Overslaan en naar de inhoud gaan
Aanmelden
Home

Hoofdnavigatie

  • Home
  • Activiteiten
  • Cultuurpartners
  • Scholen
  • Ondersteuning
    • dynamoOPWEG
    • dynamoPROJECT
    • Kunstkuur
  • Acties
    • Cultureel bewustzijn
    • Beste Boekenjuf/meester
    • Poëziesterren basisonderwijs
    • Poëziesterren secundair onderwijs
    • Netwerk Lezen op School
    • Inspiratiedag
    • Cultuurdagen
    • Dag van de Cultuureducatie
    • Cultuur en onderwijs
    • Erfgoedweek
  • Inspiratie
Zoeken
Sluit zoekvenster
Sluit zoekvenster

Kruimelpad

  1. Home
  2. Een driedaags cultuurbad voor de hele school? Dat smaakt!

Een driedaags cultuurbad voor de hele school? Dat smaakt!

Drie dagen lang schort het Onze-Lieve-Vrouwecollege in Assebroek de gewone lessen op. Voor alle 620 leerlingen. In de plaats proeven ze in klas- en leeftijddoorbrekende groepen van cultuur. 'Dit driedaags SMAAK-project is niet alleen leuk', zegt directeur Danny Van De Velde. 'Het is vooral een hefboom om onze cultuurvisie scherp te stellen.' En die is ambitieus. Lees maar.

'Twee jaar geleden waren we aan het nadenken om een project rond cultuur te organiseren' vertelt de directeur. 'Ik zag toen een oproep van Cera om in te stappen in een traject dat Cultuur in de Spiegel in scholen introduceert. Die cultuurtheorie sloot perfect bij onze zoektocht aan. Bovendien genoten we via Cera en CANON Cultuurcel niet alleen van financiële, maar ook van inhoudelijke steun. Zo kregen we een cultuurexpert toegewezen die ons met de inhoudelijke verdieping helpt en kunnen we op inspiratiemomenten ervaringen met andere scholen uitwisselen.'

De pedagogische studiedag stond in het teken van Cultuur in de Spiegel. Nadien kozen de leraren voor het thema SMAAK en gingen ze aan de slag in teams van 6 of 7 collega's. Danny wou vermijden dat alleen de geïnteresseerden zouden meedoen. 'Dan klagen de anderen dat hun lessen wegvallen.' Daarom moesten alle leerkrachten de cultuurboot in. Samenwerken met collega's van andere vakken gaf bovendien een boost aan de teamwerking.

'Als aso-school bleken we vooral sterk in de dingen benoemen en verklaren. Leren expressief zijn, iets ontwerpen, was vaak een opdracht voor thuis.'

Danny Van De Velde - directeur OLVA

Feedback van een expert

Koen Crul was de cultuurexpert die hen bijstond. 'Hij heeft het kader van Cultuur in de Spiegel helemaal in de vingers. Bovendien weet hij als lerarenopleider wat je van een lerarenteam kan verwachten en wat niet.' Hij kon als externe persoon feedback geven op het werk van de teams. 'Zijn commentaar was meestal bevestigend, maar sommige groepen hadden bijsturing nodig vanuit de visie op cultuureducatie,' zegt de directeur. 'En van een externe expert aanvaarden leraren dat gemakkelijker.'

Uiteindelijk kwamen er 5 thema's uit de bus waarvoor telkens 3 routes voor verschillende leeftijdsgroepen uitgewerkt werden. 15 routes in totaal dus, die dan ook nog een ontdubbeld werden zodat elke groep uit een 20-tal leerlingen bestond. Ze kozen op basis van inhoudelijke informatie een thema voor donderdag en eentje voor vrijdag.

  • Smakelijk eten gaat over proeven en eetculturen. 'Zo gaat er een groep naar Antwerpen. Ze zullen in een Joods restaurant eten en er uitleg krijgt over de eetcultuur', zegt Danny.
  • Geen knollen voor citroenen staat in het teken van de (eerlijke) handel, de reclame rond voeding en de voedselproductie. Leerlingen brengen in dat kader onder meer een bezoek aan een Oxfam wereldwinkel.
  • Smaakvoordeuren draait rond smaak in de brede zin van het woord. Mode komt erin aan bod en ze ervaren het verschil tussen Afrikaanse dans en Bollywooddans. Danny: 'Als je die manieren van bewegen vergelijkt met de onze, dan kijk je kritisch naar je eigen cultuur en gewoontes. Dat is de bedoeling.'
  • Smakelijk leven zet levenservaringen centraal. Welke bittere pillen moet je soms doorslikken? Smaakt liefde altijd zoet? Waar raak je van verzuurd? Het is een meer levensbeschouwelijk thema.
  • Vleselijke zonden tot slot omvat gulzigheid. Ook in de kunst. 'We bekijken smaak vanuit een ethische invalshoek en gaan onder meer op zoek naar alternatieven voor vlees en voedselverspilling.'

