Boekenjuffen An en Christel | In onze klas lezen alle kinderen ook thuis
Wij zijn te gast in Broechem in de De Sleutel, een kleine gemeenteschool met 135 leerlingen. Met het nabijgelegen asielcentrum krijgt de school regelmatig een aantal kinderen van een andere origine in alle klasjes. Hoe krijg je die jongens en meisjes snel mee? ... Natuurlijk, met boeken! Een unieke boekentweeling wacht ons op, en de 22 jaar verschil in leeftijd tussen beide is van geen tel.
De één bezit een aanzienlijke verzameling prentenboeken, het boekenrek van de ander bezwijkt onder de weetjesboeken. De één kreeg als kleuter een overdosis voorlezen, de andere hield van een boek en zaklantaarn onder de dekens. De één zet haar voorleeskriebels verder met haar kleintje op haar schoot, de andere discussieert met haar dochter in de bib. Ze zijn zo complementair als het over boeken gaat dat het een tweeling zou kunnen zijn. An en Christel geven allebei deeltijds les in het vierde leerjaar, An vervult de rest van haar opdracht in het eerste leerjaar. Beiden zijn zo bezeten door boeken dat de tijd die ze onrechtstreeks in de voorbereiding steken door hun boekenliefde, meer een ‘veeltijds’ is.
Wie zijn An De Schutter en Christel De Bie?
School:
juffen eerste leerjaar op Gemeentelijke Lagere School - De Sleutel in Broechem.
Laatste aankoop:
De recentste druk van Het sleutelkruid van Paul Biegel, Ronja de roversdochter van Astrid Lindgren en De toversleutel van Veronique Marien.
Kreeg de boekenmicrobe …
An: 'Omdat mijn mama veel voorlas voor ons is de leeskriebel via mooie prentenboeken binnengeslopen. De aard van ons vak maakt ook dat je je in boeken blijft interesseren en op ontdekking wil gaan. Ook Laure, mijn dochter, krijgt de boeken met de papfles binnen.'
Christel: 'Als kind was ik een veellezer en las met de zaklamp onder mijn lakens verder. Dit heb ik overgedragen op mijn dochter door heel vroeg met haar bibbezoekjes af te leggen en veel voor te lezen. Heerlijke momenten.'
Boekenoase
‘Boeken en lezen, dat is toch de basis van alles’ roepen ze bijna gelijktijdig. ‘Tijd voor boeken vind je als je creatief met het leerplan omgaat en dat is hier een evidentie. Bij iedere les: taal, rekenen, W.O., beeld, drama, media … die er gegeven wordt, vinden we gepaste boeken waar we zelf uit voorlezen, de kinderen in laten snuisteren of er een activiteit aan koppelen.’ Het lokaaltje waar de vierde klas in schuilt is een ware boekenoase. Veel knutselwerkjes, lekker uitgestalde boeken in zelfgemaakte boekenrekken, leesviruskaarten (daarover straks meer), gedichten … Je kan het niet zo gek bedenken of het klasje wordt gevuld met zaken die afgeleid zijn van boeken.
Achterin de klas op een kleine tussenverdieping bevindt er zich een leeshoekje wat menig kind zich later nog vaak zal herinneren als dé plaats waar hij de liefde voor boeken ontdekte. ‘En bovendien is het boekenaanbod tegenwoordig zoveel gevarieerder, boeiender, zoveel kleurrijker dan vroeger dat lezen al lang geen opdracht meer is. Door het juiste deurtje open te doen, het juiste boekje te kiezen, laat je de kinderen ontdekken dat ze van lezen houden. Er is niets dat de fantasie van de kinderen zo kan prikkelen dan boeken.’ En of er hier geprikkeld wordt.
De boeken-B’s van Christel
‘Omdat we meer willen dan de occasionele boeken- of voorleesweek, hanteren we vier pijlers die de basis vormen voor een duurzamer leesbeleid en de vier B’s’:
- Beschikbaarheid van het aanbod, de bib nauw betrekken en zorgen dat er voor elk wat wils is
- Bereikbaarheid, boeken zichtbaar maken en niet achter deuren wegsteken
- Bevorderen van het leesplezier door voortdurend leesprikkels te triggeren
- Breed draagvlak, ouders, collega’s, externen betrekken bij het hele concept boeken
Hier dus geen oefening voor borsten, billen en buik maar boeken B’s die het leesplezier van de kinderen bevorderen. Als lees-basis kunnen deze pijlers tellen.
De boekenkoffer van juf An
Ik heb een oplossing bedacht om mijn passie voor boeken door te geven. ‘Ik maakte van een oude reiskoffer een mobiele minibib. Tijdens de Voorleesweek ontsnapt er bijvoorbeeld een mensengrote boekendraak uit en een beetje later duikt de koffer in klas vier op als blind-date-plekje.’
