Overslaan en naar de inhoud gaan
Aanmelden
Home

Hoofdnavigatie

  • Home
  • Activiteiten
  • Cultuurpartners
  • Scholen
  • Ondersteuning
    • dynamoOPWEG
    • dynamoPROJECT
    • Kunstkuur
  • Acties
    • Cultureel bewustzijn
    • Beste Boekenjuf/meester
    • Poëziesterren basisonderwijs
    • Poëziesterren secundair onderwijs
    • Netwerk Lezen op School
    • Inspiratiedag
    • Cultuurdagen
    • Dag van de Cultuureducatie
    • Cultuur en onderwijs
    • Erfgoedweek
  • Inspiratie
Zoeken
Sluit zoekvenster
Sluit zoekvenster

Kruimelpad

  1. Home
  2. Barok in de klas: tekenen als Rubens en dansen op Vivaldi

Barok in de klas: tekenen als Rubens en dansen op Vivaldi

De Stedelijke Bassischool Klavertjevier in Berchem werkte met de leerlingen van het vierde en zesde leerjaar twee maanden creatief rond het thema ‘barok’. MUS-E zorgde voor negen workshops. Kunstenaar Patries Wichers werkte vooral vanuit beeld. Tania Cnaepkens nam woord/drama voor haar rekening. Als uitgangspunt gebruikten ze de Sint-Jacobskerk in Antwerpen. Let’s Go Barok!

Klavertjevier werkte enkele jaren geleden al met MUS-E en was toen heel tevreden over de samenwerking. Toen de organisatie voorstelde om iets te doen rond barok in Antwerpen waren leerkracht Karen Verschueren (6de leerjaar) en haar collega Nelle Janssens (4de leerjaar) meteen enthousiast. ‘Barok is alomtegenwoordig in onze stad’, zegt Karen. ‘Door de expertise van MUS-E werd het voor de kinderen echt een onvergetelijk traject.’

Het dynamoPROJECT liep over een periode van twee maanden. De leerlingen volgden de workshops per klas. Ze namen telkens een namiddag in beslag. Bij de eerste ontmoeting lieten de kunstenaars foto’s zien van de Sint-Jacobskerk, de honderden engelen die er te vinden zijn en boegbeeld Rubens. Met behulp van beelden, muziek en dans vertelden ze de kinderen wat barok inhield. Patries en Tania koppelden regelmatig terug naar de lessen wereldoriëntatie en geschiedenis. Ook de nieuwe taalmethode van de school kwam aan bod.

Acht contactmomenten rond beeld, muziek, woord en drama

Tijdens de vier workshops van Patries werkten de kinderen rond beeld. Ze tekenden bijvoorbeeld portretten van zichzelf en elkaar met één lijn en leerden werken met houtskool en pastelkrijt. Patries gaf telkens een opdracht, maar daar binnen mochten de leerlingen volledig hun eigen ding doen. ‘In een andere workshop maakten ze hun eigen verf met eigeel en kleurpigment’, zegt Karen. ‘Later schilderden ze daar dan mee op grote papieren. De leerlingen vonden dat echt supertof!’

‘Patries en Tania brachten barok tot leven met superleuke en boeiende opdrachten. De kinderen hebben echt enorm veel dingen gedaan en geleerd. En wij ook!’

Karen Verschueren - Leerkracht 6de leerjaar

Bij de vier workshops van Tania lag de focus op woord/drama. Ze dompelde de leerlingen helemaal onder in de barokke tijdsgeest. De symboliek van de kunstwerken uit de kerk werden gelinkt aan de eigen ervaringen van de kinderen. Zo verzonnen ze verhalen bij de verschillende engelen die Patries op voorhand tekende in de kerk. Ze konden hun fantasie de vrije loop laten gaan. Ook dans kwam aan bod, vooral bij het vierde leerjaar. Zij bewogen op muziek van onder andere Bach en Vivaldi.

