Breng de muziekacademie naar je klas!
Vrije Lagere School voor Buitengewoon Onderwijs - De Vlinder brengt de Stedelijke Academie voor Muziek en Woord Tielt naar de klas. Samen met muziekleerkracht Louis Snauwaert vliegen de leerlingen van het eindniveau (11 tot 13 jaar) in het slagwerk. ‘We willen onze leerlingen op een laagdrempelige manier muziek leren maken’, zegt directeur Tony Lambrecht. ‘Percussie is daar ideaal voor.’
Meester Louis Snauwaert van de Stedelijke Academie voor Muziek en Woord Tielt komt 4,5 uur per week naar De Vlinder. Elke twee weken komt elke klas van het eindniveau bij hem langs om de knepen van slagwerk en percussie te leren, en dat een heel schooljaar lang. ‘Wekelijks naar de muziekschool gaan om er notenleer en een instrument te leren is om uiteenlopende redenen voor veel van onze leerlingen niet haalbaar’, vertelt directeur Tony Lambrecht. ‘Daarom ben ik in gesprek gegaan met mijn collega van de academie om te bekijken of we een project konden organiseren bij ons op school. De keuze viel op percussie: daarvoor hoef je geen noten te leren lezen, maar toch kun je er verbazingwekkende resultaten mee boeken.’
We gaan op bezoek in de klas van juf Samely Declerck. Vandaag op het programma: shakers, Peruaanse cajons en alle mogelijke ritmes en geluiden die je daarmee kunt voortbrengen. De acht leerlingen slaan letterlijk aan het experimenteren.
Zelfgemaakt
De shakers of schuddoosjes waar de leerlingen los mee gaan, hebben ze een week eerder helemaal zelf gemaakt bij juf Samely in de klas. Ze versierden doosjes en flesjes en vulden ze met allerhande materialen: zand, steentjes of rijst klinken helemaal anders als je ermee schudt.
Ook de cajons wilde de school samen met de leerlingen maken. ‘Maar toen het materiaal eenmaal aankwam, bleek het complexer dan gedacht’, geeft juf Samely toe. Een vriendelijke vrijwilliger nam het zagen, boren en hameren voor zijn rekening. De leerlingen bestudeerden vooraf wél de plannen, keken hoe alles in elkaar zat, en legden ook de laatste hand aan hun instrumenten door ze zelf glad te schuren. Nu zit elk van de klasgenoten te blinken op zo’n ‘eigen’ slaginstrument: een trom en kruk in één, hoe cool kan het worden? ‘De cajon komt uit Peru’, legt meester Louis uit. ‘Zijn geluid gaat heel goed samen met de zachte klanken van de panfluit.’
Dierenpartituur
De klas oefent een ritme dat almaar versnelt. ‘Waar doet het je aan denken?’ vraagt de meester. ‘Fortnite?’ gokt een leerling. ‘Een trein!’ roept een andere. Bingo: ze slaan gezamenlijk het ritme van een almaar sneller rijdende trein. Even later volgen ze een partituur van dierennamen. Het aantal lettergrepen van het woord, is het aantal keer dat ze per maat moeten slaan: ‘Beer / ren-dier / sneeuw-wolf-je / ko-nings-pin-guïn.’ Ze ontwikkelen hun gevoel voor ritme. En stiekem leren ze intussen woorden verdelen in lettergrepen…
Tips van juf Samely en meester Louis
- Zorg voor een degelijke planning. Wij werken met een eenvoudig Google-document dat we met elkaar delen en waar we beiden in kunnen werken. Samely vult bijvoorbeeld haar projectthema’s in, Louis speelt daarop in en vult aan.
- Werk écht samen en go with the flow. Louis krijgt een idee, stuurt een inspirerend filmpje naar Samely, die meteen enthousiast reageert: ‘We vliegen erin en er komt vanzelf allerlei uit!’
- Betrek er andere vakken en doelen bij. ‘Leren leren is heel belangrijk bij ons op school. En dat komt in de percussieles volop aan bod. Ze moeten bijvoorbeeld leren een plan te volgen of volgordes onthouden: een partituur lezen en volgen is precies dat…’
- Hou het speels. Met muziek kan je vele kanten uit. Je kunt er spelenderwijs heel veel van leren.
Leren van elkaar
‘Ik vind dit project fantastisch’, zegt juf Samely. ‘Ik geef tijdens de muzische uren anders vooral knutselen, omdat ik daar beter thuis in ben. Er komt al eens muziek aan bod, maar niet zoals Louis het kan. Hier leren de leerlingen de instrumenten écht bespelen.’ Ze pakt een shaker op: ‘Ik kan daar wel een beetje mee schudden, maar Louis leert ons hoe je het echt goed kunt doen. Ik leer hier dus zelf ook heel wat uit.’
