Hoe koppel je het muzische aan wereldoriëntatie?

Kunstkuur laat een academie drie jaar samenwerken met het regulier onderwijs. Expertise-uitwisseling is het belangrijkste doel. Het was ook de reden waarom Ellen met haar academie instapte. ‘Meer dan de helft van mijn team is nieuw’, zegt ze. ‘We hebben net vijf nieuwe vestigingsplaatsen opgericht. Daar werken we met een breder, ander publiek en met minder ateliergevoel. We willen daarom expertise vergaren over talenbeleid, klasmanagement, ouderparticipatie... We zien Kunstkuur als een uitgebreide nascholing.’

Noden in de academie en op de basisschool

Net als de academie zit ook basisschool Sint-Albert met vragen die ze met Kunstkuur willen oplossen. Directeur Eva: ‘We zoeken volop onze weg in een nieuw leerplan. We focussen eerst op het onderdeel ‘Oriëntatie op de Wereld’ omdat we dan heel thematisch kunnen werken. Bovendien willen we daar muzisch werk en media aan koppelen. Om daarin te slagen en tegelijk het muzische te versterken, konden we nog extra expertise gebruiken.’

‘Ook willen we in die 3 jaar Kunstkuur graag onze leerlijnen voor muzische vorming uittekenen. Waarom koppelen we dat doel aan deze leeftijd? Waar ben je net mee bezig als je dit doet? We zijn benieuwd naar hoe de leerkrachten van de academie dat zien.’

Van de derde kleuterklas tot het zesde leerjaar

Ze kozen ervoor om in het eerste trimester met de drie oudste groepen te starten. In het tweede trimester zullen het tweede en derde leerjaar verder bouwen op wat er in het eerste trimester is gemaakt. Eva: ‘Dan zullen we ook rond grafiek werken en naar het grafiekatelier in de academie gaan. In het derde trimester zetten de derde kleuterklas en het eerste leerjaar samen een project op. Dat gebeurt om de toeleiding naar de academie gemakkelijker te maken. Op termijn willen we ook een afdeling hier op school openen.’

Van plantenencyclopedie tot oriëntatie-uitdaging

De echte praktijk toont zich in de klassen. Juf Caroline van het zesde leerjaar krijgt drie weken lang, telkens twee uur per week, leerkracht beeld en illustratie Chiara naast zich als co-teacher. Samen geven ze het leerstofonderdeel ‘Planten ordenen’. Ze startten met een overleg, er kwam een brainstorm met de leerlingen en een plan van aanpak. Ze maken onder meer een plantenencyclopedie met zelf uitgevonden categorieën en fantasienamen.

Juf Nelle van het vierde werkt met haar partner in crime, een architecte van opleiding, rond ruimte en oriëntatie, windstreken, kaartlezen, schaal. ‘We stippelen in twee groepen een wandeling door Molenbeek uit. Het is de bedoeling dat ze op het einde elkaars wandeling verkennen en niet verloren lopen. Via een openklasmoment gaan we de routes ook met ouders stappen.’

De stop-motionfilmpjes van Annabel en Lucia

Juf Annabel van het vijfde leerjaar en leerkracht beeld Lucia hebben tot nu toe de meeste Kunstkuur-ervaring. Ze zetten drie actuele onderwerpen in stop-motion om. Lucia: ‘De samenwerking met Annabel verliep heel organisch. In het co-teachen hebben we elk ons expertiseveld. Ik leer veel bij op organisatorisch vlak als ik bij haar in de klas bijspring. Voor elke les bespraken we waar elke groep in het proces zat, hoe we hen konden ondersteunen zodat de leerlingen zelf verder konden.’

Wat was voor haar het grootste verschil met lesgeven op de academie? ‘In de academie zie je de kinderen twee uur per week en dan zie je ze weer zeven dagen niet. Ze moeten er elke keer weer inkomen. Doordat ik hier een hele week elke namiddag, kwam, was de  intensiteit anders. Die zorgt voor een heel andere werklijn en focus.’ Vandaag slaat het vijfde leerjaar een nieuwe weg in. Annabel heeft het over natte en droge vruchten. Dat verschil maken ze extra duidelijk door verf te maken van verschillende vruchten.

‘Hoe wij aan muzische vorming doen, onze visie dus, dat is onze expertise die we willen bijbrengen’

Ellen Janssens - directeur Sint-Lukasacademie

Wat versta jij onder muzisch werken?

Het valt op hoe vlot de samenwerking verloopt. Hoe komt dat, denken ze? ‘Hoe meer je van de noden van de school vertrekt, hoe minder de leerkrachten puffen’, merkt Ellen op. ‘We leggen ook sterk de focus op een open proces. We vinden experimenteren, doodlopende straatjes opzoeken, positief omgaan met fouten belangrijk. Hoe wij aan muzische vorming doen, onze visie dus, dat is onze expertise die we willen bijbrengen. We leveren dus zeker niet alleen een extra paar handen. Dat zou onze expertise en het co-teachen tekortdoen. Doet een school op een andere manier aan het muzische, dan moet je eerst over die barrière. Dat is hier niet het geval.’

Eva: ‘Ik benadruk erg dat dit geen planlast of iets vrijblijvends is. Dit is doelgericht werken. Ik vraag aan de leerkrachten dat ze bij alles wat ze doen of wat de co-teacher doet, op zoek gaan naar het doel, naar ‘waar bevindt de leerling zich op de leerlijn.’’

Deel de tips

De academie heeft 4 Kunstkuurtrajecten in verschillende scholen lopen. Om zeker te zijn dat iedereen hiervan leert, zitten de verantwoordelijken van elk traject regelmatig samen. ‘Dan verzamelen we alle tips in een lijst’, zegt Ellen. ‘Zoals hoe een leerkracht een opruimlied laat kiezen uit een Spotify-lijst voor het opruimmoment. Hoe gebeurt dat in andere scholen? We verzamelen al die ideeën en koppelen die terug naar het volledige team.’

Ook de school leert: ‘De academie brengt hier veel frisse ideeën binnen. En niet alleen op muzisch vlak.  We leerden via hen bijvoorbeeld TRELLO kennen, een online platform waarop je voorbereiding, documenten, agenda’s kan delen. Alles staat samen. Superhandig. En ook belangrijk: mensen gaan meer begrip voor elkaar hebben als ze elkaar en elkaars job leren kennen. Dat respect voel ik nu al. Het is waardevol om de vooroordelen over elkaar weg te werken. Zo vaart niet alleen het cultureel bewustzijn van de leerlingen, maar ook van de leerkrachten er wel bij.’

Afsluiten in stijl

In juni 2022 rondden de Sint-Lukasacademie en Sint-Albertschool hun driejarige Kunstkuur af. Ter gelegenheid maakten de leerkrachten en leerlingen dit slotfilmpje. 

Een transcriptie is voorzien