Overslaan en naar de inhoud gaan
Aanmelden
Home

Hoofdnavigatie

  • Home
  • Activiteiten
  • Cultuurpartners
  • Scholen
  • Ondersteuning
    • dynamoOPWEG
    • dynamoPROJECT
    • Kunstkuur
  • Acties
    • Cultureel bewustzijn
    • Beste Boekenjuf/meester
    • Poëziesterren basisonderwijs
    • Poëziesterren secundair onderwijs
    • Netwerk Lezen op School
    • Inspiratiedag
    • Cultuurdagen
    • Dag van de Cultuureducatie
    • Cultuur en onderwijs
    • Erfgoedweek
  • Inspiratie
Zoeken
Sluit zoekvenster
Sluit zoekvenster

Kruimelpad

  1. Home
  2. Geluidsperformance verbindt wetenschap en cultuur

Geluidsperformance verbindt wetenschap en cultuur

Het Ludgardiscollege zocht naar een volwaardige invulling aan het nieuwe STEAM curriculum in het derde jaar. Samen met partner MUS-E werkten de leerlingen een jaar lang rond het thema geluid en onderzochten ze de raaklijnen tussen wetenschap en cultuur. Als eindresultaat creëerden ze een geluidsperformance die ze vertoonden in Flagey.

"
Leerlingen bouwen een snaarinstrument met hout en metaaldraad

Het voorbije schooljaar startte het Ludgardiscollege met STEAM in het derde jaar. Op zoek naar een thema dat zowel wetenschappelijk als cultureel was, kwamen ze uit bij geluid. Als inspiratie gingen de leerlingen in Flagey kijken naar Le Sacre du Printemps van Stravinsky. De geluidsperformance die ze nadien met MUS-E maakten werd een moderne remake van het stuk.

Veilige omgeving

Patries en Tom van MUS-E werkten tijdens de twee wekelijkse STEAM-uren met de twaalf leerlingen van de klas. In de eerste fase diepten ze de thema’s uit Le Sacre du Printemps verder uit. Er kwamen heel wat rituelen naar boven zoals eten, trouwen, dopen en rouwen. Nadien gingen de leerlingen zowel individueel als in groep aan de slag met ritmes, dans en beweging. Ze componeerden zelf ook korte stukjes muziek.

‘Het was tof dat de leerlingen zoveel durfden delen’, zegt Sofie Dewinkeler, leerkracht STEAM en geschiedenis. ‘De kunstenaars van MUS-E creëerden echt een veilige omgeving. Ze legden de processen soms stil en gingen dan in dialoog met de groep. De jongeren kregen inzicht in elkaars achtergrond en cultuur waardoor er meer begrip en respect kwam binnen de groep.’

'MUS-E brengt kunstenaars naar onze school en beschikt over apparatuur en kennis die wij nog niet kenden. Die expertise dragen wij over naar de les.'

Sofie Dewinkeler - leerkracht STEAM en geschiedenis

De link tussen wetenschap en cultuur

In een volgende fase werkten de jongeren met een app. Ze namen zowel binnen als buiten geluiden op en zetten die in een wereldwijde database. Met al die geluiden konden ze zelf iets nieuws componeren. Patries en Tom bouwden ook instrumenten met hen waarmee ze weer nieuwe geluiden maakten voor de database.’

‘Voor sommige wetenschappelijk gerichte jongeren was het artistieke helemaal uit hun comfortzone’, zegt Sofie. ‘Zij zagen niet meteen de connectie en moesten nog groeien in het concept dat kunst en cultuur er ook bij horen. Patries en Tom maakten dat heel concreet en legden de linken met decibels, trillingen en geluidsgevolgen. Ze voelden de groep echt heel goed aan.’

Het hele jaar door kwamen de jongeren dus in contact met ‘geluid’, maar telkens vanuit een andere invalshoek. Daarnaast maakten ze maskers, foto’s en namen ze beelden op van zichzelf. Ze maakten ook stop-motion animatiefilmpjes en zorgden uiteraard voor de volledige soundtrack. Op het einde bracht MUS-E alle beelden bij elkaar en monteerden ze die op het geluidsspoor.

