Boekenjuf Trui | 'Heb je tijd? Lees. Heb je geen tijd? Lees zeker!'
Dé Boekenjuf van 2022 houdt van mooie woorden en poëzie. Ze werkt leeslessen uit die ze samen met haar collega’s geeft. Samen met het Cromleesteam tilt Trui De Waele het leesonderwijs op haar school naar een hoger niveau. ‘Ik strooi, toon mogelijkheden en zie gelukkig ook mooie dingen ontstaan.’
‘Tot vorig jaar, 27 jaar lang dus, stond ik voor de klas. Vanaf dit jaar ben ik zorgcoördinator in de derde graad en ondersteun ik het lezen op school. Dat laatste doe ik al een jaar of zes, maar nu heb ik daar ook effectief vier uur voor gekregen. Ik werk leeslessen uit die ik samen met de leerkracht geef, als co-teacher. Vooral tijdens speciale themaweken als Jeugdboekenmaand en de Poëzieweek kom ik in de klassen teamteachen. In de tussenweken richt ik me specifiek op een graad, zodat ze daar meer input krijgen. Twee jaar geleden ben ik daarmee begonnen in de derde graad, mijn habitat. Dan volgde de tweede graad, nu de eerste graad en volgend schooljaar ga ik naar de kleuters.’
Impact van de leerkracht
‘Waarom ik dit doe? Een van mijn motivaties is de impact die je als leerkracht op leerlingen hebt. Daar wil ik de collega’s van bewust maken. Houden ze niet van poëzie? Dan probeer ik een openheid te creëren waardoor ze willen zoeken naar iets dat hun wel ligt. Ik zeg: “Ik ben er, laat ons dingen samen proberen.” Het rondstrooien, de mogelijkheden tonen, dat is mijn rol. Ik zal mijn passie niet opleggen, maar ik kan wel overlopen en anderen zo besmetten. Gelukkig voel ik me absoluut geen roeper in de woestijn.’
‘Een andere motivatie is te vinden in mijn eerste herinnering aan lezen. Tijdens het bedtijdmoment las mijn mama voor. Zaadjes worden daar geplant, dat weet ik zeker. Daarom strijd ik voor het voorlezen op school, ook in de hogere jaren. Je voelt dat dat warmte brengt. Bij ons is er dus niet alleen de Voorleesweek. Elk jaar is een voorleesjaar.’
Wie is Trui De Waele?
School: Vrije Basisschool Crombeen in Gent.
Functie: zorgjuf in de derde graad en leesjuf
Favoriete kinderboek: Lampje van Annet Schaap
Verhalen koesteren
‘Ik herken me volledig in wat auteur Anna Woltz over kinderboeken zei: “Ze zitten vol humor, vaart en bezieling zonder oppervlakkigheid.” Ik breng collega’s én leerlingen met zoveel mogelijk boeken in contact, zodat ze zichzelf ergens in kunnen herkennen. Zodat ze een boek vinden dat ze echt voelen en het verhaal gaan koesteren zoals ik dat met Lampje doe.’
‘Daarom proberen we ook zoveel mogelijk soorten boeken aan te bieden: fictie, non-fictie, strips, moppenboeken, doe-boeken, de onvermijdelijke reeksen … Zelf heb ik niet zoveel met horror en fantasyverhalen, maar we bieden dat zeker wel aan. Daartussen smokkelen we ook de iets andere boeken, de boeken waar leerlingen niet uit zichzelf naar zouden grijpen. En heel veel poëzie, ik hou van poëzie.’
‘Voor een mooi taalgebruik ben ik altijd heel gevoelig geweest. Ik schrijf ook zelf, vooral poëzie. Dingen die ik zie in de natuur of in de wereld rondom mij, verpak ik graag in woorden. Ik kan ze pas begrijpen als ik ze in woorden kan vatten. Ik heb ook altijd toneel gespeeld. Dat helpt dan weer bij expressief voorlezen.’
In de boekenkast van juf Trui
- Lees je mee(r)? Samen sterke verhalen vertellen, een selectie van het Lezerscollectief, diverse auteurs, De Eenhoorn
- Wat je moet doen als je over een nijlpaard struikelt, Edward van de Vendel, Querido
- Ik zie, ik zie, Eef Rombaut, Abimo
- 321 slimme dingen die je moet weten voor je 13 wordt, Mathilda Masters, Lannoo
- Zoek de boef!, Pronto, Standaard Uitgeverij
De waan van de dag? Nee, bedankt
‘We werken in een grootstedelijke context waar de diversiteit is toegenomen. Toch blijft de school een mooie mix, een echte spiegel van de maatschappij. Dat is belangrijk, want taal pikken leerlingen ook van elkaar op. Het verschil in wat ze kennen en kunnen is nu binnen een klas wel groter, maar die uitdaging nemen we graag aan.’
