Overslaan en naar de inhoud gaan
Aanmelden
Home

Hoofdnavigatie

  • Home
  • Activiteiten
  • Cultuurpartners
  • Scholen
  • Ondersteuning
    • dynamoOPWEG
    • dynamoPROJECT
    • Kunstkuur
  • Acties
    • Cultureel bewustzijn
    • Beste Boekenjuf/meester
    • Poëziesterren basisonderwijs
    • Poëziesterren secundair onderwijs
    • Netwerk Lezen op School
    • Inspiratiedag
    • Cultuurdagen
    • Dag van de Cultuureducatie
    • Cultuur en onderwijs
    • Erfgoedweek
  • Inspiratie
Zoeken
Sluit zoekvenster
Sluit zoekvenster

Kruimelpad

  1. Home
  2. “Hoe ver wil je gaan om dichter bij een andere persoon te komen?”

“Hoe ver wil je gaan om dichter bij een andere persoon te komen?”

CANON Cultuurcel interviewde choreograaf Ish Aït Hamou over het belang van cultuur en onderwijs (2020).

cover Verbinden.Verruimen.Verdiepen. 25 jaar CANON Cultuurcel

Ish Aït Hamou ging niet graag naar school. Hij voelde er zich niet op zijn gemak, niet gelukkig. Maar daar, op de achterste rij, is wel zijn carrière als verhalenverzinner begonnen. Vandaag vertelt hij die via dans, theater, film en boeken. Hoe leest zijn eigen verhaal? En welke boodschap wil hij vooral brengen? 

Hij heeft net 300 leraren in spe toegesproken op de CANON Cultuurdagen. Ze hingen aan zijn lippen. Dat hij op een podium zou staan en het woord zou nemen in het Nederlands, had de jonge Ish nooit kunnen vermoeden. Hij haatte de taal. ‘Thuis spraken we Berbers en Frans’, legt hij uit. ‘Maar omdat de schoolbus naar de Franstalige school afgeschaft werd, moest ik naar een Nederlandstalige school. Ik was er 1 van de 10 Marokkaanse kinderen tussen 300 Vlamingen. In onze tijd was er van een mix nog geen sprake. Iedereen vond het vanzelfsprekend dat een kleine jongen als ik de Nederlandse taal beheerste. Maar ik maakte veel fouten en elke keer ik iets zei, zag ik een leraar of een leerling met de ogen rollen. Je weet toch dat het ‘het’ is?’

De impact van ‘de’ en ‘het’

Dat kleine zinnetje had veel impact op hem. ‘Je wil als kind gewoon niet anders zijn dan de rest. En als je faalt in iets wat voor je omgeving zo gemakkelijk is als ‘de’ en ‘het’, dan bezorgt je dat een laag zelfbeeld. Daarom werd ik stil op school. Ik probeerde onzichtbaar te worden, dat was mijn safe zone. Mijn verbeelding kreeg er wel de vrije loop. Daar op de achterste rij is mijn carrière als verhalenverteller begonnen.’ 

‘Ik heb het Nederlands lang gehaat door het minderwaardige gevoel dat ik ervan kreeg’

Dat hij op die Nederlandstalige school terechtkwam, noemt hij nu zijn eerste grote geluk. ‘Al heb ik het Nederlands lang gehaat. Gewoon door het minderwaardige gevoel dat ik ervan kreeg. Pas vier jaar geleden heb ik een geslaagde verzoeningspoging ondernomen’, lacht hij.  

Emotionele veiligheid

Hij wil zijn schoolperiode niet dramatiseren. ‘Ik werd niet gepest, had vrienden en de leraren waren doorgaans oké. Het was een slechte ervaring omdat ik me daar niet op mijn gemak voelde. Ik denk dat het meer met de omgeving te maken had. Die definieerde me als Marokkaan. Toen ik in de lagere school zat, was het Vlaams Blok erg populair. Niet dat ik ooit een aanhanger ben tegengekomen, maar hun narratief en de sfeer was wel voelbaar. Ook op school. De enige plek waar ik me emotioneel veilig voelde, was thuis. En op de sportvelden. Daar voetbalde ik met andere Spanjaarden, Italianen… Ik hoorde daarnet een fijn lied van de Antwerpse rapper SLM ‘Je bent op zoek naar drarries avec le même pech.’ Dat zegt het helemaal. Je zoekt mensen op die dezelfde ervaringen hebben, zodat je gevoelens kan delen.’

