Boekenjuf Ruth | Het maakt niet uit wat ze lezen, als ze maar genieten
Het is middagpauze. In het mooie boekenbos van de Basisschool Nieuwen Bosch in Gent nestelen jongens en meisjes zich in de zitzakken en op de bank. Ze luisteren naar het verhaal Welterusten, Kleine Beer. Juf Ruth leest het voor in het Turks, samen met een collega die de Nederlandse versie voor haar rekening neemt. Hoe hebben ze dit kunnen verwezenlijken?
‘Met boeken kan je samenhorigheid creëren’
'De oogjes van de leerlingen fonkelen als ze hun thuistaal horen. ‘Ik heb zes jaar Turkse les gevolgd,’ vertelt Ruth. ‘Ik had het gevoel dat ik zo nog beter kon luisteren naar en zorgen voor de leerlingen in mijn klas. We geloven hier op school in een positieve benadering van de thuistaal. Het is een belangrijke basis om ook een goede Nederlandse taalvaardigheid op te bouwen. Die is dan weer een voorwaarde voor schoolsucces. Door de liefde voor boeken door te geven probeer ik daar mijn steentje aan bij te dragen.’
Wie is Ruth Van der Cruyssen?
School:
Vrije basisschool - Nieuwen Bosch in Gent.
Favoriete kinderboek:
Anton kan toveren van Ole Könnecke, Gottmer
Leesplezier en zorg
Een ander speerpunt van het leesbeleid op deze school is leesplezier. ‘Daar begint alles mee’, zegt Ruth. ‘Lezen kan bij ons ook op een ontspannende manier gebeuren. Niet alleen het technische telt. Daar hebben we alle collega’s intussen van overtuigd. Lezen sijpelt ook stilaan binnen in alles wat we doen. We gaan nu onze speelplaats herinrichten, en dan zal er daar ook een leeshoekje voorzien worden.’
De school heeft een heel diverse leerlingenpopulatie en richtte, naast de reguliere klassen, ook maatklasjes in zodat leerlingen een flexibele leerweg kunnen volgen. ‘Je voelt de zorg voor leerlingen hier. We maken ons altijd zorgen om kinderen die niet tot lezen komen. Je moet taal bezitten om je te kunnen beredderen in de maatschappij. Zonder taal kan je je gevoelens niet benoemen. Dat is nodig om later je relatie te laten slagen. Het raakt me soms dat taal zich op zoveel vlakken een rol speelt.’
Er was eens … het boekenbos
Ook het boekenbos -een mooie schoolbib met knusse leesplek- is een deel van hun zorgwerking. Die kwam er toen Ruth een bachelor-na-bachelor Zorg en Remediërend Leren volgde. ‘Mijn eindwerk ging toen over het bevorderen van leesplezier. Klassen komen regelmatig naar het boekenbos voor een uurtje vrij lezen, of voor een boekencarrousel. Tijdens de middagactiviteit kunnen leerlingen die nood hebben aan rust of rust vinden in boeken naar hier komen. We proberen zo de drempel naar de echte bib ook te verlagen. De leescultuur die er thuis vaak niet is, proberen we van hieruit te ondersteunen. Met bijvoorbeeld een leesbingo voor thuis proberen we ook de ouders bij het lezen te betrekken, en maken we duidelijk dat lezen en leeskilometers maken belangrijk zijn.’
‘Zie ik een leuke leesbingo of komt er iets over lezen in de actualiteit, dan zet ik dat op het digitale platform van de school’
Waar het hart van vol is
Als kind was Ruth al een fervente lezer. ‘Ik moest gewoon de straat oversteken en ik was in de parochiebibliotheek. Die geur! Heerlijk! Ik ben daar veel woensdagnamiddagen geweest. Ik heb ook veel voorgelezen aan mijn kinderen. Dat waren heel mooie momenten. Ik ben nog steeds een veellezer. En waar het hart van vol is … De microbe doorgeven geeft mij veel voldoening en plezier.’
Hoe steekt ze haar collega’s aan? ‘Zie ik een leuke leesbingo of komt er iets over lezen in de actualiteit, dan zet ik dat op Yammer, het digitale platform van de school. Ik probeer ook tijdens de personeelsvergaderingen mijn momentje te pakken. Dan geef ik bijvoorbeeld een uiteenzetting over Kwartierlezen, ik toon manieren om met boeken te werken of ik tip een bundel als Wie knipt de tenen van de reus? om de dag met een gedicht te beginnen. Soms bestaat de bezinning uit het voorlezen van een boek. Boze juffen, blije juffen van Siska Goeminne laat collega’s bijvoorbeeld stilstaan bij hun manier van omgaan met leerlingen.’
In de boekenkast van juf Ruth
- Welterusten, Kleine Beer van Martin Waddell & Barbara Firth, Lemniscaat
- Kek iz tak? van Carson Ellis, Leopold.
- Vriend: gezocht, verloren, gevonden van Eef Rombaut en Emma Thyssen, Van Halewyck
- De koning en de kip van Catharina Valckx, Gottmer
- Een regen van magie! van Alain Dierick, Clavis
De eigenheid van elke leerkracht
‘We hebben een groot team waarin heel wat boekenliefhebbers zitten, maar iemand moet het ook een beetje sturen. Veel collega’s vinden het leuk dat er wordt getrokken. Dat collega’s uit de Boekenbos-werkgroep me nomineerden, daar spreekt waardering uit. Ze voelen dat dit mijn ding is.
