokodillengezin. Al snel blijkt hij helemaal niet te kunnen zwemmen. Hij is nogal anders. Als hij de wijde wereld intrekt komt hij veel verschillende leuke dieren tegen; ondanks de vele overeenkomsten, zijn er ook altijd verschillen. Hoewel dat soms wat lastig is, zou Anders het maar wat saai vinden als iedereen hetzelfde zou zijn! Een mooi boek over de verschillen in onze wereld en hoe hier mee om te gaan, iets wat we niet vroeg genoeg kunnen inprenten bij kinderen.
4+
Klein maar dapper
Berrie Heesen
Berrie was pedagoog, filosoof, leerkracht, docent en richtte in de jaren tachtig het Centrum voor Kinderfilosofie op aan de Universiteit van Amsterdam. Hij wordt gezien als de grondlegger van het filosoferen met kinderen in Nederland en schreef een hele reeks aan filosofische kinderboeken, waaronder dit debuutexemplaar, een bundel verhalen waarin kinderen zich buigen over kwesties als de snelheid van gedachten, de uitvinding van belangrijke woorden en wat er wel en wat niet geteld kan worden.
14+
De wereld van Sofie : roman over de geschiedenis van de filosofie
Jostein Gaarder
De 15-jarige Sofie wandelt aan de hand van een leermeester de geschiedenis van de filosofie door. Een detective en een filosofiegeschiedenis in één: deze intrigerende roman zal iedereen aanspreken die iets wil leren over zichzelf en de wereld.
9+
Het onwijs grote filosofie doeboek
BSabine Wassenberg
Het Onwijs Grote Filosofie Doeboek is ontzettend leuk voor leerlingen om te lezen, maar ze kunnen ook spelletjes spelen, knutselen, vragen beantwoorden en diezelfde vragen aan anderen stellen, raadsels en puzzels oplossen en nog veel meer.
4+
De dag dat de zee weg was en andere verhalen
Awee Prins
De dag dat de zee weg was bevat zes humoristische en liefdevolle verhalen met een knipoog naar de wereld van de volwassenen. Het zijn bijzondere vertellingen die de auteur vroeger aan zijn zon vertelde, met dieren in de hoofdrol. Het is een kinderboek waar volwassenen nog iets van kunnen leren, 6 verhalen over de broosheden van nu.
8+
Het Onwijs Grote Filosofie Doeboek - Op Reis
Fabien van der Ham
Fabien van der Ham is bekend als de filosofiejuf.
Het boek ziet er fris, eigentijds, verrassend en grappig uit. Net als vorig jaar staan er weer allerlei breinbrekers en doe-opdrachten in, word je aan het denken gezet en vind je allerlei leuke weetjes. Helemaal nieuw zijn de avonturen van alien Karatasi.
Tip: Gebruik het boek ook in de klas. Filosofeer samen over de vragen. Of laat leerlingen, die altijd snel klaar zijn met hun werk, erin werken.
- filosoferen
