Overslaan en naar de inhoud gaan
Aanmelden
Home

Hoofdnavigatie

  • Home
  • Activiteiten
  • Cultuurpartners
  • Scholen
  • Ondersteuning
    • dynamoOPWEG
    • dynamoPROJECT
    • Kunstkuur
  • Acties
    • Cultureel bewustzijn
    • Beste Boekenjuf/meester
    • Poëziesterren basisonderwijs
    • Poëziesterren secundair onderwijs
    • Netwerk Lezen op School
    • Inspiratiedag
    • Cultuurdagen
    • Dag van de Cultuureducatie
    • Cultuur en onderwijs
    • Erfgoedweek
  • Inspiratie
Zoeken
Sluit zoekvenster
Sluit zoekvenster

Kruimelpad

  1. Home
  2. Geluidsperformance verbindt wetenschap en cultuur

Geluidsperformance verbindt wetenschap en cultuur

Het Ludgardiscollege zocht naar een volwaardige invulling aan het nieuwe STEAM curriculum in het derde jaar. Samen met partner MUS-E werkten de leerlingen een jaar lang rond het thema geluid en onderzochten ze de raaklijnen tussen wetenschap en cultuur. Als eindresultaat creëerden ze een geluidsperformance die ze vertoonden in Flagey.

"
Leerlingen bouwen een snaarinstrument met hout en metaaldraad

Het voorbije schooljaar startte het Ludgardiscollege met STEAM in het derde jaar. Op zoek naar een thema dat zowel wetenschappelijk als cultureel was, kwamen ze uit bij geluid. Als inspiratie gingen de leerlingen in Flagey kijken naar Le Sacre du Printemps van Stravinsky. De geluidsperformance die ze nadien met MUS-E maakten werd een moderne remake van het stuk.

Veilige omgeving

Patries en Tom van MUS-E werkten tijdens de twee wekelijkse STEAM-uren met de twaalf leerlingen van de klas. In de eerste fase diepten ze de thema’s uit Le Sacre du Printemps verder uit. Er kwamen heel wat rituelen naar boven zoals eten, trouwen, dopen en rouwen. Nadien gingen de leerlingen zowel individueel als in groep aan de slag met ritmes, dans en beweging. Ze componeerden zelf ook korte stukjes muziek.

‘Het was tof dat de leerlingen zoveel durfden delen’, zegt Sofie Dewinkeler, leerkracht STEAM en geschiedenis. ‘De kunstenaars van MUS-E creëerden echt een veilige omgeving. Ze legden de processen soms stil en gingen dan in dialoog met de groep. De jongeren kregen inzicht in elkaars achtergrond en cultuur waardoor er meer begrip en respect kwam binnen de groep.’

'MUS-E brengt kunstenaars naar onze school en beschikt over apparatuur en kennis die wij nog niet kenden. Die expertise dragen wij over naar de les.'

Sofie Dewinkeler - leerkracht STEAM en geschiedenis

De link tussen wetenschap en cultuur

In een volgende fase werkten de jongeren met een app. Ze namen zowel binnen als buiten geluiden op en zetten die in een wereldwijde database. Met al die geluiden konden ze zelf iets nieuws componeren. Patries en Tom bouwden ook instrumenten met hen waarmee ze weer nieuwe geluiden maakten voor de database.’

‘Voor sommige wetenschappelijk gerichte jongeren was het artistieke helemaal uit hun comfortzone’, zegt Sofie. ‘Zij zagen niet meteen de connectie en moesten nog groeien in het concept dat kunst en cultuur er ook bij horen. Patries en Tom maakten dat heel concreet en legden de linken met decibels, trillingen en geluidsgevolgen. Ze voelden de groep echt heel goed aan.’

Het hele jaar door kwamen de jongeren dus in contact met ‘geluid’, maar telkens vanuit een andere invalshoek. Daarnaast maakten ze maskers, foto’s en namen ze beelden op van zichzelf. Ze maakten ook stop-motion animatiefilmpjes en zorgden uiteraard voor de volledige soundtrack. Op het einde bracht MUS-E alle beelden bij elkaar en monteerden ze die op het geluidsspoor.

