Boekenjuf Iene: Niemand wordt een lezer vanuit een methode, wel vanuit boeken!

‘Het is heel gemakkelijk om leerlingen warm te maken voor een boek. ‘Amai, dat was echt tof. Hier heb ik om moeten lachen. Dit verhaal heeft me zo aangegrepen …’ Als ik dat zeg en ik zet het boek in de leeshoek, dan is dat voor veel leerlingen al een trigger om het uit het rek te nemen. Als je als leerkracht regelmatig je passie voor lezen en boeken laat blijken, dan draag je dat ook stilaan over op de leerlingen. Dan is het heerlijk om leerlingen te zien genieten van een boek. Ook leerlingen die niet meer in mijn klas zitten, komen me op de speelplaats vertellen welk boek ze van de bib leenden. Of ze maken me attent op de startdatum van de boekenbeurs. Daar krijg ik het warm van.

Met de kar naar de bib

Ik probeer alle soorten boeken aan te bieden: strips, leesboeken, prentenboeken, tijdschriften, informatieve boeken, luisterboeken … Dat de bibliotheek hier vlakbij ligt, is een echte luxe. Ik kan er boekenpakketten aanvragen. Als leerkracht krijg ik ook een pasje waarmee ik 60 of 70 boeken kan ontlenen. Ik heb 2 van die pasjes (lacht). Meestal ga ik met de kar naar de bib. We gaan ook één keer per maand met de leerlingen. De boeken mogen ze in de klas houden of thuis lezen. Vanaf het tweede leerjaar krijgen de leerlingen een echte bibpas. Dan kunnen ze ook met hun ouders boeken ontlenen.

'Als je als leerkracht regelmatig je passie voor lezen en boeken laat blijken, dan draag je dit ook stilaan over op de leerlingen'

Schoolleesplan

Ik volgde op eigen initiatief de opleiding leescoördinator in Nederland en ben de verantwoordelijke van de werkgroep ‘lezen’ op school. In die functie heb ik een schoolleesplan geschreven. We vertrokken van een bevraging van de leerkrachten in de kleuterschool en lagere school. Waar werken we al aan en hoe vaak? Zo ontdekten we hoe we als team nog konden verbeteren.

Het belangrijkste is het lezen en het leesplezier bevorderen met de hulp van boeken. Alleen leesplezier zorgt voor leesmotivatie. Thuis en in de kleuterschool voorlezen en vertellen is het belangrijkste. Daarmee prikkel je de leerlingen om verhalen fijn te vinden. In het eerste leerjaar leren ze technisch lezen. Toch staat of valt goed lezen niet met de techniek, maar met het leesplezier. Leerlingen die gemotiveerd zijn om te blijven lezen, verbeteren hun leesvaardigheid. Net zoals een goede voetballer of vioolspeler blijft trainen. Daarom voeden en prikkelen we onze leerlingen met een ruim aanbod. Wat ze uiteindelijk lezen, maakt niet uit. Als ze er maar plezier in vinden.

Alle neuzen in dezelfde richting

Je kan niet van de ene op de andere dag al je collega’s mee hebben. Niet iedereen groeit daar even snel in. Sommigen moeten eerst eens voelen hoe leuk de leerlingen het vinden, voor ze echt vertrokken zijn.Toen we twee jaar geleden startten met kwartierlezen, was dat een goede motivator om de neuzen in dezelfde richting te krijgen. Toen hebben we op een pedagogische studiedag het belang van lezen voor iedereen geduid en zijn we actief met onze collega’s aan de slag gegaan. Ze hebben toen zelf ervaren wat ze kunnen doen met boeken in de klas en hoe leuk dat kan zijn. We zijn naar alle boekenhoeken gaan kijken om inspiratie op te doen en om te kijken wat er anders, beter zou kunnen.

Een heel jaar lezen

Met de werkgroep geven we ook veel kant-en-klare lestips aan onze collega’s. Zo blijven ze op de hoogte.

Tijdens de Voorleesweek nodigen we ouders uit om te komen voorlezen in de klas. Leerkrachten lezen in een andere klas voor. De oudste leerlingen brengen een verhaal in de kleuterklasjes. De boekentips van de Voorleesweek halen we uit de bibliotheek voor alle leerkrachten.

Tijdens de Poëzieweek hangen we gedichten op in onze school en krijgen collega’s een uitgewerkte lesbundel met lesideeën. We doen mee aan de Poëziesterren en organiseren onze eigen versie ervan. Dan krijgen de leerkrachten krijgen drie gedichten met een lessuggestie. Op het einde van de week organiseren we een slotmoment op de speelplaats om het winnende gedicht bekend te maken.

‘Wat ze uiteindelijk lezen, maakt niet uit. Als ze er maar plezier in vinden’

Ook de raadgedichten van Van In zijn fijn. Ik zorg elk jaar ook voor een gevarieerd aanbod aan dichtbundels in mijn klas. Collega’s kunnen bij mij een bundel lenen. Ook aan de Jeugdboekenmaand doen we natuurlijk mee.

In samenwerking met de bibliotheek en de cultuurdienst van de gemeente nodigen we ook schrijvers uit voor een lezing. Dit jaar was Edward van de Vendel de spreker voor het derde en vierde leerjaar. Maar we mochten ook al Siska Goeminne, Marieke van Hooff en Bibi Dumont Tak ontvangen. Die bezoeken bereid ik altijd goed voor in de klas.

Bij het project rond illustrator Kaatje Vermeire was de hele school betrokken. Haar boeken werden voorgelezen en tentoongesteld in onze school. Elke klas las en ging volop aan de slag op muzisch-creatief vlak, bijvoorbeeld door te zeefdrukken. Op het einde van het schooljaar werd dit alles gegoten in een heus boekenschoolfeest. De verschillende boeken werden door middel van dans, toneel, beeld … voorgesteld.

‘Wie opgroeit met boeken, groeit door boeken’

De vier V’s

In mijn eigen klas gebruik ik als leesstrategie vooral de vier V’s: Voorkennis gebruiken, Voorspellen, Visualiseren en Vragen bedenken. Die aanpak test ik momenteel uit. Later kunnen we ze in de hele school toepassen.

Denkend voorlezen vind ik belangrijk. Daarbij probeer ik te verklanken wat er tijdens het lezen in mijn hoofd gebeurt.

De moeilijke lezers vinden het theaterlezen per twee heel leuk. Ze pikken veel op van wie beter leest. Ik probeer ook veel te doen met prentenboeken. Die hebben minder tekst, maar wel een rijke woordenschat. Het verhaal wordt ook ondersteund door de prent.

Wanneer we lezen? Op de speelplaats hebben we een ruime, knusse leeshoek met boeken voor tijdens de speeltijd. Elke dag is er kwartierlezen. Ik wissel dat soms af met voorlezen, duolezen, opdrachten rond een gedicht, of het voordragen van een gedicht … Ik durf veel te schrappen in mijn handleiding. Een boek en is motiverender en prettiger voor de leerlingen dan  een tekst uit de methode. Ik probeer dus een persoonlijke invulling te geven aan het werken met en rond boeken.’