Woordendief
‘Tijdens de voorleesweek en op Gedichtendag trek ik mee aan de kar en komt de woordendief in beeld. Hij steelt tekstjes en steekt die dan in een bokaal. Als de kinderen nieuwsgierig zijn naar wat de woordendief in zijn bokaal heeft gevangen, laat ik af en toe een verhaal los en lezen vrijwillige leerkrachten dit tijdens de middagspeeltijd voor.’
Blind daten
‘Vele goede kinderboeken komen uit Nederland en worden uit het Engels vertaald, maar we hebben tal van goeie Nederlandstalige schrijvers en die probeer ik op deze manier in de verf te zetten.’ In de koffer zitten vier ingepakte boeken met een strikje rond, twee woorden op het inpakpapier zijn de enige teasers die het boek dat ingepakt is kunnen verraden. Boven de koffer hangen aan een koordje de namen van de schrijvers van de vier boeken. ‘Ik laat de kinderen kennis maken met de schrijvers via het digitaal bord. Als ze het boek blind gelezen hebben mogen ze op hun beurt twee eigen kernwoorden op het inpakpapier bijschrijven. Op die manier wordt de zoektocht voor de anderen een stuk gemakkelijker.’
De Beste Boekenjuf/meester van het jaar
De prijs voor de Beste Boekenjuf/Boekenmeester beloont leerkrachten (kleuterschool en basisschool) die een concrete en dagelijkse inzet tonen voor leesbevordering en het werken met kinderboeken in de klas. In het magazine brengen de kandidaten hun verhalen en je vindt er massa's tips en tricks rond lezen en leesplezier in de klas.
CANON Cultuurcel en de Groep Kinderboekenuitgevers zoeken een juf of meester, zorgleraar of -coördinator uit het basisonderwijs (kleuter- en lager) die zich inzet voor leesbevordering en werken met kinderboeken aanmoedigt.
Nomineer jouw kandidaat
Wie besmet jou met zijn of haar passie voor (voor)lezen? Wie vult de boekenhoeken op school met een rijk en recent aanbod? En wie wakkert in jouw team het leesvuur aan? Kortom, welke juf of meester heeft op jouw school het grootste hart voor boeken? Ken jij zo iemand? Nomineer je kandidaat via boekenjuf.be.
Leesinjecties in alle lessen
Christel creëert een win-winsituatie door boeken aan andere vakdomeinen te koppelen. ‘Het nuttige aan het aangename koppelen deden we bijvoorbeeld met het oprichten van een Halloween spinnensoepbedrijfje van één dag. Het ging er aan toe zoals in het echte leven en we planden alles om het bedrijf in goede banen te leiden. De winst van de soep ging naar boeken, de berekening van die winsten namen we op tijdens de rekenles, waar we o.a. leerden over de gemiddelde prijs van een boek.’
Later recycleerden ze tijdens Natuur en Techniek paletten tot boekenrekken. Met de hulp van (groot)ouders werd een likje verf aangebracht. De nieuwe boeken kregen zo een grijpbaar plekje in het klaslokaal.
De knutselwerkjes die bij de creatieve boekbespreking horen, groeiden dit jaar uit tot een mooie tentoonstelling, met echte pareltjes. Wanneer je een klasgenoot kan overtuigen om je lievelingsboek te lezen is je spreekopdracht meer dan geslaagd.
Als MOS (Milieuzorg op School)-trekker probeert ze het lezen ook naar buiten te verleggen en in een groen kleedje te stoppen. Vorig jaar kon een leeshoek tijdens het groepslezen met ouders in de lente en zomer dienst doen.
Ook juf An doet gretig mee aan deze kruisbestuiving. Als verjaardaggeschenk maakte ze samen met de kinderen een boek voor juf Christel, boordevol zelfgemaakte gedichten, spreekwoorden en kleurrijke tekeningen. Zo stonden ook de les creatief schrijven en beeld in het thema van boeken.
Leesviruskaarten
De klassieke boekenkaart ging aan de kant. Achteraan in de klas staan kamerschermen en daar hangen ze de leeservaringskaarten van de kinderen op. Ze laten de kinderen het leesvirus dus zelf verspreiden en de leeskaarten doopten ze om tot viruskaarten. Als het virus zich over het ganse kamerscherm heeft verspreid mogen de kinderen een verfilming van een boek kiezen waarvan ze dan klassikaal genieten.
‘Enkele keren per jaar verversen we ons boekenaanbod. Hiervoor werken we samen met de bib in de naburige deelgemeente. De kinderen mogen dan zelf in de rekken zoeken en inscannen of ze stellen aan de hand van zoekopdrachten (ICT) een wenslijstje samen waarmee de juffen zelf naar de bib trekken. Als daarna alles weer frontaal uitgestald staat in onze rek, is er geen houden meer aan! Om je boekenhonger te stillen smaakt een zelfgekozen boek net ietsje beter!’
In deze Broechemse klas komen de ouders aan de leerkrachten niet meer zeggen ‘Mijn kind leest thuis niet’.