Iedereen enthousiast krijgen

Op woensdag, de eerste dag van het project, wilden ze de hele school enthousiast krijgen met een groots spel. Kleine groepjes leerlingen moesten allerlei opdrachten in verband met smaak en cultuur volbrengen. Zo maakten ze met stukjes fruit een schilderij na. Voor elke geslaagde opdracht verdienden ze balletjes die ze in een koker konden mikken. Tegenover elke volle koker stond een tegenprestatie: een gratis ijsje voor iedereen, een langere pauze of de directeur die zijn haar kort laat knippen.

Cultuureducatie is persoonlijkheidsvorming

Waarom zet de directeur -nu met korte haren- zo sterk in op cultuureducatie? 'We gingen wel naar het toneel of de film, maar dat is receptief. Als aso-school bleken we vooral sterk in analyse, de dingen benoemen en verklaren. De culturele vaardigheden waarnemen en verbeelden kwamen minder aan bod. Leren expressief zijn, iets ontwerpen, is dikwijls een opdracht voor thuis. Je hebt natuurlijk ook maar die 50 minuten. Dat is een enorme beperking. En de uren plastische opvoeding volstaan lang niet.'

De school had wel ervaring met creatieve projecten. 'Maar die zijn niet voor alle leerlingen. Op donderdag stoppen we onze lessen om 3 uur. Dan staan er twee uur klasdoorbrekende activiteiten op het programma die ze vrij mogen kiezen. Sommigen kiezen sport, anderen cultuur. Leerlingen die er interesse voor hebben, bereikten we dus wel, maar je moet ook de anderen meenemen in je verhaal.'

Want jonge mensen moeten hun identiteit kunnen ontdekken. Het draait echt niet alleen om wiskunde en wetenschappen, vinden ze in OLVA. 'Wat vind ik belangrijk in mijn leven? Wat denk ik over andere culturen? Waarin vind ik een uitlaatklep? Dat is persoonlijkheidsvorming en ook dat is een taak van de school', meent Danny. 'De nieuwe eindtermen benoemen cultuureducatie als een van de sleutelcompetenties. Maar het hoort niet bij een vak. Dus wie gaat het doen? Als school moet je dat echt wel sturen. Anders komt er niks van terecht.'

Wil je ook aan de slag met Cultuur in de Spiegel?

Download of bestel de brochure Cultuur in de Spiegel in het kort en ontdek hoe Cultuur in de Spiegel je helpt cultuur een plaats te geven in jouw klas- en schoolpraktijk. De brochure bevat enkele korte teksten en schema’s als introductie op de cultuurtheorie. De theorie biedt een antwoord op de vraag wat cultuur is en wat het belang ervan is voor het onderwijs.

Op cultuurindespiegel.be vind je filmpjes en gaan we er dieper op in. 

Vervolg met Kunstkuur

De driedaagse zit er nu op. Een vervolg lonkt.'We zijn bij de gelukkigen die een goedgekeurd Kunstkuur-traject mogen starten. Daarvoor werken we samen met de kunstacademie. Dit SMAAK-project moet je dus zien in een groter traject om met de school aan cultuureducatie te doen.'

'Nu hebben we ingezet op een megaproject waarbij alle leraren betrokken waren. Het is de bedoeling dat ze er iets van meedragen en in hun gewone lessen zoeken naar invalshoeken om onze én andere culturen aan bod te laten komen. Het zou fijn zijn als we vaker een kleiner vakoverschrijdend cultuurproject konden plannen. In het driejarig Kunstkuur-traject betrekken we Nederlands, geschiedenis, godsdienst, Latijn en plastische opvoeding. Ze zoeken aanknopingspunten voor cultuureducatie rond het gemeenschappelijk thema Idolen en Imago. We zullen hier meer procesmatig op jaarbasis werken.'