‘Mijn collega en ik zijn wel creatief, maar geen artiesten’, zegt Karen. ‘We zijn ook helemaal niet thuis in woord/drama. Dit was een uitgelezen kans voor de kinderen om zichzelf eens te uiten op een andere muzische manier. Zelf was ik enorm verrast door hoe graag mijn leerlingen toneelspeelden. Ze vonden het echt fantastisch. Dat had ik nooit geweten als Tania niet met hen gewerkt had.’ Karen wil die aanpak zeker doortrekken in haar eigen lessen. Onlangs gaf ze zelfs al haar eerste dramales.

Let’s Go Barok blijft hangen

Als afsluiter bezochten de leerlingen samen met de kunstenaars de Sint-Jacobskerk waar ze zo lang rond gewerkt hadden. Daar gingen ze onder andere op zoek naar de engelen die Patries eerder tekende. Ze brachten ook hun kunstwerken mee in mapjes die ze tijdens een workshop maakten. ‘We kregen het aanbod om ze daar nog een tijdje tentoon te laten staan’, zegt Karen. ‘Voor de kinderen was dat natuurlijk geweldig. Het is echt een heel mooie tentoonstelling geworden. Ik denk dat ze voor altijd met andere ogen naar barok kijken!’

Leuke extra: in de week van het bezoek vonden restaurateurs in de kerk een luciferdoosje met een bericht uit 1941. Dat sprak natuurlijk tot de verbeelding. Het resultaat was dat de leerlingen zelf allemaal een berichtje schreven over hoe ze de coronatijd beleefden, het in een luciferdoosje staken en verstopten in de kerk. ‘Het project is dus nog lang niet gedaan’, zegt Karen. ‘De tentoonstelling blijft nog even staan en er zullen nog veel dingen terugkomen in de lessen geschiedenis en wereldoriëntatie.’

Tips van Karen:

  • Doe als leerkracht ook mee. De kinderen vinden het heel motiverend als hun juf of meester de opdrachten ook doet. Bovendien leer je daardoor zelf ook waar de uitdagingen liggen!
  • Maak een goede planning met voldoende ruimte. Bij het bezoek aan de kerk was de tijd nogal krap. Alles moest heel snel gaan. Volgende keer voorzien we meer tijd.
  • Zorg voor voldoende begeleiding. Intensieve activiteiten vragen meer begeleiding dan passief in de klas zitten.
  • Gebruik de aangereikte tools in je eigen lessen. Neem technieken zoals toneelspelen over en gebruik ze in de klas.
  • Koppel geschiedenis aan het nu. Creëer nieuwe inzichten door verbanden te leggen tussen het verleden en de leefwereld van de kinderen.

Versterk cultureel bewustzijn in de klas.

Wil je meer inzetten op cultuur in jouw klas? Ontdek hoe.

CIS cirkel basis

Culturele vaardigheden

waarnemen

  • De kinderen observeerden de gezichtsuitdrukkingen van de (getekende) engelen en stelden vast welke emoties ze konden zien.
  • Tijdens het bezoek aan de kerk leerden de leerlingen barok herkennen als kunststijl.
  • In de klas bekeken de kinderen kunstwerken van Rubens. Ze vertelden wat ze zagen en erbij voelden.

verbeelden

  • De leerlingen mochten vrij experimenteren met hun zelfgemaakte verf. Er was geen vastomlijnde opdracht. Ze mochten een abstract werk maken.
  • Opdracht: ‘Wat als je zelf in dit schilderij zou zitten? Wat zou je zien? Wat zou je ruiken?’ en ‘Wat zou je kunnen als je een engel zou zijn?’
  • Opdracht per twee. Eén kind werd aangeduid als strenge meester/meesteres, het andere als onhandige dienstmeid/jongen. Met dat als enige info maakten ze een toneeltje van vijf minuten.