‘Sommige leerlingen kunnen wel eens laks zijn op school, maar ze bleken bijvoorbeeld heel goede muzikanten of dansers te zijn. Tijdens dit project konden ze zich tonen en bloeiden ze echt open.’

Sofie Dewinkeler, leerkracht STEAM en geschiedenis

Toonmoment in Flagey

Voor de vertoning van hun performance mochten de jongeren gebruik maken van een zaal in Flagey, waar de zelfgemaakte instrumenten opgesteld stonden. Als opener deden ze een ritmisch optreden met stokken en afvalmaterialen. De experimentele film zelf verraste met computeranimaties, stop-motion, optische illusies, zelfgeschilderde geanimeerde maskers en intrigerende beelden van de leerlingen. Net als in het originele Le Sacre du Printemps lag de focus op rituelen zoals groeten, vieren en rouwen.

De zelfgemaakte soundtrack creëerde een voortdurende spanning. Bij momenten was er geen ritme, om dan weer over te gaan tot een volwaardige en aanstekelijke beat. We hoorden stemmen op de geluidsband, maar er was ook live vocale begeleiding. Na de vertoning van de film gaven vier leerlingen nog een live optreden.

‘Na de vertoning werden er postkaartjes met foto’s van de zelfgemaakte instrumenten verspreid. Wie de QR-code scant kon de film online herbekijken.'

Sofie Dewinkeler - leerkracht STEAM en geschiedenis

De onmisbare expertise van MUS-E

‘Toen we vijf jaar geleden startten met cultuur als keuzevak zijn we meteen in zee gegaan met MUS-E’, zegt Sofie. ‘De subsidie dynamoPROJECT geeft ons de kans om cultuur op school op een professionele manier te integreren. Een enorme meerwaarde! Oud-leerlingen komen nog altijd kijken naar de projecten. Echt super leuk!’

‘MUS-E brengt kunstenaars naar onze school en beschikt over apparatuur en kennis die wij niet hebben. Toch kunnen we veel van hun expertise overdragen naar de les. Het maken van stop-motion filmpjes kan je bijvoorbeeld gemakkelijk organiseren op school.

We willen ook meer vertrekken vanuit de ideeën van de groep. Wat leeft er? Hoe zien de leerlingen ‘cultuur’ het liefst ingevuld?’ Volgend schooljaar zullen het derde en vierde jaar samen een overkoepelend project doen tijdens de wekelijkse STEAM-uren. Wordt vervolgt!

Tips van Sofie

  • Laat de leerlingen meedenken in het proces. Dat zorgt voor meer engagement. Ze zien ook gemakkelijker de link tussen de input en het eindresultaat.
  • Probeer blokken van minstens twee uur te voorzien, een hele namiddag is nog beter.
  • Een project hoeft geen jaar te duren. Een kort en krachtig project van een aantal weken is gemakkelijker te bevatten.
  • Maak zoveel mogelijk gebruik van de expertise van de externe partner. Het opent je ogen als leerkracht en het biedt nieuwe mogelijkheden. Soms zijn er simpele dingen waar je zelf niet aan denkt.
  • Durf! Denk niet te lang na, doe het gewoon en je ziet wel.

Foto's: ©MUS-E Belgium

Culturele vaardigheden en dragers

Wil je meer inzetten op cultuur in jouw klas? Ontdek de theorie Cultuur in de Spiegel.

CIS cirkel basis

Culturele vaardigheden

waarnemen

  • De klas ging kijken naar Le Sacre du Printemps in Flagey. Ze maakten kennis met het Brussels Philharmonic en namen waar hoe de muzikanten spanning opbouwden.
  • De leerlingen leerden over geluidservaring in een professionele zaal.
  • De jongeren keken naar elkaars cultuur en rituelen tijdens de reflectiemomenten en leerden zo heel wat bij.

verbeelden

  • De jongeren gingen in het dagelijks leven op zoek naar geluiden die konden dienen voor de soundtrack.
  • Tijdens het proces hadden de leerlingen veel verbeelding nodig om te kunnen zien hoe de individuele beelden en geluiden samen één geheel zouden vormen.
  • Om ‘opgroeien’ in beeld te brengen gebruikten de leerlingen kinderfoto’s van zichzelf die overgingen naar recente foto’s waarop ze gelijkaardige kleding dragen en in dezelfde positie staan.
  • Met simpele stokken creëerden de leerlingen een eigen ritme.

