Boekenjuf Bieke | Lees alsof het je laatste dag is!

‘Boeken zijn vaak de aanleiding voor een project. We koppelen er ook de lessen muzische vorming aan’

‘We hebben vorig jaar beslist om een leesschool te worden,’ zegt Bieke. ‘Zo werd lezen hét ding waar we extra op focussen in basisschool Omnimundo in Antwerpen. In ons leesbeleidgroepje zitten leerkrachten van de kleuter- en van de lagere school. We verstaan elkaar goed en dan ben je vertrokken. Het is fijn dat ik genomineerd ben, maar het is wel het werk van een hele school. Ik zit mee in de werkgroep, ik lees zelf heel graag, ik spring direct op de kar en ben met plezier mee aanstoker. Maar ik ben niet degene die hier alles regelt, voor alle duidelijkheid.’

Projectmaanden met afsluitend toonmoment

De werkgroep versiert de schoolgang, werkt een jaarkalender uit en levert ideeën voor projecten. ‘We plannen ook ruim vooraf voor volgend schooljaar. Dat moet als je budgetten moet aanvragen en schrijvers op school wil uitnodigen.’

‘We stroomlijnen de initiatieven, geven tips, maar leveren geen kant-en-klare lessen. We respecteren de eigenheid van elke leerkracht.’

Het schooljaar begint altijd met een projectmaand over een auteur. In 2019-2020 stond Roald Dahl in de kijker, dit schooljaar zal het Marc De Bel zijn. ‘We hebben ook een projectmaand rond gedichten achter de rug, en ook de Jeugdboekenmaand is de aanleiding voor een project. We koppelen er dan ook zoveel mogelijk de lessen muzische vorming aan.’ De werkgroep stroomlijnt de initiatieven, geeft tips aan de collega’s, maar levert geen kant-en-klare lessen. Bieke: ‘We willen eerder de eigenheid van elke leerkracht respecteren. We moeten ook bewaken dat het niet te veel wordt.’

Het einde van zo’n project is altijd een afsluitend toonmoment voor de ouders in de klas. Bieke: ‘Dat hoeft niet groots te zijn en elke leerkracht doet dat op zijn of haar manier en op een moment dat het voor hem of haar goed uitkomt. Die momenten maken de ouders duidelijk dat lezen belangrijk is en dat de leerlingen dat leuk vinden. Daardoor gaan ouders hopelijk ook sneller naar de bib. ‘Toch eens kijken’, denken ze dan.’

Welkom in Zoemstad

Na een oproep van het leesbeleidgroepje vorig jaar heeft elke leerkracht een leeshoek in de klas geïnstalleerd. Bij Bieke staat die helemaal in het teken van bijtjes. Haar klas heet dan ook Zoemstad. ‘Tijdens het hoekenwerk mag er een groepje inzitten. Ook als ze zich boos of ongelukkig voelen, mogen leerlingen daar gaan lezen om op adem te komen.’

De boeken in de leeshoek zijn van mij en van de school. We gaan ook vier keer per jaar naar de bib. Dat is helaas niet vaak, maar het is wel een lang bezoek. Ze organiseren er allerlei activiteiten over boeken zoeken, soorten boeken ... Nadien kunnen leerlingen dan gerichter kiezen. Vroeger betekende naar de bib gaan ‘boeken kiezen en klaar’. Nu waait er duidelijk een nieuwe wind.’ Stuurt ze dan welke boeken de leerlingen kiezen? ‘Ik vind het kiezen van een boek per niveau niet alles. Ze moeten vooral een boek vinden dat ze leuk en interessant vinden, al kunnen ze het taalniveau nog niet aan. Dan kunnen ze samenlezen, eventueel met een klasgenoot die dezelfde moedertaal spreekt.’

Gniffelende lezer gespot!

Haar leerlingen zijn altijd heel enthousiast als ze iets met boeken kunnen doen. ‘Ze zien dat ik graag lees. En ik vind het geweldig als ze tijdens het kwartierlezen zitten te lezen en gniffelen. Dan hebben ze een goed boek vast. Waar de leerlingen dan lezen, kiezen ze meestal zelf. Sommigen schuiven hun stoel bij de verwarming, anderen kruipen in de leeshoek. Ik wissel het zelf lezen graag af met een luisterverhaal, met voorlezen of met een boekendans. Ik probeer ook zo veel mogelijk de muzische lessen vanuit een boek te laten vertrekken. Soms werken ze als klas aan een groot knutselwerk, of in een groep aan een toneel. En leerlingen die hun boek mee naar buiten willen nemen tijdens de speeltijd, mogen dat van mij.’

Voorlezen is haar favoriete bezigheid. ‘Ik speel ook toneel, misschien is het daarom gemakkelijker om het dramatisch te vertellen? De leerlingen hangen dan aan mijn lippen. Als ze horen dat het tijd is of dat het hoofdstuk uit is, dan roepen ze in koor ‘Oh nee!’ Daar geniet ik wel van.’ Als Bieke voorleest, dan verweeft ze daar automatisch de lees-en luisterstrategieën in. ‘Ik stel constant vragen om te kijken of ze het verhaal begrijpen, om hen te laten vertellen wat er al gebeurd is, wat er nu zou komen.’

Voor iedereen het juiste boek

Heeft ze de indruk dat de inspanningen vruchten beginnen af te werpen? ‘Zeker. Leerlingen beleven meer plezier aan het lezen en er wordt meer mee gedaan. Het niveau van het lezen verbetert. Vroeger zat het alleen in de methode. Om ze echt aan het lezen te krijgen, moet je meer doen. We durven bijvoorbeeld al eens onnozele liedjes te zingen zoals Lees alsof het je laatste dag is. Dat wakkert het enthousiasme aan. Ik ben gelukkig als ik tussen boeken sta en zit. Pas als je voelt wat dat met jezelf doet, kan je die liefde voor boeken ook doorgeven. Want voor iedereen is er het juiste boek, je moet het alleen (willen) vinden.’

‘Om leerlingen echt aan het lezen te krijgen, heb je meer nodig dan een methode.’