De Beste Boekenjuf/meester van het jaar
De prijs voor de Beste Boekenjuf/Boekenmeester beloont leerkrachten (kleuterschool en basisschool) die een concrete en dagelijkse inzet tonen voor leesbevordering en het werken met kinderboeken in de klas. In het magazine brengen de kandidaten hun verhalen en je vindt er massa's tips en tricks rond lezen en leesplezier in de klas.
CANON Cultuurcel en de Groep Kinderboekenuitgevers zoeken een juf of meester, zorgleraar of -coördinator uit het basisonderwijs (kleuter- en lager) die zich inzet voor leesbevordering en werken met kinderboeken aanmoedigt.
Nomineer jouw kandidaat
Wie besmet jou met zijn of haar passie voor (voor)lezen? Wie vult de boekenhoeken op school met een rijk en recent aanbod? En wie wakkert in jouw team het leesvuur aan? Kortom, welke juf of meester heeft op jouw school het grootste hart voor boeken? Ken jij zo iemand? Nomineer je kandidaat via boekenjuf.be.
Met die werkgroep proberen we trouwens heel veel activiteiten rond de Jeugdboekenmaand, de Gedichtendag en andere evenementen te organiseren. Er zitten collega’s van alle graden in, ook van de kleuterklassen. Zo kan iedereen voor zijn winkel praten en de info doorgeven aan zijn rechtstreekse collega’s.
We selecteerden nu voor elke klas een boek dat ze cadeau krijgen voor de Jeugdboekenmaand. Daar hoort de vraag ‘Doe er iets mee’ bij. We hebben gemerkt dat we niet te veel mogen opleggen. We sturen het dus wel een beetje, maar denken dat het ook fijn is dat leerkrachten er hun eigenheid in kunnen leggen. Dat geldt ook voor de leerlingen. Die grijpen graag naar de Het leven van een loser-reeks. Op zich vind ik dat niet zo’n leuke boeken, maar ze brengen veel leerlingen tot lezen. Het maakt mij niet uit wat ze lezen, als zij maar genieten.’
Lestips van juf Ruth
- De digitale kamishibai
Bij de provincie kan ik gratis een digitale kamishibai uitlenen. Het apparaat heeft hier twee weken gestaan en we zullen het volgend jaar ook terughalen.
De digitale vertelkiosk is een digitaal kamishibaitheatertje met touchscreen bovenop een boekenkast. Op het scherm zijn er 98 verhalen te zien in 21 verschillende talen. Aan sommige verhalen is er ook een verwerkingsactiviteit gekoppeld.
De verhalen zijn geschikt voor kinderen tussen drie en tien jaar. Via het touchscreen kunnen ze een verhaal in een taal naar keuze kiezen en laten afspelen. Ze krijgen dan zowel de voorlezer als de prenten te zien. Dat maakt het echter, je voelt dat het echt wordt voorgelezen uit een boek. Daarnaast bevat de vertelkiosk ook een boekenkast met tien woordenloze boeken.
Met een digitale kamishibai kan je talensensibiliserend te werken met alle kinderen. Hoofddoel is op een positieve manier in contact te komen met taaldiversiteit.
Ontdek waar je een digitale kamishibai uitlenen.
- Nodig de Voorleesbende uit
De Voorleesbende zijn mensen met een beperking die komen voorlezen. Ze lezen dan een verhaal voor waarin een beperking aan bod komt en maken het thema zo bespreekbaar. Blinde mensen, dove mensen, mensen in een rolstoel. De jonge logopediste die hier kwam, is aan een kant verlamd. Ze kan goed voorlezen en in interactie gaan met leerlingen. Het was een heel mooi moment en een mooie samenwerking. Je zet die mensen ook eens in de kijker. Ze is in het vierde leerjaar komen voorlezen en ging dan in gesprek met de leerlingen. Leerlingen worden er stil van. Zelfs de meest aanwezige.
Een bezoek van de Voorleesbende duurt minimum 1 lesuur en wordt begeleid door 1 of meerdere personen met een handicap of chronische ziekte. Ze lezen voor uit 1 of meerdere boeken aangepast aan de leeftijd van de leerlingen. Je krijgt ook het educatief pakket ‘Doe maar gewoon’ met tips over hoe je omgaat met personen met een handicap. Een voorleessessie past bovendien binnen de eindtermen voor kleuter- en lager onderwijs.
vfg.be/vrije-tijd/de-voorleesbende
- Little Free Library
Ik ben fan van het concept van de ruilboekenkasten. Regelmatig kijk ik in het kastje in mijn buurt en in de toekomst wil ik dit concept ook uitwerken op onze school.
- Begin zo vroeg mogelijk!
Al van in de kleuterklassen wordt er veel voorgelezen. In alle kleuterklassen staat de boekenhoek open. Ik zag hoe een kleuter begon voor te lezen voor een klasgenootje. Dat doen ze alleen als ze een goed voorbeeld hebben. Ik heb het gefilmd en op de Yammer gezet (het sociaal netwerk van de school). Zo probeer ik de andere leerlingen warm te maken.