conceptualiseren

  • Met heel uiteenlopende geluiden componeerden de leerlingen zelf een soundtrack met ritmes en spanning.
  • De jongeren zetten hun ideeën en visies rond identiteit en rituelen om in woorden, bewegingen, tekeningen, vormen en geluid.

analyseren

  • Bij het maken van de muziekinstrumenten liet MUS-E de jongeren nadenken over welke trillingen en geluidsgolven er zouden ontstaan door hun creatie.
  • Tijdens het samenstellen van de inhoud ging MUS-E in dialoog met de jongeren over cultuur en identiteit.
  • De groep analyseerde Le Sacre du Printemps om zelf een remake te kunnen maken.

Dragers

lichaam

  • In de film werd er heel wat gedanst en bewogen op de soundtrack.
  • Enkele leerlingen gebruikten hun lichaam om muziek te maken (bijvoorbeeld klappen).
  • De jongeren die goed konden rappen gebruikten hun stem als drager.

voorwerpen

  • Bij het bouwen van de zelfgemaakte muziekinstrumenten uit dagelijkse voorwerpen leerden de leerlingen werken met zagen, boren en vijzen.
  • Enkele jongeren speelden op een keyboard en werkten met een mengpaneel voor geluidseffecten.
  • De jongeren leerden werken met de (geluids)apps Remake en Test Flight op hun smartphones.
  • De leerlingen leerden stop-motion filmpjes maken met een smartphone.
  • Ze gebruikten afval zoals blikjes en plastic om geluiden mee te maken.

taal

  • De groep leerde over frequenties, geluidsgolven en trillingen.
  • Een groot deel van de klas is niet van Nederlandstalige afkomst. Het was voor hen een uitdaging om zich uit te drukken in het Nederlands.
  • Er was ruimte voor andere talen zoals Frans en Spaans.

Grafische tekens

  • De jongeren leerden hoe ze ritmes kunnen aflezen van notenbalken.
Dien je eigen subsidieproject in
Auteur Natacha Michiels
School Lutgardiscollege
Organisaties MUS-E Belgium
Flagey
Onderwijsniveau
  • Secundair onderwijs
  • Voltijds gewoon secundair onderwijs
Thema
  • beeld
  • dans en beweging
  • film en fotografie
  • mediawijsheid
  • STE(A)M
Sleutelcompetenties
  • Cultureel bewustzijn
  • Lichamelijke en geestelijke gezondheid
  • Sociaal-relationele competenties
  • Zelfbewustzijn
  • Digitale competenties
  • Wiskunde – wetenschappen – technologie – STEM
Schooljaar 2018-2019
Projectverantwoordelijke Sofie Dewinkeler, leerkracht STEAM en geschiedenis

Praktijkvoorbeelden

Toon alle praktijkvoorbeelden →
Leerling gaat creatief aan de slag met literatuur

Creatief omspringen met meertaligheid? Breng een schrijver in je klas!

In 2021 lanceerde de Vlaamse Gemeenschapscommissie Kunstenaars in de klas, een oproep om kunstprojecten te stimuleren in het Nederlandstalig secundair onderwijs. Een van de projecten die subsidies ontving, is de samenwerking tussen schrijver Arno Boey, het Atheneum Brussel en internationaal...

Lees meer

Leerkrachten én leerlingen ontdekken hun creativiteit tijdens Kunstkuur

Expertisedeling tussen leerkrachten. Muzisch sterker in de schoenen staan. De leerlingen laten kennismaken met de academie en met het plaatselijke Gemeenschapscentrum De Zeyp. Hun culturele blik verruimen. Hen de kans geven om hun creativiteit te ontdekken én te tonen… Het lijstje doelen waar de...

Lees meer

Het moois dat ontstaat als er ruimte is voor toeval en experiment

‘Vaak kiezen leraren op school nog voor sterk afgebakende muzische opdrachten. Dan is het fijn als zij én hun leerlingen, samen met een dko-docent, kunnen ontdekken wat voor moois er ontstaat als er ruimte is voor toeval en experiment.’ Aan het woord zijn Simon Vermeulen en Goedele Pauwelyn...

