Boekenjuf Margot | Ook zonder grote boekenhoek en boekenkast kan je al veel doen

Ik ben drie jaar geleden op deze nieuwe school begonnen, vlak na mijn studies. Er waren toen nog erg weinig boeken en we zaten meteen door ons leesvoer. Spijtig, want ik vind het zelf zo fijn om helemaal in een boek te kruipen. Je leert op die manier mensen en culturen beter kennen, vergaart informatie en kan in gedachten even helemaal ergens anders zijn. Lezen voelt vaak aan als een goed gesprek met iemand.

Daarom probeerde ik toen een boekenhoek of boekenruimte uit te bouwen. Eerst schreef ik de bib van Antwerpen aan. Uit hun archief mocht ik een hele autokoffer vol boeken meenemen. Zo zijn we gestart. Ik vroeg toen ook de bibbus aan. Sinds vorig jaar komt die elke maand met een uitgebreid aanbod aan boord. Elke leerling kiest 3 boeken en bewaart die in de bank. Is een bibbusboek uit, dan gaat het in de roze bak in de leeshoek en kunnen andere leerlingen erin kijken of lezen. Als ik vooraf meld dat er een project rond kunst op stapel staat, dan zorgen ze voor extra boeken rond dat onderwerp. Ik kan bij hen ook projectkoffers bestellen. Het is een geweldige ondersteuning voor mij.

Ecologie en visie

We zijn een school die ecologie hoog in het vaandel draagt. We gaan dus niet alle boeken kopen, maar we lenen, delen en hergebruiken ze. Delen vind ik een echte aanrader. De luisterboeken van het Geluidshuis gaan hier bijvoorbeeld van klas tot klas. Zo hebben we meer dan elk ons bibje. Bepaalde boeken koop ik wel voor de klas: mooie atlassen bijvoorbeeld, want mooie boeken zijn blijvers.

Zelfstandig werk is een andere pijler van onze schoolvisie. Om zelfstandig te kunnen werken, moeten de leerlingen goed begrijpend kunnen lezen. Ook om in onze talige samenleving te kunnen functioneren, is dat nodig. Dat proberen we zo fijn mogelijk aan te leren. Zo probeer ik los te komen van de taalmethode en eerder vragen te stellen bij een boek dat bij het project aansluit dan bij een tekst uit de taalmethode die er los van staat.

Onze school werkt projectmatig en boeken zijn een belangrijke informatiebron. Ook de leerlingen beseffen dat ze boeken nodig hebben. Ze kiezen in de bibbus vaak een weetjesboek dat aansluit bij het project. Vooraan in de klas staat er ook een projecttafel die gevuld is met voorwerpen en boeken die de leerlingen van thuis meebrengen.

Betrokken ouders

Bij alle projecten proberen we ouders te betrekken. Ze komen bijvoorbeeld voorlezen. In het schoolbreed boekenproject dat we vorig jaar organiseerden was er wel elke dag op elk moment ergens in onze school iemand aan het voorlezen. Heel wat van onze ouders kunnen ook ontzettend goed voorlezen. Veel van onze leerlingen zijn van thuis uit al geboost op het vlak van boeken. De anderen worden zo sneller in het boekenbad getrokken.

Eerst het leespezier

We zetten met de school volop stappen naar een gedragen talenbeleid. Taal vinden we erg belangrijk. Daarom zijn er de kringen in elke klas en is het aanbod boeken in onze projectwerking zo uitgesproken. Wat je leest, maakt overigens niet zo veel uit. Het kunnen ook de etiketten in de supermarkt zijn. Voor je een boek vastneemt moet er eerst leesplezier zijn.

‘Lezen voelt vaak aan als een goed gesprek met iemand’

Op donderdag is er duolezen. Zo zetten we het voorlezen wat meer in de picture.  Daarvoor zitten leerlingen van verschillende leeftijden samen. Ze vinden het fijn als iemand hen iets voorleest, maar ze lezen ook zelf graag voor. Een foutje gehoord? Dan geeft de ene de andere een tikje op de schouder. Op vrijdag is het vrij lezen. Dan kiezen ze wat ze lezen, bijvoorbeeld een strip.

Lezen en doen 

Voor begrijpend lezen gebruiken we in alle klassen Ik lees, Ik doe. Die methode vind ik echt fantastisch. Leerlingen lezen eerst een stuk tekst, bijvoorbeeld waar de schat verstopt ligt, en krijgen dan een opdracht, bijvoorbeeld de plaats van de schat op de kaart aanduiden. Ik ga vaak bij de leerlingen zitten tijdens het lezen en luister dan. Dan kan ik tips aanreiken of bijsturen: wanneer volg je met je vinger? Lezen ze niet radend?

Een goede luisterhouding oefenen ze in het duolezen. Sommige boeken vragen om interactie, andere niet. Leerlingen houden van boeken met wrijfplaatjes. Als ze later boeken zonder wrijfplaatjes lezen krijgen sommige leerlingen het moeilijk om bij het lezen betrokken te blijven.

‘Ik vind het hele proces belangrijk. Wat de kleuterschool doet, heeft ook voor ons gevolgen.’

Gezellig in de boekenkring

Elke dinsdag hebben we een boekenkring waarin de leerlingen iets vertellen over een boek. Dat kan een exemplaar van de bibbus zijn of van thuis. Ze krijgen een podium om daarover te vertellen en zo inspireren ze anderen. Ook mij. Boeken van thuis zetten ze vaak uit zichzelf in onze boekenkast. En daar maken ze ook afspraken rond: het is wel fijn als je er zorg voor draagt. Ook ik stel dan zelf een boek voor dat ik nadien in de kast plaats.

Ik zet ook altijd een boek in de kijker. Nu is dat een boekje over vriendschap Het allermooiste cadeau. Een ander boek staat op een speciale plek. Onder een stolp bijvoorbeeld. Ik hang ook posters van poëzie en gedichten op.

‘Ze krijgen een podium om daarover te vertellen en zo inspireren ze anderen. Ook mij.’

Lees dit!

De leerlingen leren zelf boeken kiezen in de bibbus met de vijfvingertest. Ik merk dat ze elkaar ook aansteken. Als de persoon naast je elke dag verdiept is in dat ene boek, dan sta je ook te springen om het te lezen. Graadklassen helpen daar ook bij. Leest een leerling uit het 4de een dikker boek en is hij daar enthousiast over, dan zullen goede lezers uit het 3de dat boek ook sneller vastpakken.

Typisch voor het 3de en 4de leerjaar, zijn de ruzietjes. Boeken kunnen dan een mooie opening zijn om iets ter sprake ter brengen. Je kan ook delicate thema’s aankaarten met een boek. Als een leerling het moeilijk heeft met iets, dan geef ik al eens een boekje mee over dat thema.

En de collega’s?

Ik startte dan wel met de eerste boekenhoek van de school, maar heb niet het gevoel dat ik als enige aan de kar trek. We zijn een gedreven team dat elkaar vindt in visie. Het schoolbreed boekenproject heb ik bijvoorbeeld met collega Marc van de kleuterschool georganiseerd. Als wij tweeën het trekken en anderen kunnen inspireren, zal het op een ander moment ook wel eens andersom gebeuren. Het is bovendien erg fijn dat je ook als jonge leerkracht in een team gehoord wordt, en dat je mee mag nadenken.’