De 9 levens van Tommy

Het vijfde jaar Verzorging van het GO! Technisch Atheneum Ieper werkte samen met de lokale erfgoedcel CO7 en kunstenares Tilde Vandenbroucke van MUS-E Belgium. Het project liep tijdens de lessen expressie, in totaal twintig uur plus een rondleiding in het Psychiatrisch Ziekenhuis en een sessie met beeldend therapeut Wouter Moyaert.

Identiteitsmodules

Als start trok de klas naar het Stadsarchief van Ieper om er honderd jaar oude brieven van patiënten te lezen. ‘Dat bezoek was tegen mijn verwachtingen in héél confronterend’, zegt Katrien, leerkracht van de klas. ‘Er waren veel raakpunten met hun eigen leven.’

‘Nadien trokken we naar het Psychiatrisch Ziekenhuis Heilig Hart. De leerlingen werkten er hun eigen identiteitsmodule uit. Tilde vroeg om alles wat ze belangrijk vinden rond hun naam te schrijven. Dat herhaalden ze samen met een patiënt van de zorginstelling, op zoek naar raakpunten.’

Het verhaal van Tommy

Alle interessante input vervlochten ze tot verhalen. Tilde bracht daarbij ook elementen aan uit een rondleiding in het Huis van de Stad. Ieperlingen mochten toen aangeven wat hen goed doet voelen over hun stad.  Elk verhaal heette ‘Het verhaal van Tommy’. Zo werd het niet te persoonlijk.

Ten slotte ging beeldend therapeut Wouter van de zorginstelling met de leerlingen aan de slag. Ze creëerden een tekening of collage bij hun verhaal.

‘De leerlingen zijn tijdens dit proces vaak zichzelf tegengekomen’, zegt Katrien. ‘Ik heb hen enorm zien groeien. Voor veel meisjes was het een zoeken en vinden van zichzelf. En leren aanvoelen hoe ver je kunt gaan bij anderen en bij jezelf.’

Tommy staat voor iedereen

Op Erfgoeddag presenteerde de klas alle verhalen in het auditorium van het Psychiatrisch Ziekenhuis.

Een meisje zegt: ‘Vooraan staan heb ik nog nooit gedaan. Maar het is een leuke ervaring!’ Achter de schermen gaf Tilde kleine regieaanwijzingen en moedigde ze aarzelende leerlingen aan.

Bij het begin van de voorstelling stonden de leerlingen op de trappen links en rechts van het auditorium. In koor: ‘De negen levens van Tommy Vandenberghe’. ‘Tommy uit de titel staat voor iedereen: het kan iedereen overkomen’, legde een leerling uit. Dan brachten ze een voor een hun verhaal op het podium. Kwetsbaar en eerlijk, met veel respect voor elkaar. Ze zijn achteraf zichtbaar –en terecht– fier op hun prestatie.

Open proces

‘We hebben hen niks opgelegd’, zegt Katrien. ‘’Doe gewoon waar je je goed bij voelt’, was de leuze. We stuurden soms een beetje bij, maar wilden echt werken vanuit de leerlingen. Dat was een aanpassing. Normaal krijgen ze veel structuur en bij dit project stond alles nog open in het begin. Er kwamen dus veel vragen. Het hele proces was een verrijking voor hen, voor mij als leerkracht én voor de klasgroep. Die groeide bij momenten uit elkaar en dan weer naar elkaar toe.’

Menselijke verhalen in de zorgsector

‘Toen Rosita van erfgoedcel CO7 ons e-mailde over dit project, waren we meteen enthousiast’, vertelt directeur Peter Vanthuyne. ‘Het is de visie van onze school dat ervaringsgericht leren meer bijbrengt dan klassikale lessen. Daarom is de samenwerking met externe partners een meerwaarde voor leerlingen én leerkrachten.’

‘Het is een ideaal project voor het vijfde jaar verzorging. Ze moeten nog starten met hun stages en leren dan meteen iets heel belangrijks: menselijke verhalen. Een job in de zorgsector kan routinematig worden. Ik hoop dat de leerlingen dan terugdenken aan dit project, zich de verhalen herinneren en erbij stilstaan hoe belangrijk het is om te luisteren.’

‘Ook komen met dit soort projecten talenten naar boven waarvan niemand wist dat de leerlingen ze hadden. Sommigen zijn misschien niet zo taalvaardig, maar dat gaat dan vaak puur over spelling. Geef ze zo’n verhaal en je ziet hoe ze erin opgaan. Animatie en expressie zijn trouwens vaardigheden die later nog goed van pas zullen komen, bijvoorbeeld in een rusthuis.’

 Tips van de leerkrachten

• Start vol vertrouwen: alles is haalbaar, je vliegt erin en kijkt waar je landt. Vertrek niet vanuit de beperking van de leerlingen.
• Laat in het begin alles open zodat het project organisch kan groeien. Focus niet op iets dat moet.
• Blijf zoveel mogelijk werken vanuit de leerlingen. Zo kun je het meest bereiken.