Deze vierdejaars leren zichzelf én elkaar kennen dankzij improvisatietoneel
Aan het GO! Atheneum Aalst werken de leerlingen van het 4e jaar ASO samen aan een totaalspektakel geïnspireerd op het boek Alice in Wonderland. 15 leerlingen, afkomstig uit verschillende richtingen, kozen voor de module toneel. Samen met theatermaker Tom De Bleye van theatergezelschap Larf! ontdekte deze groep leerlingen hoe improvisatietoneel hen dichter bij zichzelf en elkaar bracht.
Eigen leefwereld
Op het podium brieft theatermaker Tom de leerlingen over de komende scène met Alice en de kat. ‘Als je op scène komt zijn zij aan het ruzie maken en dan reageer je,’ klinkt het. En dan: ‘je zit in de coulissen, je staat niet op het podium, en jij praat, je bent enkel een stem.’ Met deze en gelijkaardige instructies zette Tom de leerlingen aan het improviseren. En het was een succes. ‘We hebben geleerd te doen en niet altijd eerst te denken voor we een scène spelen', klinkt het bij de leerlingen. 'Het is echt wel verrassend wat er dan uit je hoofd komt’.
Leerkracht Laura had al wat toneelervaring maar ook voor haar waren de improvisatie-technieken een ontdekking. In de samenwerking met Larf! werd ze uitgedaagd om de houvast van een vooraf vastliggend script los te laten en de tekst te laten ontstaan vanuit de improvisaties. Het was zoeken, maar de moeite waard. ‘Het project heeft mij geleerd uit mijn comfortzone te komen en veel meer uit de leerlingen te laten komen', zegt Laura. 'Het was fijn om het script zo organisch te zien verschijnen’.
Het resultaat is een script dat de leerlingen samen creëerden vanuit hun eigen leefwereld. En dat mag je letterlijk nemen. De teksten werd sessie per sessie uitgeschreven op basis van audio-opnames, om zoveel mogelijk de eigen formuleringen van de leerlingen te kunnen gebruiken.
‘Het project heeft mij geleerd uit mijn comfortzone te komen en veel meer uit de leerlingen te laten komen. Het was fijn om het script zo organisch te zien verschijnen’.
Betrokkenheid
Voor de leerlingen waren de improvisaties meer dan alleen een toneelles. ‘Niet alleen leerden we mensen kennen uit andere richtingen', vertellen ze. 'We ontdekten ook een heleboel talenten: van origineel denken tot goed zingen of kostuums maken.’ Maar ook in gedeelde ervaringen vonden ze elkaar. Het verhaal van Alice bracht hen namelijk dichter bij hun eigen leven. Tom hielp de leerlingen hierbij met vragen als: ‘Wat als je op een feestje bent en je denkt: wat doe ik hier eigenlijk, ik ken hier niemand, ik sta hier maar wat… Wat als Alice dan opeens een crisis krijgt? De leerlingen werden zo uitgenodigd om te vertellen over zaken die ze zelf meemaakten. In de gesprekken met de leerlingen kwam dan ook steeds één woord terug: betrokkenheid.
Tips van de leerkrachten:
- Maak een duidelijke planning: wat wordt van wie verwacht op welk moment? Zo is het hele verloop van het project voor iedereen duidelijk.
- Plan op voorhand overlegmomenten. Er is altijd nood aan reflectie of bijsturing.
- Vertrek ook vanuit de talenten van de leerkrachten. Vind het warm water niet opnieuw uit maar bouw verder op de expertise die er al is.
- Met een goed team, dat elkaar vertrouwt en hetzelfde doel voor ogen heeft wordt je project een succes.
Vertrouwen
Betrokkenheid zag theatermaker Tom ook in de manier waarop de leerlingen elkaar opmerkingen gaven en bijstuurden. ‘Ze bekeken zichzelf en elkaar constructief', zegt Tom. 'Je kan ook niet anders in toneel.’ Voor leerkracht Laura was het dan weer mooi de leerlingen op elkaar te zien reageren. ‘Het zijn soms heel toffe, onverwachte reacties', merkt ze op. 'Vaak ook van leerlingen die anders heel stilletjes zijn.’
Samen met de betrokkenheid groeide het vertrouwen, in zichzelf en in het ontstaan van het stuk. ‘Stapsgewijs zie je dat ze meer durven,’ vertelt Tom. En ook de leerlingen ervaarden dit. 'Een hele theatervoorstelling improviseren? Zoiets zouden we vóór dit project nooit gedurfd hebben!', luidt het in koor.
Wil jij ook samenwerken met theatermakers in jouw klas? Dat kan!
- De dynamoPROJECT-subsidie neemt voor jou de financiële drempels weg. Je krijgt tot 2000 euro voor jouw artistiek project op school. Lees de voorwaarden van een dynamoPROJECT.
- Ontdek de kunstenaars en cultuureducatieve organisaties op Cultuurkuur. Of kies je eigen partner in je schoolbuurt.
- Op zoek naar inspirerende voorbeelden van andere scholen? Doorzoek onze praktijkvoorbeelden op onderwijsniveau of discipline.
Versterk cultureel bewustzijn in de klas.
Wil je meer inzetten op cultuur in jouw klas? Ontdek hoe.
Culturele vaardigheden
waarnemen
- Tijdens de opwarming wordt er gewerkt met het waarnemen van de ruimte en haar indeling. Een opdracht is: stap rond in de ruimte en zorg ervoor dat die evenredig gevuld is door jullie.
verbeelden
- In één sessie vertrekt de improvisatie van een lied gemaakt door de module muziek. Hierbij worden vragen gesteld als: hoe voel je je, hoe zou je je bewegen, wat zou je zeggen?
- In een andere sessie vertellen de leerlingen aan een publiek wat hen kwaad maakt. Leerkracht Laura is oprecht verrast door de heftige en mooie ontboezemingen die hier uit voortkomen.
conceptualiseren
- De leerlingen denken na over de grenzen van het concept theater is: hoe kan een script tot stand komen, hoe maak je creatief gebruik van de ruimte?
analyseren
- De leerlingen bekijken samen een video-opname van hun choreografie en analyseren wat goed was en wat beter of anders kan.
Dragers
lichaam
- Zowel tijdens de opwarming als in de improvisatiemomenten wordt gewerkt met het hele lichaam: stem, beweging, plaats in de ruimte, lichaamshouding, gezichtsuitdrukking…
taal
- Door te focussen op de eigen taal en formuleringen wordt er nagedacht over het effect van verschillende taalregisters.