Een driedaags cultuurbad voor de hele school? Dat smaakt!

'Twee jaar geleden waren we aan het nadenken om een project rond cultuur te organiseren' vertelt de directeur. 'Ik zag toen een oproep van Cera om in te stappen in een traject dat Cultuur in de Spiegel in scholen introduceert. Die cultuurtheorie sloot perfect bij onze zoektocht aan. Bovendien genoten we via Cera en CANON Cultuurcel niet alleen van financiële, maar ook van inhoudelijke steun. Zo kregen we een cultuurexpert toegewezen die ons met de inhoudelijke verdieping helpt en kunnen we op inspiratiemomenten ervaringen met andere scholen uitwisselen.'

De pedagogische studiedag stond in het teken van Cultuur in de Spiegel. Nadien kozen de leraren voor het thema SMAAK en gingen ze aan de slag in teams van 6 of 7 collega's. Danny wou vermijden dat alleen de geïnteresseerden zouden meedoen. 'Dan klagen de anderen dat hun lessen wegvallen.' Daarom moesten alle leerkrachten de cultuurboot in. Samenwerken met collega's van andere vakken gaf bovendien een boost aan de teamwerking.

'Als aso-school bleken we vooral sterk in de dingen benoemen en verklaren. Leren expressief zijn, iets ontwerpen, was vaak een opdracht voor thuis.'

Danny Van De Velde - directeur OLVA

Feedback van een expert

Koen Crul was de cultuurexpert die hen bijstond. 'Hij heeft het kader van Cultuur in de Spiegel helemaal in de vingers. Bovendien weet hij als lerarenopleider wat je van een lerarenteam kan verwachten en wat niet.' Hij kon als externe persoon feedback geven op het werk van de teams. 'Zijn commentaar was meestal bevestigend, maar sommige groepen hadden bijsturing nodig vanuit de visie op cultuureducatie,' zegt de directeur. 'En van een externe expert aanvaarden leraren dat gemakkelijker.'

Uiteindelijk kwamen er 5 thema's uit de bus waarvoor telkens 3 routes voor verschillende leeftijdsgroepen uitgewerkt werden. 15 routes in totaal dus, die dan ook nog een ontdubbeld werden zodat elke groep uit een 20-tal leerlingen bestond. Ze kozen op basis van inhoudelijke informatie een thema voor donderdag en eentje voor vrijdag.

• Smakelijk eten gaat over proeven en eetculturen. 'Zo gaat er een groep naar Antwerpen. Ze zullen in een Joods restaurant eten en er uitleg krijgt over de eetcultuur', zegt Danny.
• Geen knollen voor citroenen staat in het teken van de (eerlijke) handel, de reclame rond voeding en de voedselproductie. Leerlingen brengen in dat kader onder meer een bezoek aan een Oxfam wereldwinkel.
• Smaakvoordeuren draait rond smaak in de brede zin van het woord. Mode komt erin aan bod en ze ervaren het verschil tussen Afrikaanse dans en Bollywooddans. Danny: 'Als je die manieren van bewegen vergelijkt met de onze, dan kijk je kritisch naar je eigen cultuur en gewoontes. Dat is de bedoeling.'
• Smakelijk leven zet levenservaringen centraal. Welke bittere pillen moet je soms doorslikken? Smaakt liefde altijd zoet? Waar raak je van verzuurd? Het is een meer levensbeschouwelijk thema.
• Vleselijke zonden tot slot omvat gulzigheid. Ook in de kunst. 'We bekijken smaak vanuit een ethische invalshoek en gaan onder meer op zoek naar alternatieven voor vlees en voedselverspilling.'

Iedereen enthousiast krijgen

Op woensdag, de eerste dag van het project, wilden ze de hele school enthousiast krijgen met een groots spel. Kleine groepjes leerlingen moesten allerlei opdrachten in verband met smaak en cultuur volbrengen. Zo maakten ze met stukjes fruit een schilderij na. Voor elke geslaagde opdracht verdienden ze balletjes die ze in een koker konden mikken. Tegenover elke volle koker stond een tegenprestatie: een gratis ijsje voor iedereen, een langere pauze of de directeur die zijn haar kort laat knippen.

Cultuureducatie is persoonlijkheidsvorming

Waarom zet de directeur -nu met korte haren- zo sterk in op cultuureducatie? 'We gingen wel naar het toneel of de film, maar dat is receptief. Als aso-school bleken we vooral sterk in analyse, de dingen benoemen en verklaren. De culturele vaardigheden waarnemen en verbeelden kwamen minder aan bod. Leren expressief zijn, iets ontwerpen, is dikwijls een opdracht voor thuis. Je hebt natuurlijk ook maar die 50 minuten. Dat is een enorme beperking. En de uren plastische opvoeding volstaan lang niet.'

De school had wel ervaring met creatieve projecten. 'Maar die zijn niet voor alle leerlingen. Op donderdag stoppen we onze lessen om 3 uur. Dan staan er twee uur klasdoorbrekende activiteiten op het programma die ze vrij mogen kiezen. Sommigen kiezen sport, anderen cultuur. Leerlingen die er interesse voor hebben, bereikten we dus wel, maar je moet ook de anderen meenemen in je verhaal.'

Want jonge mensen moeten hun identiteit kunnen ontdekken. Het draait echt niet alleen om wiskunde en wetenschappen, vinden ze in OLVA. 'Wat vind ik belangrijk in mijn leven? Wat denk ik over andere culturen? Waarin vind ik een uitlaatklep? Dat is persoonlijkheidsvorming en ook dat is een taak van de school', meent Danny. 'De nieuwe eindtermen benoemen cultuureducatie als een van de sleutelcompetenties. Maar het hoort niet bij een vak. Dus wie gaat het doen? Als school moet je dat echt wel sturen. Anders komt er niks van terecht.'

Vervolg met Kunstkuur

De driedaagse zit er nu op. Een vervolg lonkt.'We zijn bij de gelukkigen die een goedgekeurd Kunstkuur-traject mogen starten. Daarvoor werken we samen met de kunstacademie. Dit SMAAK-project moet je dus zien in een groter traject om met de school aan cultuureducatie te doen.'

'Nu hebben we ingezet op een megaproject waarbij alle leraren betrokken waren. Het is de bedoeling dat ze er iets van meedragen en in hun gewone lessen zoeken naar invalshoeken om onze én andere culturen aan bod te laten komen. Het zou fijn zijn als we vaker een kleiner vakoverschrijdend cultuurproject konden plannen. In het driejarig Kunstkuur-traject betrekken we Nederlands, geschiedenis, godsdienst, Latijn en plastische opvoeding. Ze zoeken aanknopingspunten voor cultuureducatie rond het gemeenschappelijk thema Idolen en Imago. We zullen hier meer procesmatig op jaarbasis werken.'