Lees meer
Leerlingen zitten in de klas en houden boomwhackers vast waarmee ze musiceren.

Leerstof herhalen, verdiepen en verwerken via beeld, dans en woord? Deze Kunstkuur toont hoe het kan

Tijdens muzische vorming dansen ze hoofdletters of zingen ze het verloop van de Eerste Wereldoorlog in een marslied. De krantenartikels die de leerlingen in de taalles schreven? Die gieten ze in een mediageniek journaal. Zo wekken Anke Vrinssen van Kunstacademie Dilsen-Stokkem en leraren Els Coox en...

Lees meer
Leerlingen en leerkrachten beluisteren podcasts

Podcastproject 'Sounds Like C' leert luisteren naar erfgoed

De eeuwenoude ruïnes van de Gentse Sint-Baafsabdij inspireerden de leerlingen van het naburige Sint-Lievenscollege tot een serie podcasts die je bewuster leren omgaan met geluid én stilte. Wij gingen op bezoek en verwerkten onze impressies tot - je raadt het al - een podcast!

Lees meer

Nieuws in de kijker

logo Poëziesterren secundair

Poëziesterren voor secundair onderwijs

De Poëziesterren geven poëzie een prominente plaats in het secundair onderwijs.

arrow leftpoëzie
Lees meer
Meisje houdt verfborstels voor gezicht vast

Kunstkuur: nieuwe aanvraagronde schooljaar 2023-24

Van 1 december 2022 tot 15 februari 2023 kan je je aanvraag indienen.

arrow leftKunstkuur
Lees meer
Leerling steekt boeken in de lucht

Netwerk Lezen op School. Doe je mee?

Op zoek naar lesmateriaal en boekentips rond leesmotivatie en leesbevordering in de basisschool? Dan is het Netwerk...

Lees meer
Inspiratiedag 2022

9/2 - Online infosessie Cultuurkuur voor organisaties

Hoe kan je als cultuurorganisatie Cultuurkuur inzetten om je scholenaanbod bekend te maken? In deze infosessie kom je te...

Lees meer
cover Seneca Kunst van het geven

WIN het boek 'De kunst van het geven'

Vincent Hunink verzamelde belangrijke delen uit Seneca's De Beneficiis over gunsten en het geven.. Maak kans op 1 van 3...

Lees meer
Bekijk alles van nieuws

Nieuwsbrief

Schrijf meteen in en ontvang talrijke tips en inspiratie over meer en beter cultuuronderwijs op school, activiteiten, subsidies en deadlines, praktijkvoorbeelden en onze evenementen. Je mag de nieuwsbrief twee keer per maand in je mailbox verwachten.

 
 

Door in te schrijven stem je in met de privacyverklaring.

Voetmenu

Voor scholen

  • Activiteiten voor jouw klas
  • Cultuurpartners ontdekken
  • Jouw schoolpagina
  • Gratis vervoer met De Lijn
  • Financiële steun voor jouw project
  • Samenwerking school en academie
  • Acties en evenementen
  • Inspiratie
  • Reviews van leerkrachten

Voor cultuurpartners

  • Zo start je op Cultuurkuur
  • Organisatiepagina maken
  • Activiteit toevoegen
  • Culturele bestemming worden
  • Scholen in de buurt zoeken

Over Cultuurkuur

  • Over het platform
  • Kalender
  • Veelgestelde vragen
  • Schrijf je in op de nieuwsbrief

Contacteer ons

  • mailContactformulier
  • phone02 553 96 63
  • Facebook Volg ons op Facebook (opent in een nieuw tabblad)

Vlaamse overheid

Departement onderwijs & vorming

Koning Albert II-laan 15

1210 Brussel

Cultuurkuur.be is een initiatief van CANON Cultuurcel i.s.m. publiq (opent in een nieuw tabblad)

© 2022 Cultuurkuur

  • Contact
Cultuurkuur

Cultuurkuur.be is een officiële website van de Vlaamse overheid

uitgegeven door Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming (opent in een nieuw tabblad)
Vlaanderen is cultuur en onderwijs