conceptualiseren

  • Er werd in de klas veel gesproken over de verschillende barokelementen. Wat wilden de artiesten zeggen met hun schilderijen, beelden en muziek? Hieruit volgde een klassikaal debat over de stijlkenmerken.

analyseren

  • De leerlingen bespraken de invloed van Rubens, vroeger en nu.
  • De workshops werden gekoppeld aan lessen wereldoriëntatie en geschiedenis: verschillende godsdiensten, hoe kadert de barokke kerk daarin, taalgebruik vroeger en nu, verschillende beroepen die al dan niet nog bestaan …
  • Er werd gereflecteerd over de gelijkenissen tussen een oorlogsperiode en de coronacrisis. (Door het vinden van het luciferdoosje uit 1941.)
  • De kinderen evalueerden klassikaal elkaars werk.

Dragers

lichaam

  • De leerlingen gebruikten hun lichaam om zichzelf uit te drukken in dans en drama.

voorwerpen

  • De gebeeldhouwde engelen in de kerk stonden centraal.
  • De leerlingen gebruikten verschillende materialen om hun kunstwerken te maken.

taal

  • Op de voorkant van de mapjes werden woorden gemaakt met rechthoekige witte en zwarte papiertjes. Patries leerde de kinderen hoe ze daaruit alle letters van het alfabet konden maken.

Grafische tekens

  • Er kwamen verschillende tijdslijnen/balken aan bod. Gebeurtenissen uit de barok werden aangevuld binnen de grotere geschiedenis.
Dien je eigen subsidieproject in
Auteur Natacha Michiels
School SBS Klavertjevier
Organisaties MUS-E Belgium
Onderwijsniveau
  • Basisonderwijs (lager en kleuter)
  • Gewoon basisonderwijs (lager en kleuter)
Thema
  • architectuur
  • beeld
  • dans en beweging
  • drama en theater
  • erfgoed
  • geluid en muziek
Sleutelcompetenties
  • Sociaal-relationele competenties
  • Wiskunde – wetenschappen – technologie – STEM
  • Historisch bewustzijn
  • Zelfbewustzijn
  • Cultureel bewustzijn
Schooljaar 2020-2021

Praktijkvoorbeelden

Toon alle praktijkvoorbeelden →
2 leerlingen in museum met schilderijen

De Kunstbrug: verbind je school met een museum!

Zes jaar lang werkten M Leuven en de Mater Dei-school uit Leuven samen aan het project De Kunstbrug. De bedoeling was na te gaan of kunst kan helpen om kinderen meer zelfvertrouwen te geven.

Lees meer
Leerling houdt boek omhoog

'Alles komt goed, altijd': creatief aan de slag rond jeugdliteratuur via druktechnieken

Met een jeugdboek als vertrekpunt ging kunstenares Joke Van Canneyt met de leerlingen van het vijfde leerjaar van VBS Heilig-Hartcollege in Heist-op-den-Berg aan de slag met allerlei druktechnieken. ‘Een project met een externe partner kan leerlingen én leerkrachten veel deugd doen.'

Lees meer
Leerling staat op stoel tijdens poëzie-opdracht

Deze OKAN-leerlingen brengen zelfgeschreven poëzie in beeld

Een OKAN-klas van het GO! technisch atheneum Brugge ging aan de slag met poëzie en beeld. Begeleid door twee dichters en een illustrator associeerden en verzonnen ze erop los. De uiteindelijke resultaten kwamen op een tentoonstelling in de bib te hangen, te bewonderen door heel de stad.
Lees meer
Close-up van partituur/liedjestekst

Daar zit muziek in: zingend Nederlands leren in NT2!

Een NT2-koor oprichten om op een muzikale, ongedwongen manier Nederlands te leren. Dat idee schuilt achter Daar zit muziek in, een dynamoPROJECT van GO! CVO Antwerpen. Leerkracht Nederlands aan anderstaligen en taalpromotor Nele Van fraeyenhove knoopte er een samenwerking met de muziekacademie van...