‘Sommige leerlingen kunnen wel eens laks zijn op school, maar ze bleken bijvoorbeeld heel goede muzikanten of dansers te zijn. Tijdens dit project konden ze zich tonen en bloeiden ze echt open.’

Sofie Dewinkeler, leerkracht STEAM en geschiedenis

Toonmoment in Flagey

Voor de vertoning van hun performance mochten de jongeren gebruik maken van een zaal in Flagey, waar de zelfgemaakte instrumenten opgesteld stonden. Als opener deden ze een ritmisch optreden met stokken en afvalmaterialen. De experimentele film zelf verraste met computeranimaties, stop-motion, optische illusies, zelfgeschilderde geanimeerde maskers en intrigerende beelden van de leerlingen. Net als in het originele Le Sacre du Printemps lag de focus op rituelen zoals groeten, vieren en rouwen.

De zelfgemaakte soundtrack creëerde een voortdurende spanning. Bij momenten was er geen ritme, om dan weer over te gaan tot een volwaardige en aanstekelijke beat. We hoorden stemmen op de geluidsband, maar er was ook live vocale begeleiding. Na de vertoning van de film gaven vier leerlingen nog een live optreden.

‘Na de vertoning werden er postkaartjes met foto’s van de zelfgemaakte instrumenten verspreid. Wie de QR-code scant kon de film online herbekijken.'

Sofie Dewinkeler - leerkracht STEAM en geschiedenis

De onmisbare expertise van MUS-E

‘Toen we vijf jaar geleden startten met cultuur als keuzevak zijn we meteen in zee gegaan met MUS-E’, zegt Sofie. ‘De subsidie dynamoPROJECT geeft ons de kans om cultuur op school op een professionele manier te integreren. Een enorme meerwaarde! Oud-leerlingen komen nog altijd kijken naar de projecten. Echt super leuk!’

‘MUS-E brengt kunstenaars naar onze school en beschikt over apparatuur en kennis die wij niet hebben. Toch kunnen we veel van hun expertise overdragen naar de les. Het maken van stop-motion filmpjes kan je bijvoorbeeld gemakkelijk organiseren op school.

We willen ook meer vertrekken vanuit de ideeën van de groep. Wat leeft er? Hoe zien de leerlingen ‘cultuur’ het liefst ingevuld?’ Volgend schooljaar zullen het derde en vierde jaar samen een overkoepelend project doen tijdens de wekelijkse STEAM-uren. Wordt vervolgt!

Tips van Sofie

  • Laat de leerlingen meedenken in het proces. Dat zorgt voor meer engagement. Ze zien ook gemakkelijker de link tussen de input en het eindresultaat.
  • Probeer blokken van minstens twee uur te voorzien, een hele namiddag is nog beter.
  • Een project hoeft geen jaar te duren. Een kort en krachtig project van een aantal weken is gemakkelijker te bevatten.
  • Maak zoveel mogelijk gebruik van de expertise van de externe partner. Het opent je ogen als leerkracht en het biedt nieuwe mogelijkheden. Soms zijn er simpele dingen waar je zelf niet aan denkt.
  • Durf! Denk niet te lang na, doe het gewoon en je ziet wel.

Foto's: ©MUS-E Belgium

Versterk cultureel bewustzijn in de klas.

Wil je meer inzetten op cultuur in jouw klas? Ontdek hoe.

CIS cirkel basis

Culturele vaardigheden

waarnemen

  • De klas ging kijken naar Le Sacre du Printemps in Flagey. Ze maakten kennis met het Brussels Philharmonic en namen waar hoe de muzikanten spanning opbouwden.
  • De leerlingen leerden over geluidservaring in een professionele zaal.
  • De jongeren keken naar elkaars cultuur en rituelen tijdens de reflectiemomenten en leerden zo heel wat bij.

verbeelden

  • De jongeren gingen in het dagelijks leven op zoek naar geluiden die konden dienen voor de soundtrack.
  • Tijdens het proces hadden de leerlingen veel verbeelding nodig om te kunnen zien hoe de individuele beelden en geluiden samen één geheel zouden vormen.
  • Om ‘opgroeien’ in beeld te brengen gebruikten de leerlingen kinderfoto’s van zichzelf die overgingen naar recente foto’s waarop ze gelijkaardige kleding dragen en in dezelfde positie staan.
  • Met simpele stokken creëerden de leerlingen een eigen ritme.