Tips van directeur Danny Van De Velde

  • Hou het project inhoudelijk sterk door met sleutelvragen te werken. De valkuil is dat zo'n project gewoon drie dagen geen les is en dat het alleen maar leuk wordt. Sleutelvragen helpen om uit de vele ideeën een samenhangend en inhoudelijk sterk geheel te destilleren. Een sleutelvraag is een open vraag die leerlingen aan het denken zet en hun visie verbreedt. Via het project en de 4 culturele vaardigheden vinden leerlingen er een antwoord op. 'Zijn smaakvoorkeuren cultureel bepaald?' is een voorbeeld van een sleutelvraag in dit project.
  • Hou een langlopend project warm bij de leraren. We zijn al twee jaar geleden met de voorbereiding gestart. Het vraagt tijd en je kan er niet constant mee bezig zijn. Het was een goede suggestie van de cultuurexpert om de voorbereiding te faseren en te visualiseren in de leraarskamer. We hebben dat gedaan aan de hand van het letterwoord SMAAK: Sleutelvragen, Methode zoeken, Activiteiten ontwerpen, Afspraken maken, Klaarstomen of finaliseren.
  • Maak een culturele kaart van de schoolomgeving. Vaak stoot je op een cultureel aanbod in de buurt dat je niet kent.
  • Inventariseer de culturele krachten en interesses in je eigen team.
  • Start met een nulmeting bij je leraren. Op mijncultuurspiegel.be vind je daarvoor een instrument. Onze leraren verengden cultuur sterk tot kunst met een grote K. Ze zagen bovendien weinig linken met hun eigen vak. We hopen over 5 jaar een duidelijke verandering te zien.

Culturele vaardigheden en dragers

Wil je meer inzetten op cultuur in jouw klas? Ontdek de theorie Cultuur in de Spiegel.

CIS cirkel basis

Culturele vaardigheden

waarnemen

  • De leerlingen gingen op ervaringsparcours bij XiNiX: over blinden en smaak. Ze deden ook aan blindproeverij. Anderen bekeken reclames voor voeding.

verbeelden

  • De leerlingen maakten voorwerpen of dieren met voedingswaren (bv. een kiwivogel maken uit kiwi’s) en fotografeerden deze met de hulp van culinair fotograaf Pieter D’Hoop.

conceptualiseren

  • Wat is fairtrade? Hoe werkt het?

analyseren

  • Wat at je als ontbijt en hoe gezond of cultureel bepaald is dat?

Dragers

lichaam

  • Leerlingen en leerkrachten strekten de benen tijdens Bollywooddans en Afrikaanse dans.

voorwerpen

  • Er werden gehaktballen uit de wereldkeuken en snoepinstallaties gemaakt.

taal

  • De leerlingen vertaalden hun smaakvoorkeuren in rapteksten tijdens de workshop in rap en roer.

Grafische tekens

  • Leerlingen maakten affiches voor een fairtrade-product.
Dien je eigen subsidieproject in
Auteur Veerle Vanbuel
School Onze-Lieve-Vrouwecollege
Onderwijsniveau
  • Secundair onderwijs
  • Voltijds gewoon secundair onderwijs
Thema
  • Cultuur in de Spiegel
Sleutelcompetenties
  • Zelfbewustzijn
  • Cultureel bewustzijn
Schooljaar 2018-2019
Projectverantwoordelijke Danny Van De Velde, directeur

Praktijkvoorbeelden

Toon alle praktijkvoorbeelden →
Leerling werkt aan muzieknummer op iPad

Songs & Beats leren BuSo-leerlingen plannen en samenwerken

Muziek, dat was het onderwerp waar de leerlingen van Sint-Gregorius in Gentbrugge vooral rond wilden bijleren in hun keuzemodule. De school zag hierin een uitgelezen kans om te werken rond planning en samenwerking: twee vaardigheden die niet evident zijn voor leerlingen met ASS. Samen met Tim Wuyts...

Lees meer
Leerling gaat creatief aan de slag met literatuur

Creatief omspringen met meertaligheid? Breng een schrijver in je klas!

In 2021 lanceerde de Vlaamse Gemeenschapscommissie Kunstenaars in de klas, een oproep om kunstprojecten te stimuleren in het Nederlandstalig secundair onderwijs. Een van de projecten die subsidies ontving, is de samenwerking tussen schrijver Arno Boey, het Atheneum Brussel en internationaal...