Dans zorgde voor balans

Het hielp ook dat hij buiten de schoolmuren niet onzichtbaar was. Aït Hamou was toen al een steengoede danser. ‘Ik kan me inbeelden dat ik zonder die dans heel geïsoleerd zou geraakt zijn. Dat had nefast kunnen zijn.’ En terwijl hij volop in de schijnwerpers stond op de dansvloer, wist niemand dat hij ook verhalen schreef.  ’Omdat ik dat voor mezelf hield’, zegt hij. ‘Soms zie je je eigen talent niet of durf je het niet te tonen. En niet iedereen heeft een omgeving die een talent herkent en je stimuleert in wat je doet.’

Dat hij op een leraar stootte die zijn schrijverstalent wel detecteerde, noemt hij zijn tweede grote gelukselement. ‘Ze was mijn leraar Engels in het laatste jaar van het secundair. Omdat ik al een jaar in de VS gestudeerd had, liet ze me tijdens de les boeken lezen. We bleken een passie voor verhalen te delen. Op een dag las ze over mijn schouder mee wat ik aan het schrijven was. ‘Heeft iemand je ooit gezegd dat je daar iets mee moet doen?’ vroeg ze. Nee dus. Die ene zin veranderde mijn leven. Uiteindelijk is daar met haar hulp mijn eerste manuscript geboren.’

‘Kunst kan thematieken aansnijden zoals geen enkel ander medium dat kan’

Wat dansen, acteren, zingen je leert

Dat jaar in de Verenigde Staten leerde hem nog iets, want cultuur had er een enorme plek in het onderwijs. ‘Ik had drama, koorzang, theater, dans. Dat waren echte lessen, geen buitenschoolse activiteiten. Kunst kan thematieken aansnijden zoals geen enkel ander medium dat kan. De meerwaarde zit ook in de ontplooiing en de ontdekking van jezelf. Door dans leer je je lichaam, je fysieke kracht kennen. Acteren leert je empathie. Je verplaatst je in iemand anders om een rol te vertolken. Zang maakt je emotioneel sterker en leert je over de impact van je stem, van de toon de je aanslaat. Al die dingen leiden naar zelfvertrouwen en zelfkennis. In plaats daarvan moest ik in België leren hoeveel neerslag er gemiddeld in West-Vlaanderen viel.’

Vul je een kind met kennis of kneed je het? De jonge vader weet wat hij voor zijn twee zoontjes verkiest.  ’Je kan intellectueel veel weten, maar wat ben je ermee als je eerste baas een eikel is en je niet weet hoe je op zo iemand moet reageren? Wat als je alles van geneeskunde kent, maar niet weet dat je zelf demonen in je hebt? Kunst en je persoonlijke ontplooiing bieden in mijn ogen meer meerwaarde dan feitenkennis.’

De leraar als highlighter

En als hij een leraar was, waarop zou hij dan inzetten? ‘Het allerbelangrijkste is zelfvertrouwen. Dat is vandaag het grootste kapitaal van jongeren, van mensen. Vroeger vergeleek je jezelf met een handvol mensen uit de buurt en de klas. Nu vergelijken jongeren zich via Instagram en sociale media met de halve wereldbol. Er zijn massa’s dingen die ze niet bezitten, talenten waarover ze niet beschikken. Door al die prikkels dreigen ze zichzelf niet meer te zien. Dat heeft een enorme impact op hun zelfbeeld, denk ik. Als je als leraar hun zelfvertrouwen kan stimuleren, dat ene talent kan highlighten, dat mooie in hun zijn of doen kan benadrukken, dan kan je veel veranderen. Dat en taal. Taal is een heel belangrijke sleutel. Je opent er deuren mee, naar mensen, naar culturen, naar kennis. En het maakt echt niet uit hoe goed je ze spreekt.’