conceptualiseren

  • Met heel uiteenlopende geluiden componeerden de leerlingen zelf een soundtrack met ritmes en spanning.
  • De jongeren zetten hun ideeën en visies rond identiteit en rituelen om in woorden, bewegingen, tekeningen, vormen en geluid.

analyseren

  • Bij het maken van de muziekinstrumenten liet MUS-E de jongeren nadenken over welke trillingen en geluidsgolven er zouden ontstaan door hun creatie.
  • Tijdens het samenstellen van de inhoud ging MUS-E in dialoog met de jongeren over cultuur en identiteit.
  • De groep analyseerde Le Sacre du Printemps om zelf een remake te kunnen maken.

Dragers

lichaam

  • In de film werd er heel wat gedanst en bewogen op de soundtrack.
  • Enkele leerlingen gebruikten hun lichaam om muziek te maken (bijvoorbeeld klappen).
  • De jongeren die goed konden rappen gebruikten hun stem als drager.

voorwerpen

  • Bij het bouwen van de zelfgemaakte muziekinstrumenten uit dagelijkse voorwerpen leerden de leerlingen werken met zagen, boren en vijzen.
  • Enkele jongeren speelden op een keyboard en werkten met een mengpaneel voor geluidseffecten.
  • De jongeren leerden werken met de (geluids)apps Remake en Test Flight op hun smartphones.
  • De leerlingen leerden stop-motion filmpjes maken met een smartphone.
  • Ze gebruikten afval zoals blikjes en plastic om geluiden mee te maken.

taal

  • De groep leerde over frequenties, geluidsgolven en trillingen.
  • Een groot deel van de klas is niet van Nederlandstalige afkomst. Het was voor hen een uitdaging om zich uit te drukken in het Nederlands.
  • Er was ruimte voor andere talen zoals Frans en Spaans.

Grafische tekens

  • De jongeren leerden hoe ze ritmes kunnen aflezen van notenbalken.
Dien je eigen subsidieproject in
Auteur Natacha Michiels
School Lutgardiscollege
Organisaties MUS-E Belgium
Flagey
Onderwijsniveau
  • Secundair onderwijs
  • Voltijds gewoon secundair onderwijs
Thema
  • beeld
  • dans en beweging
  • film en fotografie
  • mediawijsheid
  • STE(A)M
Sleutelcompetenties
  • Cultureel bewustzijn
  • Lichamelijke en geestelijke gezondheid
  • Sociaal-relationele competenties
  • Zelfbewustzijn
  • Digitale competenties
  • Wiskunde – wetenschappen – technologie – STEM
Schooljaar 2018-2019
Projectverantwoordelijke Sofie Dewinkeler, leerkracht STEAM en geschiedenis

Praktijkvoorbeelden

Toon alle praktijkvoorbeelden →

Leerlingen geven hun persoonlijkheid weer in houtsneden door te reflecteren over hun zijn. Ook zo kan je werken aan de sleutelcompetentie Cultureel Bewustzijn.

Vijf weken lang gingen de leerlingen van het vierde jaar Humane Wetenschappen van het Sint-Lievenscollege voor het vak Kunstbeschouwing aan de slag met een abstractie van hun persoonlijkheid. Wie zijn ze geworden in al die tijd? Welke rimpelingen zijn reeds aan het oppervlak verschenen? En wie...

Lees meer

Hollywood op het Kwadrant: deze leerlingen bedenken, filmen én monteren zelf een kortfilm

De leerlingen van het vijfde middelbaar Humane en Wetenschappen-Wiskunde van Instituut Bert Carlier – ‘Het Kwadrant’ kruipen tijdens de lessen ‘Project’ achter de camera. Samen met de organisatie JEF creëren ze kortfilms waarin ze een verhaal leren vertellen én hun eigen talenten ontdekken.

Lees meer
Leerkracht geeft instructies over geluidsmontage

Deze kunstacademie zet beeldend werk om in fascinerende soundscapes

Een workshop rond geluid in als onderdeel van een exploratie in de beeldende kunsten? Sterre van geluidslaboratorium Aifoon laat een groep van 12 volwassen leerlingen verdwalen én hun weg vinden in de wisselwerking tussen geluid en beeld. Na een reeks van 6 zaterdagen is het gehoor niet meer weg te...
Lees meer
Leerlingen monteren aan animatiefilm

Zo maak je een stop-motion-film met de hele school!