Lees meer

Leerkrachten én leerlingen ontdekken hun creativiteit tijdens Kunstkuur

Expertisedeling tussen leerkrachten. Muzisch sterker in de schoenen staan. De leerlingen laten kennismaken met de academie en met het plaatselijke Gemeenschapscentrum De Zeyp. Hun culturele blik verruimen. Hen de kans geven om hun creativiteit te ontdekken én te tonen… Het lijstje doelen waar de...

Lees meer

Het moois dat ontstaat als er ruimte is voor toeval en experiment

‘Vaak kiezen leraren op school nog voor sterk afgebakende muzische opdrachten. Dan is het fijn als zij én hun leerlingen, samen met een dko-docent, kunnen ontdekken wat voor moois er ontstaat als er ruimte is voor toeval en experiment.’ Aan het woord zijn Simon Vermeulen en Goedele Pauwelyn...

Lees meer
Leerlingen zitten in de klas en houden boomwhackers vast waarmee ze musiceren.

Leerstof herhalen, verdiepen en verwerken via beeld, dans en woord? Deze Kunstkuur toont hoe het kan

Tijdens muzische vorming dansen ze hoofdletters of zingen ze het verloop van de Eerste Wereldoorlog in een marslied. De krantenartikels die de leerlingen in de taalles schreven? Die gieten ze in een mediageniek journaal. Zo wekken Anke Vrinssen van Kunstacademie Dilsen-Stokkem en leraren Els Coox en...

Lees meer

Nieuws in de kijker

logo Poëziesterren secundair

Poëziesterren voor secundair onderwijs

De Poëziesterren geven poëzie een prominente plaats in het secundair onderwijs.

arrow leftpoëzie
Lees meer
Meisje houdt verfborstels voor gezicht vast

Kunstkuur: nieuwe aanvraagronde schooljaar 2023-24

Van 1 december 2022 tot 15 februari 2023 kan je je aanvraag indienen.

arrow leftKunstkuur
Lees meer
Inspiratiedag 2022

9/2 - Online infosessie Cultuurkuur voor organisaties

Hoe kan je als cultuurorganisatie Cultuurkuur inzetten om je scholenaanbod bekend te maken? In deze infosessie kom je te...

Lees meer
cover Seneca Kunst van het geven

WIN het boek 'De kunst van het geven'

Vincent Hunink verzamelde belangrijke delen uit Seneca's De Beneficiis over gunsten en het geven.. Maak kans op 1 van 3...

Lees meer
Mensen zitten in vergadering

Kom op SPREEK(k)uur!

Heb je een vraag over een (toekomstig) dynamoPROJECT of zoek je een kritisch klankbord voor je creatief project op...

Lees meer
Bekijk alles van nieuws

Nieuwsbrief

Schrijf meteen in en ontvang talrijke tips en inspiratie over meer en beter cultuuronderwijs op school, activiteiten, subsidies en deadlines, praktijkvoorbeelden en onze evenementen. Je mag de nieuwsbrief twee keer per maand in je mailbox verwachten.

 
 

Door in te schrijven stem je in met de privacyverklaring.

Voetmenu

Voor scholen

  • Activiteiten voor jouw klas
  • Cultuurpartners ontdekken
  • Jouw schoolpagina
  • Gratis vervoer met De Lijn
  • Financiële steun voor jouw project
  • Samenwerking school en academie
  • Acties en evenementen
  • Inspiratie
  • Reviews van leerkrachten

Voor cultuurpartners

  • Zo start je op Cultuurkuur
  • Organisatiepagina maken
  • Activiteit toevoegen
  • Culturele bestemming worden
  • Scholen in de buurt zoeken

Over Cultuurkuur

  • Over het platform
  • Kalender
  • Veelgestelde vragen
  • Schrijf je in op de nieuwsbrief

Contacteer ons

  • mailContactformulier
  • phone02 553 96 63
  • Facebook Volg ons op Facebook (opent in een nieuw tabblad)

Vlaamse overheid

Departement onderwijs & vorming

Koning Albert II-laan 15

1210 Brussel

Cultuurkuur.be is een initiatief van CANON Cultuurcel i.s.m. publiq (opent in een nieuw tabblad)

© 2022 Cultuurkuur

  • Contact
Cultuurkuur

Cultuurkuur.be is een officiële website van de Vlaamse overheid

uitgegeven door Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming (opent in een nieuw tabblad)
Vlaanderen is cultuur en onderwijs