Boekenjuf Lies | 'Leerlingen en boeken? Onderschat ze niet'

In haar classe unique zijn boeken deel van het interieur én dagelijkse kost. Dat zijn niet alleen de typische prentenboeken die je in een kleuterklas verwacht. Er liggen ook kunstboeken en atlassen, want, zo heeft juf Lies ervaren: ‘Ook heel jonge kinderen kunnen door een moeilijker boek gebeten zijn.’

Boekenjuf Lies leest met haar leerlingen

Leerlingen in kringetje rond Boekenjuf Lies, die voorleest

'Kom maar los van de opdeling in leeftijden bij prentenboeken. Dat is de belangrijkste les over werken met boeken die ik al geleerd heb. Daarom heb ik alle soorten boeken in mijn klas: in de tekenhoek staan de kunstboeken, verder heb ik weetjesboeken waaronder ook atlassen, prentenboeken en doeboeken zoals 'Nelsons yogaboek'. Van Hervé Tullet heb ik boeken die als partituren werken. Veel van dat materiaal is van mezelf, maar ik zit dan ook aan de bron: mijn ouders hebben een boekenwinkel in Kortrijk.'

Wie is Lies Vandenhende?

School:
kleuterjuf in freinetschool Het Prisma in Gent

Favoriete kinderboek:
'Het land van de grote woordfabriek' - Agnès de Lestrade

'Wat ik wel of niet koop, beslis ik gevoelsmatig. Ik ga vaak langs in de boekenwinkel. Dan neem ik nieuwe uitgaves in de hand en kijk ik ernaar. Is er iets wat prikkelt, dan koop ik het. Soms reageren kleuters fijn op een boek uit de bib en beslis ik om het ook zelf aan te schaffen. Van 'De kleur van emoties' was ik zelf niet meteen wild, maar toen ik zag hoe leerlingen erop reageerden, werd het ook een van mijn favorieten.'

'Normaal gaan we maandelijks samen naar de bib. De boeken die we daar ontlenen, staan altijd vrij toegankelijk in de klas. De kleuters kunnen er onbeperkt aan en grijpen op verschillende momenten van de dag naar die grote bak vol boeken. Mijn eigen aankopen hangen in wandrekken aan de muur. Willen ze daar eentje van, dan vragen ze dat en kijken we er samen in. Ik doe dat omdat ik mijn boeken koester en de ene leerling er al zorgzamer mee om kan springen dan het andere.'

Collega’s aansteken

'Al die boeken in de klas, dat wás iets typisch van mij. Maar intussen heb ik andere collega’s er ook warm voor gemaakt. Nu zie je in alle klassen wandrekjes waar boeken mooi in de kijker staan. Als school investeren we sinds vorig jaar ook weer meer in boeken. In de gang van het lager hebben we bijvoorbeeld een informatieve schoolbib.'

'Om de twee jaar maken we met de hele school ook een schoolvoorstelling op basis van een boek. Collega’s geven dan vanuit hun eigen talent workshops en we maken toneel, muziek en beelden rond dat ene boek. Ik maak bijvoorbeeld filmpjes, illustraties, decor … 'Het land van de grote woordfabriek' was het laatste boek dat we gebruikt hebben. Vorig jaar wilden we met 'De vallei van de Wentelmolens' aan de slag, maar die voorstelling is door de lockdown niet door kunnen gaan.'

‘Een kamishibai, een overheadprojector en schaduwpopjes zijn heel leuke dingen om in een kleuterklas te hebben.'

Lestips van Juf Lies

Inspiratie op Instagram

'Ik volg Saar_Leest en De klas van Eva. Eva schenkt ook aandacht aan diverse boeken.'

Sinterklaas met een twist

'Met Sinterklaas heb ik 'Grote kunst voor kleine kenners' van Thaïs Vanderheyden bovengehaald. We hebben dan allemaal kunstportretten van Sinterklaas gemaakt en daar een tentoonstelling rond opgezet. Dat was een heel tof boekenproject, weg van de clichés.'