Aan de Buitengewone Basisschool De Zonneroos (type 2) in Aalst maken de leerlingen van de hele school gedurende enkele maanden samen een prachtige stop-motion animatiefilm van 10 minuten. Ze worden hierin professioneel ondersteund door vzw Rekker, Cultuurcentrum De Werf, filmhuis Netwerk en Utopia...
Lees meer
Leerling houdt hand voor de mond terwijl ze lacht

'De Kleine Prins' inspireert deze leerlingen tot expressie zonder woorden

De zesdejaars van de Stedelijke Basisschool in Sint-Eloie-Vijve ronden hun lagere school af met een project met vriendschap als rode draad. Onder begeleiding van Ine van vzw Casa Blanca ontdekken zij hoe drama en beweging hen toelaat zaken te tonen die moeilijk te zeggen vallen met woorden. Het boek...
Lees meer

Nieuws in de kijker

Emailadres UITID invullen om met Burgerprofiel te koppelen

Aanmelden voor onderwijspersoneel via 'Mijn Burgerprofiel'

Als onderwijspersoneel moet je nu aanmelden met je ‘Burgerprofiel’. Dit is een veilige en individuele manier om je...

Lees meer
Auteurslezing door PEN auteur

Boek een lezing over een auteursresidentie

Auteurs die aan de slag gingen met een auteursresidentie staan klaar om hun ervaringen te delen via een lezing op je...

Lees meer
"

Infosessie dynamoPROJECT | dinsdag 3 oktober 2023

Kriebelt het om samen te werken met een echte kunstenaar? Wil je een artistieke draai geven aan je lesonderwerpen? Ben...

Lees meer
Meisje houdt verfborstels voor gezicht

Nieuw: Beleidsevaluatie Kunstkuur

Kunstkuur ondersteunt lokale samenwerkingen tussen het deeltijds kunstonderwijs en scholen uit het basis-, secundair of...

Lees meer

Cultuurkuur in Brugge is geboren!

Net voor de start van het nieuwe schooljaar werd cultuurkuur.be/brugge geboren, een samenwerking tussen Cultuurkuur en...

Lees meer
Bekijk alles van nieuws

Nieuwsbrief

Schrijf meteen in en ontvang talrijke tips en inspiratie over meer en beter cultuuronderwijs op school, activiteiten, ondersteuningen en deadlines, praktijkvoorbeelden en onze evenementen. Je mag de nieuwsbrief twee keer per maand in je mailbox verwachten.

 
 

Door in te schrijven stem je in met de privacyverklaring.

Voetmenu

Voor scholen

  • Activiteiten voor jouw klas
  • Cultuurpartners ontdekken
  • Jouw schoolpagina
  • Gratis vervoer met De Lijn
  • Financiële steun voor jouw project
  • Samenwerking school en academie
  • Acties en evenementen
  • Inspiratie
  • Reviews van leerkrachten

Voor cultuurpartners

  • Zo start je op Cultuurkuur
  • Organisatiepagina maken
  • Activiteit toevoegen
  • Culturele bestemming worden
  • Scholen in de buurt zoeken

Over Cultuurkuur

  • Over het platform
  • Kalender
  • Veelgestelde vragen
  • Schrijf je in op de nieuwsbrief

Contacteer ons

  • mailContactformulier
  • phone02 553 96 63
  • Facebook Volg ons op Facebook (opent in een nieuw tabblad)

Vlaamse overheid

Departement Onderwijs en Vorming

Koning Albert II-laan 15, postbus 134

1210 Brussel

Cultuurkuur.be is een initiatief van CANON Cultuurcel i.s.m. publiq (opent in een nieuw tabblad)

© 2022 Cultuurkuur

  • Contact
  • Cookieverklaring
  • Toegankelijkheidsverklaring
Cultuurkuur

Cultuurkuur.be is een officiële website van de Vlaamse overheid

uitgegeven door Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming (opent in een nieuw tabblad)
Vlaanderen is cultuur en onderwijs