‘Ik geloof echt dat rust voor meer ruimte en gehoor kan zorgen dan toeteren’

De wil om de ander te begrijpen

Op het podium, tijdens zijn show, in interviews en ook in zijn boeken, hanteert hij altijd een milde toon.  Je zal hem niet snel betrappen op straffe oneliners of drieste uitspraken. ’Ik ben er niet goed in en ik geloof er ook niet in’, zegt hij. ‘Het maakt me niet gelukkig en ik kies liever voor zaken die me wel gelukkig maken. Ik geloof echt dat rust voor meer ruimte en gehoor kan zorgen dan toeteren. Ik heb mijn manier gevonden om emotionele reacties te verwerken: op papier en in verhaalvorm.’ 

De toekomstige leraren drukte hij daarnet nog op het hart dat dé leraar, dé Vlaming, dé moslim niet bestaat. ‘Het allerbelangrijkste in deze samenleving, met de spanningen die we nu voelen, met de kloof die er bestaat tussen gemeenschappen, is deze vraag: hoever wil je als individu gaan om dichter bij een andere persoon te komen? Ben je bereid, heb je de wilskracht om een weg te bewandelen die je kan leiden naar een antwoord op vragen als ‘Waarom ben jij wie je bent, zeg jij wat je zegt, doe je wat je doet?’ Dat is het enige wat ik mijn ogen een verschil kan maken.’

Zijn tweede boekbespreking ooit

Hij heeft ook altijd een groot geloof gehad in het goede van de mens. ‘Ken je het boek van Rutger Bregman, De meeste mensen deugen? Dat bewijst dat mijn geloof niet naïef is. Heel veel mensen zijn dans le fond goed. Alleen geloven we zo hard dat ze slechte bedoelingen hebben en alleen maar willen profiteren. Dat de jeugd lui is en ze niet meer wil luisteren. Er zijn zulke jongeren en volwassenen, maar statistisch gezien, vormen ze een zeer kleine minderheid. Dat doemdenken, dat het slecht met ons gaat en dat vreemden slecht zijn, dat grote narratief bestaat. Maar hoe meer mensen zo denken, hoe meer onze aanpak autoritair en hard wordt. Dit boek breekt die gedachtegang en kaart een alternatief aan. Voilà, nu heb ik een boekbespreking gedaan. Mijn tweede ooit, na de Zusjes Kriegel. Als goedmaker voor al die taken die ik vroeger van het internet plukte.’

Wie is Ish Aït Hamou?

Geboren en getogen in Vilvoorde, 32 jaar, voormalig choreograaf en jurylid van So You Think You Can Dance, werkte mee aan tv-programma’s als Alors on danse, Dansdate, Dance around the world, Terug naar eigen land, zijn liefde voor dans en choreografie gaat hand in hand met die voor woorden, debuteert in 2014 met het boek Hard hart, nadien verschijnen ook Cécile (2015) en  Als je iemand verliest die je niet kan verliezen (2016), Zijn laatste boek Het moois dat we delen is net uit (2019), toerde met Aangenaam, ik ben Ish, een voorstelling vol persoonlijke verhalen, door Vlaanderen

Dien je eigen subsidieproject in
Onderwijsniveau
  • Basisonderwijs (lager en kleuter)
  • Hoger onderwijs
  • Secundair onderwijs
  • Volwassenenonderwijs

Praktijkvoorbeelden

Toon alle praktijkvoorbeelden →
Leerling gaat creatief aan de slag met literatuur

Creatief omspringen met meertaligheid? Breng een schrijver in je klas!