In het hoofd van je leerlingen

'In 'Waar denk je aan?' van Laurent Moreau staat op elke pagina een portret. Via een flap kan je het hoofd openslaan en zie je de gedachten, dromen, gevoelens. Dat hebben we al eens letterlijk nagedaan. Dat zorgt voor heel mooie verhalen van kleuters, die je zonder die werkvorm niet zo gemakkelijk uit hen krijgt.'

Bron van rust en inspiratie

'In mijn droomschool zouden er nog meer gezellige leeshoekjes zijn. Een terugtrekhoekje bijvoorbeeld, want lezen betekent ook efkes tijd voor jezelf. Voorlezen is een moment van rust en verbondenheid met elkaar. We zitten dan dicht bij elkaar op de grond in een kring. Heel gezellig. Ook voor mijn eigen dochtertje lees ik heel veel voor. Minstens vier boeken moet ze gehoord hebben voor ze kan slapen. Dat aantal zit in haar hoofd en het mag zeker niet minder zijn.'

'Verder zijn boeken natuurlijk ook een grote inspiratiebron voor technieken, verhalen en verwerking. We verzinnen zelf wel eens een verhaal met illustraties erbij. Die worden dan gekopieerd en aan ouders meegegeven. Bij 'Ssst, we hebben een plan' hebben we een vervolg en een stop-motionfilmpje bedacht. De kamishibai, een overheadprojector en schaduwpopjes, het zijn stuk voor stuk leuke dingen om in een kleuterklas te hebben.'

De Beste Boekenjuf/meester van het jaar

De prijs voor de Beste Boekenjuf/meester beloont leerkrachten (kleuterschool en basisschool) die een concrete en dagelijkse inzet tonen voor leesbevordering en het werken met kinderboeken in de klas. In het magazine brengen de kandidaten hun verhalen en je vindt er massa's tips en tricks rond lezen en leesplezier in de klas.

Beste Boekenjuf/meester is een initiatief van CANON Cultuurcel in samenwerking met Iedereen Leest en Vlaamse kinder- en jeugdboekenuitgevers.

Nomineer jouw kandidaat

Wie besmet jou met zijn of haar passie voor (voor)lezen? Wie vult de boekenhoeken op school met een rijk en recent aanbod? En wie wakkert in jouw team het leesvuur aan? Kortom, welke juf of meester heeft op jouw school het grootste hart voor boeken? Ken jij zo iemand? Nomineer je kandidaat via dit formulier.

‘Boeken en de tekeningen erin spreken een universele taal. Daarom gebruik ik heel vaak boeken om de taal te stimuleren’

Ik zie wat jij niet ziet

'Boeken en de tekeningen erin spreken een universele taal. Daarom gebruik ik heel vaak boeken om de taal te stimuleren. Dan pak ik twee kleuters bij mij met een boek waarin ze dingen kunnen benoemen. De gele ballon van Charlotte Dematons uit mijn favorieten leent zich daar erg goed voor. Ik speel er met hen ‘Ik zie, ik zie wat jij niet ziet’ bij en laat hen dat ook omgekeerd voor mij doen. Of ik maak verteltafels rond een boek zodat de kleuters nadien het verhaal kunnen naspelen. Soms vertellen de oudsten een verhaal dat ze kennen aan hun jongere klasgenoten. Of ze beluisteren een luister-cd.'

'We werken ook met de techniek van vrije teksten ‘schrijven’. De kleuters maken dan een illustratie en vertellen er een verhaal bij. Ze stellen hun verhalen ook voor in de klas, soms filmen we dat. We vertellen en tekenen veel en bij oudere kleuters gebeurt het vaak spontaan dat ze plots een woord beginnen te schrijven of een letter van hun naam herkennen. We lezen dan wel niet letterlijk, toch komen boeken veel aan bod.'