Lees meer
Geschminkte leerling kijkt recht in de camera

Deze vierdejaars leren zichzelf én elkaar kennen dankzij improvisatietoneel

Aan het GO! Atheneum Aalst werken de leerlingen van het 4e jaar ASO samen aan een totaalspektakel geïnspireerd op het boek Alice in Wonderland. 15 leerlingen, afkomstig uit verschillende richtingen, kozen voor de module toneel. Samen met theatermaker Tom De Bleye van theatergezelschap Larf! ontdekte...

Lees meer

Nieuws in de kijker

Laureaten Beste Boekenjuf/meester 2023 zijn bekend

De prijs voor Beste Boekenjuf/meester wil waardering schenken aan leerkrachten basisonderwijs die een concrete en...

arrow leftliteratuur en leesmotivatie
Lees meer
Emailadres UITID invullen om met Burgerprofiel te koppelen

Aanmelden voor onderwijspersoneel via 'Mijn Burgerprofiel'

Als onderwijspersoneel moet je nu aanmelden met je ‘Burgerprofiel’. Dit is een veilige en individuele manier om je...

Lees meer
Leerkrachten zitten tegenover elkaar en stellen vragen aan elkaar in het kader van een speeddate

Eerste ontmoetingsdag voor startende Kunstkuren - 9 juni '23

Op 1 september 2023 starten in Vlaanderen 100 nieuwe Kunstkuren. Ben jij één van hen? Kom dan zeker op 9 juni naar de...

arrow leftKunstkuur
Lees meer
logo Poëziesterren secundair

Ontdek de winnaars Poëziesterren secundair onderwijs 2023

35.000 leerlingen uit de eerste en tweede graad van verschillende Vlaamse en Brusselse scholen stemden tijdens de week...

Lees meer
cover No guts no glory, Fred Wartna

WIN een boek over kunst in het hart van het onderwijs

Stel dat de kunstvakken eens niet het toetje op school zijn op vrijdagmiddag als alles gedaan is, maar dat je op...

Lees meer
Bekijk alles van nieuws

Nieuwsbrief

Schrijf meteen in en ontvang talrijke tips en inspiratie over meer en beter cultuuronderwijs op school, activiteiten, ondersteuningen en deadlines, praktijkvoorbeelden en onze evenementen. Je mag de nieuwsbrief twee keer per maand in je mailbox verwachten.

 
 

Door in te schrijven stem je in met de privacyverklaring.

Voetmenu

Voor scholen

  • Activiteiten voor jouw klas
  • Cultuurpartners ontdekken
  • Jouw schoolpagina
  • Gratis vervoer met De Lijn
  • Financiële steun voor jouw project
  • Samenwerking school en academie
  • Acties en evenementen
  • Inspiratie
  • Reviews van leerkrachten

Voor cultuurpartners

  • Zo start je op Cultuurkuur
  • Organisatiepagina maken
  • Activiteit toevoegen
  • Culturele bestemming worden
  • Scholen in de buurt zoeken

Over Cultuurkuur

  • Over het platform
  • Kalender
  • Veelgestelde vragen
  • Schrijf je in op de nieuwsbrief

Contacteer ons

  • mailContactformulier
  • phone02 553 96 63
  • Facebook Volg ons op Facebook (opent in een nieuw tabblad)

Vlaamse overheid

Departement Onderwijs en Vorming

Koning Albert II-laan 15, postbus 134

1210 Brussel

Cultuurkuur.be is een initiatief van CANON Cultuurcel i.s.m. publiq (opent in een nieuw tabblad)

© 2022 Cultuurkuur

  • Contact
  • Cookieverklaring
  • Toegankelijkheidsverklaring
Cultuurkuur

Cultuurkuur.be is een officiële website van de Vlaamse overheid

uitgegeven door Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming (opent in een nieuw tabblad)
Vlaanderen is cultuur en onderwijs