Overslaan en naar de inhoud gaan
Aanmelden
Home

Hoofdnavigatie

  • Home
  • Activiteiten
  • Cultuurpartners
  • Scholen
  • Ondersteuning
    • dynamoOPWEG
    • dynamoPROJECT
    • Kunstkuur
  • Acties
    • Cultureel bewustzijn
    • Beste Boekenjuf/meester
    • Poëziesterren basisonderwijs
    • Poëziesterren secundair onderwijs
    • Netwerk Lezen op School
    • Inspiratiedag
    • Cultuurdagen
    • Dag van de Cultuureducatie
    • Cultuur en onderwijs
    • Erfgoedweek
  • Inspiratie
Zoeken
Sluit zoekvenster
Sluit zoekvenster

Kruimelpad

  1. Home
  2. Lezen met leesstrategieën!

Lezen met leesstrategieën!

Na het leren lezen in het eerste leerjaar, lezen we om te genieten, om van gedachten te wisselen, om te leren … Dat lukt alleen als je begrijpt wat je leest. Dat dat niet vanzelf gaat, blijkt uit de tegenvallende PIRLS-resultaten: Vlaamse leerlingen slagen erin informatie die letterlijk in teksten staat terug te vinden, maar hebben veel moeite om informatie af te leiden, om informatie te begrijpen en om ze te verbinden met wat ze al weten. Hoe kunnen we daaraan werken in het onderwijs?

Om begrijpend te lezen heb je niet enkel een grote woordenschat, maar ook een grote kennis van de wereld nodig, voldoende technische leesvaardigheid en vooral leesplezier en leesgoesting vanuit een grote nieuwsgierigheid.

Die grote nieuwsgierigheid is de motor van het leren en leunt erg aan bij ‘een onderzoekende houding aannemen’, een 21ste-eeuwse vaardigheid. Die vaardigheden vertrekken vanuit drie perspectieven: een economisch perspectief (voorbereiden op de arbeidsmarkt), een maatschappelijk-cultureel perspectief (voorbereiden op participatie in het maatschappelijk en cultureel leven door kritische en verantwoordelijke burgers te vormen) en een persoonlijk ontwikkelingsperspectief (talentontwikkeling en persoonlijke ontplooiing).1

Lezen speelt bij het ontwikkelen van al die perspectieven een grote rol. Door goed begrijpend te lezen kan je vaardig, kritisch en doelgericht informatie verwerken, feiten van meningen onderscheiden en helder communiceren en verslag uitbrengen.

Mensen hebben kennis, verbeelding, sociale relaties en technologie nodig. Ze moeten zich kunnen aanpassen aan nieuwe situaties en feiten. Ze moeten hun eigen leer-kracht ontwikkelen om hun eigen leven uit te bouwen en een bijdrage te leveren aan het leven in deze wereld. Leesbegrip is een belangrijke manier om daaraan te werken.

 

Wie is Hilde Van den Bossche?

  • Lerarenopleider Nederlands en Nederlandse didactiek basisonderwijs aan de Odiseehogeschool, campus Waas in Sint-Niklaas.

  • Voortdurend op zoek naar aanknopingspunten met leesplezier en leesmateriaal om studenten en kinderen te boeien en prikkelen.

  • Leesbegeleider van Het Lezerscollectief voor studenten aan de lerarenopleiding.

  • Stroomleider voor Lopon, vereniging van lerarenopleiders primair onderwijs Nederlands en NT2.

  • Lezer ‘om duizend levens tegelijk te leven’ en te delen met anderen.

De 4 V’s voor begrijpend lezen

Een bewuste lezer heeft een leesdoel voor ogen. Het lijkt alsof hij per doel andere elementen inzet. Dat is echter niet zo: een bewuste lezer zet actief strategieën in om zijn leesdoel te bereiken.

Om ze gemakkelijk te kunnen onthouden, worden de belangrijkste leesstrategieën vaak aangeduid als de ‘4 V’s van begrijpend lezen’: voorkennis gebruiken, voorspellen, visualiseren en vragen bedenken. Hij doet dit vóór, tijdens en na het lezen. Daardoor voert hij een ‘gesprek’ met de tekst en denkt hij na over de tekst. 

Voorkennis gebruiken

Wat weten je leerlingen al over het onderwerp? Speelt het verhaal zich af op een bekende plek? Of hebben ze er al iets over gezien op tv? Door voorkennis te gebruiken leggen je leerlingen verbanden tussen bekende en de nieuwe informatie uit de tekst.


Als leerkracht sta je model door jezelf luidop af te vragen: Is er iets in de tekst dat me doet denken aan mijn eigen leven, iets wat ik al heb gelezen, gezien of gehoord ?

Visualiseren

Welke beelden komen er tijdens het lezen in je hoofd? Zie je de hoofdpersoon en plaatsen voor je?
De verbeelding gaat aan het werk. Door te visualiseren krijgen je leerlingen meer ‘grip’ op de tekst. Daardoor zijn lezers ook dikwijls teleurgesteld door verfilmingen: het beeld dat ze voorgeschoteld krijgen, klopt niet met wat ze zelf hadden bedacht.


Als leerkracht sta je model door jezelf luidop af te vragen: Welke beelden zie ik voor me? Bij welke woorden en zinnen krijg ik een foto of film in mijn hoofd? Voel ik mij ook zo? Wat doet dit met mij?

Vragen bedenken

Wanneer leerlingen zelf vragen stellen, blijft de nieuwsgierigheid om verder te lezen en groeit inzicht in wat begrepen is en wat nog niet.