Omgekeerd steekt ook Louis veel op van de samenwerking met De Vlinder. ‘Ik leer vooral goed om te gaan met leerlingen met specifieke problematieken, zoals autisme. Ik weet nu zoveel beter hoe je hen het best aanpakt. Die kennis neem ik mee terug naar de academie, waar ik nu ook ingeschakeld word voor specifieke zorgprojecten.’
‘Ik weet nu zoveel beter hoe je omgaat met leerlingen met specifieke problematieken, zoals autisme. Die kennis neem ik mee terug naar de academie, waar ik nu ook ingeschakeld wordt voor specifieke zorgprojecten.’
Co-teaching
De planning voor de percussielessen stellen Samely en Louis gezamenlijk op. Zo passen ze ook telkens in de thema’s van de andere lessen. ‘Rond Kerstmis werken we rond kerstliedjes.’ Samely: ‘Voor Vaderdag willen we de leerlingen een stukje laten spelen, dat we dan opnemen en cadeau geven op een stick. Zo hebben we rond dat gebeuren ook weer een heel ander cadeau dan gewoonlijk.’
Wil jij ook samenwerken met een muzikant of kunstacademie in jouw klas? Dat kan!
- De dynamoPROJECT-subsidie neemt voor jou de financiële drempels weg. Je krijgt tot 2000 euro voor jouw artistiek project op school. Lees de voorwaarden van een dynamoPROJECT.
- Ontdek de kunstenaars en cultuureducatieve organisaties op Cultuurkuur. Of kies je eigen partner in je schoolbuurt.
- Op zoek naar inspirerende voorbeelden van andere scholen? Doorzoek onze praktijkvoorbeelden op onderwijsniveau of discipline.
- Liever een 3-jarige samenwerking met een academie uit de buurt? Misschien is Kunstkuur wel iets voor jou!
Versterk cultureel bewustzijn in de klas.
Wil je meer inzetten op cultuur in jouw klas? Ontdek hoe.
Culturele vaardigheden
waarnemen
- De leerlingen luisteren naar een liedje, een ritme.
- De leerlingen voelen het ritme dat ze op de cajon spelen ook letterlijk in hun lichaam.
verbeelden
- De leerlingen oefenen en presenteren een stuk voor het feest van de schoolverlaters.
- De leerlingen verzinnen zelf een muziekstuk. Eerst oefenen ze bodypercussie op het ritme van Dance Monkey: voet (op de grond), klap (met de handen), voet, klap… Vervolgens gaan ze zelf met bodypercussie aan het ‘componeren’.
conceptualiseren
- De leerlingen bestuderen ritmes: kort, lang, de verschillende combinaties. Ze leren hoe ritme in elkaar zit.
analyseren
- De leerlingen hebben op de djembes een partituur gespeeld op basis van voeding. Bijvoorbeeld: peer / ap-pel / man-da-rijn / pom-pel-moes. Om de beurt kiest een leerling een balk in de partituur en speelt. De anderen moeten zoeken en raden om welke balk het gaat.
Dragers
lichaam
- De leerlingen spelen bodypercussie volgens een grafische partituur die uit getekende voeten en handen bestaat: voet - klap-klap - voet / voet-voet - klap-klap - voet: bij ‘voet’ stampen ze op de grond, bij ‘klap’ klappen ze in de handen.
voorwerpen
- De leerlingen hebben bellenkransen gemaakt met belletjes, ijzerdraad en een versierd wc-rolletje als handvat. Daarmee gaan ze de volgende les met Louis aan de slag.
- De leerlingen gaan op bezoek in de muziekacademie. Ze leren er allerhande instrumenten kennen: de piano, de fagot, de gitaar…
taal
- De leerlingen doen heel wat sociale vaardigheden op tijdens dit project. Muziek maak je altijd samen. Speelt er eentje verkeerd, dan valt het op. Vanzelf moedigen ze elkaar aan - in verbale en niet-verbale taal - om hun best te doen.
- De leerlingen spelen het spel ‘Ik ga op reis en ik neem mee…’, maar dan met dieren en ritmes. Om de beurt voegt een leerling een dier toe, terwijl hij of zij het aantal lettergrepen van de dierennaam slaat op de cajon: ‘Ik ga op reis en ik neem mee: gi-raf / o-li-fant / krab / tij-ger / sa-la-man-der / blau-we vin-vis / gar-naal-tje / aap!’
Grafische tekens
- De partituren van Louis bestaan uit eenvoudige grafische tekens: voedingsmiddelen, dieren, handen en voeten…