‘Leesplezier is heel belangrijk in onze school, net als leesvaardigheid en kritisch lezen. Ook voor de link van lezen naar schrijven moeten we aandacht hebben. Verder wil ik mee zijn, maar vernieuwing moet ook onderbouwd zijn. Ik hou niet van de waan van de dag. Ik doe ook niet aan bezigheidstherapie. Het doelgerichte, ook bij het lezen, moet voor de leerlingen en collega’s zeer duidelijk zijn.’
Dreamteam
‘Dat doelgerichte vooropstellen doe ik voor alle leesactiviteiten én binnen het Cromleesteam. Dat bestaat nu vijf jaar en er zitten collega’s van de kleuterafdeling in en van elke graad uit de basisschool. Het fijne aan dat team is dat de ene een idee kan hebben, en de anderen dat sterker maken. Leuk, want samen kunnen we meer. Collega Milena heeft bijvoorbeeld de Classroom ‘Samen sterk op weg’ voor de hele school opgemaakt. Daarop zetten we alles wat we rond lezen maken en doen. Een andere collega is dan weer grafisch sterk.’
‘Zo fijn aan ons Cromleesteam: de ene kan een idee hebben en de anderen maken het sterker!’
Lestips van juf Trui
‘Door de leesscan beseften collega’s beter de noden, waarom we alle dingen rond lezen doen.’
Met de leesscan breng je het leesonderwijs op je school in kaart. De online scan test op basis van de vijf pijlers van een duurzaam leesbeleid waar je school staat: leesbeleid, leesdidactiek, leesbevordering, leesmonitoring en leesomgeving. Als school krijg je naast je eigen sterktes en werkpunten ook je positie ten opzichte van de gemiddelde resultaten van andere scholen te zien. Bij een scan op schoolniveau kan je bovendien de verdiepende kijkwijzers raadplegen, met per pijler tips om concrete werkpunten aan te pakken.
‘De luisterboeken van Luisterpunt zijn super.’
Via de gratis Anderslezen-app op een tablet of smartphone kan je ook als school vlot aan de slag met luisterboeken. Maak een account voor je school, voeg je leerling toe, zet boeken op de digitale leesplank, zoek eventueel ook het echte boek in de bib, deel de toegangscode met de ouders en klaar!
- Wieden in boeken
‘We wieden regelmatig in het boekenaanbod. In de bovenbouw doen we dat met de leerlingen: rood betekent ‘mag weg’, groen mag blijven. Over de oranje boeken discussiëren we.’
Mee(r)Lezers in Gent
‘We zijn nu ook voor het tweede jaar in het traject Mee(r)lezers in Gent. Wat een leerschool! Vanuit de leesscan, de eerste stap van het traject, hebben we een aantal prioriteiten vastgelegd. Op het vlak van een krachtige en motiverende leesomgeving staan we het verst. Een duidelijke visie en een taalbeleidsplan liggen er intussen ook. De vooruitgang van dat laatste hangt in de gang aan de leraarskamer op.’
‘Effectieve leesdidactiek en een breed leesnetwerk liggen nu op ons bord. Met het Cromleesteam hebben we de vijf sleutels van actief begrijpend lezen bij de collega’s geïntroduceerd en maakten we oefeningen om hen ermee vertrouwd te maken. Die oefeningen breng ik dan al teamteachend in de klassen van collega’s. Na elke actie vraag ik feedback en bekijk ik wat wel of niet werkte.’
‘De 20 scholen die mee in het traject zitten, geven ons ook een leuk netwerk. Je ziet via de padlet wat andere scholen doen. Ook de kruisbestuiving tussen de academische wereld en de realiteit is interessant. Die brug zouden we nog meer moeten maken.’
‘Het doelgerichte, ook bij het lezen, moet voor de leerlingen en collega’s zeer duidelijk zijn.’
Leesplek voor ouders
‘We hebben ouders de laatste twee coronajaren wat uit de school moeten duwen. Daardoor kennen ze je niet zo goed, delen ze minder. Het is moeilijker geworden om hen te betrekken en het gesprek aan te gaan. Dat tij willen we opnieuw keren. Ik droom ervan om de multifunctionele ruimte op zolder om te toveren tot een leeszolder of leescafé. Eén plek op school om te lezen en ook met ouders de gezelligheid te kunnen delen.'
De Beste Boekenjuf/meester van het jaar
De prijs voor de Beste Boekenjuf/Boekenmeester beloont leerkrachten (kleuterschool en basisschool) die een concrete en dagelijkse inzet tonen voor leesbevordering en het werken met kinderboeken in de klas. In het magazine brengen de kandidaten hun verhalen en je vindt er massa's tips en tricks rond lezen en leescompetenties in de klas.
Beste Boekenjuf/meester is een initiatief van CANON Cultuurcel in samenwerking met Iedereen Leest en Vlaamse kinder- en jeugdboekenuitgevers.
Nomineer jouw kandidaat
Wie besmet jou met zijn of haar passie voor (voor)lezen? Wie vult de boekenhoeken op school met een rijk en recent aanbod? En wie wakkert in jouw team het leesvuur aan? Kortom, welke juf of meester heeft op jouw school het grootste hart voor boeken? Ken jij zo iemand? Nomineer je kandidaat via Cultuurkuur.