Als leerkracht sta je model door zelf luidop na te denken: Dit stukje begrijp ik, het gaat hierover. Dit stukje begrijp ik niet, hierdoor raak ik in de war en stel ik me vragen. Begrijp ik nu waar de titel op slaat?

Voorspellen

Lees de titel en illustratie op de cover, lees de achterflap, bekijk de afbeeldingen en voorspel waarover de tekst zal gaan. Laat je leerlingen tijdens het lezen nagaan of die voorspelling klopt of laat hen die bijsturen op basis van wat ze lezen. Of lees een stukje en voorspel dan hoe het verhaal verder gaat.


Als leerkracht sta je model door jezelf luidop af te vragen: Waarover denk ik dat de tekst zal gaan als ik de afbeeldingen bekijk of de titel, de achterflap of de eerste bladzijde lees? Wat verwacht ik dat er zal gebeuren? Had ik dat verwacht?

 

Vóór, tijdens en na het lezen

We hanteren dus best deze vier strategieën omdat ze zowel vóór, tijdens als na het lezen in te zetten zijn en omdat het om een beperkt en overzichtelijk geheel gaat. De vier V’s zet je in bij alle soorten teksten. Iedere geoefende lezer gebruikt ze. Bij specifieke leesdoelen zet hij ze doelgericht in, bijvoorbeeld om sleutel- en signaalwoorden te vinden en tot een samenvatting te komen.

Kinderen leren leesstrategieën door een goed voorbeeld te zien: een leerkracht die hardop denkt en voordoet zodat kinderen er op termijn zelf mee aan de slag kunnen en ze systematisch inzetten bij alles wat ze lezen, niet enkel tijdens de taalles. Elke lezer oefent, versterkt en schaaft de strategieën levenslang bij.

Voetnoten

1. Van den Branden, K. (2016) Bewust taalvaardig in de 21e eeuw. Met de deur in huis …, presentatie op de lenteconferentie NDN, 15 april 2016, Universiteit Antwerpen.

 

Dien je eigen subsidieproject in
Auteur Hilde Van den Bossche
Onderwijsniveau
  • Basisonderwijs (lager en kleuter)
  • Buitengewoon basisonderwijs
  • Gewoon basisonderwijs (lager en kleuter)
Thema
  • literatuur en leesmotivatie
  • taal(bevordering) en taalstimulatie
Sleutelcompetenties
  • Nederlands
  • Cultureel bewustzijn

Nieuws in de kijker

Jeugdboekenmaand 2023 affiche

Werken met boeken tijdens Jeugdboekenmaand én het hele jaar door!

Wil je boeken meer je klas in smokkelen? Vind hier de educatieve handleidingen voor leerkrachten lager en eerste graad...

Lees meer

dynamoPROJECT | 2000 euro voor een kunstenaar in je klas? Dien je aanvraag in t.e.m. 15 mei

Je wil een boek vertalen naar moderne dans? Je wil met je klas een eigen verhaal schrijven en kan daarbij de hulp...

Lees meer
"

Infosessie dynamoPROJECT | woensdag 22 maart 2023

Kriebelt het om samen te werken met een echte kunstenaar? Wil je een artistieke draai geven aan je lesonderwerpen? Ben...

Lees meer

'Vrienden voor het Lezen' wil nieuwe en meer lezers

Met de lancering van een communicatiecampagne ‘Vrienden voor het Lezen’ en een groot Leesoffensief wil de Vlaamse...

Lees meer
Meisje verkleed als Pipi Langkous doet handstad op een paard

Op stap met de klas dankzij dynamoOPWEG

Zoek je gratis vervoer voor een educatieve schooluitstap?

Lees meer
Bekijk alles van nieuws

Nieuwsbrief

Schrijf meteen in en ontvang talrijke tips en inspiratie over meer en beter cultuuronderwijs op school, activiteiten, ondersteuningen en deadlines, praktijkvoorbeelden en onze evenementen. Je mag de nieuwsbrief twee keer per maand in je mailbox verwachten.

 
 

Door in te schrijven stem je in met de privacyverklaring.

Voetmenu

Voor scholen

  • Activiteiten voor jouw klas
  • Cultuurpartners ontdekken
  • Jouw schoolpagina
  • Gratis vervoer met De Lijn
  • Financiële steun voor jouw project
  • Samenwerking school en academie
  • Acties en evenementen
  • Inspiratie
  • Reviews van leerkrachten

Voor cultuurpartners

  • Zo start je op Cultuurkuur
  • Organisatiepagina maken
  • Activiteit toevoegen
  • Culturele bestemming worden
  • Scholen in de buurt zoeken

Over Cultuurkuur

  • Over het platform
  • Kalender
  • Veelgestelde vragen
  • Schrijf je in op de nieuwsbrief

Contacteer ons

  • mailContactformulier
  • phone02 553 96 63
  • Facebook Volg ons op Facebook (opent in een nieuw tabblad)

Vlaamse overheid

Departement Onderwijs en Vorming

Koning Albert II-laan 15, postbus 134

1210 Brussel

Cultuurkuur.be is een initiatief van CANON Cultuurcel i.s.m. publiq (opent in een nieuw tabblad)

© 2022 Cultuurkuur

  • Contact
Cultuurkuur

Cultuurkuur.be is een officiële website van de Vlaamse overheid

uitgegeven door Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming (opent in een nieuw tabblad)
Vlaanderen is cultuur en onderwijs