In 2021 lanceerde de Vlaamse Gemeenschapscommissie Kunstenaars in de klas, een oproep om kunstprojecten te stimuleren in het Nederlandstalig secundair onderwijs. Een van de projecten die subsidies ontving, is de samenwerking tussen schrijver Arno Boey, het Atheneum Brussel en internationaal...

Lees meer

Leerkrachten én leerlingen ontdekken hun creativiteit tijdens Kunstkuur

Expertisedeling tussen leerkrachten. Muzisch sterker in de schoenen staan. De leerlingen laten kennismaken met de academie en met het plaatselijke Gemeenschapscentrum De Zeyp. Hun culturele blik verruimen. Hen de kans geven om hun creativiteit te ontdekken én te tonen… Het lijstje doelen waar de...

Lees meer

Het moois dat ontstaat als er ruimte is voor toeval en experiment

‘Vaak kiezen leraren op school nog voor sterk afgebakende muzische opdrachten. Dan is het fijn als zij én hun leerlingen, samen met een dko-docent, kunnen ontdekken wat voor moois er ontstaat als er ruimte is voor toeval en experiment.’ Aan het woord zijn Simon Vermeulen en Goedele Pauwelyn...

Lees meer
Leerlingen zitten in de klas en houden boomwhackers vast waarmee ze musiceren.

Leerstof herhalen, verdiepen en verwerken via beeld, dans en woord? Deze Kunstkuur toont hoe het kan

Tijdens muzische vorming dansen ze hoofdletters of zingen ze het verloop van de Eerste Wereldoorlog in een marslied. De krantenartikels die de leerlingen in de taalles schreven? Die gieten ze in een mediageniek journaal. Zo wekken Anke Vrinssen van Kunstacademie Dilsen-Stokkem en leraren Els Coox en...

Lees meer
Leerlingen en leerkrachten beluisteren podcasts

Podcastproject 'Sounds Like C' leert luisteren naar erfgoed

De eeuwenoude ruïnes van de Gentse Sint-Baafsabdij inspireerden de leerlingen van het naburige Sint-Lievenscollege tot een serie podcasts die je bewuster leren omgaan met geluid én stilte. Wij gingen op bezoek en verwerkten onze impressies tot - je raadt het al - een podcast!

Lees meer

Nieuws in de kijker

logo Poëziesterren secundair

Poëziesterren voor secundair onderwijs

De Poëziesterren geven poëzie een prominente plaats in het secundair onderwijs.

arrow leftpoëzie
Lees meer
Meisje houdt verfborstels voor gezicht vast

Kunstkuur: nieuwe aanvraagronde schooljaar 2023-24

Van 1 december 2022 tot 15 februari 2023 kan je je aanvraag indienen.

arrow leftKunstkuur
Lees meer
Leerling steekt boeken in de lucht

Netwerk Lezen op School. Doe je mee?

Op zoek naar lesmateriaal en boekentips rond leesmotivatie en leesbevordering in de basisschool? Dan is het Netwerk...

Lees meer
Inspiratiedag 2022

9/2 - Online infosessie Cultuurkuur voor organisaties

Hoe kan je als cultuurorganisatie Cultuurkuur inzetten om je scholenaanbod bekend te maken? In deze infosessie kom je te...

Lees meer
cover Seneca Kunst van het geven

WIN het boek 'De kunst van het geven'

Vincent Hunink verzamelde belangrijke delen uit Seneca's De Beneficiis over gunsten en het geven.. Maak kans op 1 van 3...

Lees meer
Bekijk alles van nieuws

Nieuwsbrief

Schrijf meteen in en ontvang talrijke tips en inspiratie over meer en beter cultuuronderwijs op school, activiteiten, subsidies en deadlines, praktijkvoorbeelden en onze evenementen. Je mag de nieuwsbrief twee keer per maand in je mailbox verwachten.

 
 

Door in te schrijven stem je in met de privacyverklaring.

Voetmenu

Voor scholen

  • Activiteiten voor jouw klas
  • Cultuurpartners ontdekken
  • Jouw schoolpagina
  • Gratis vervoer met De Lijn
  • Financiële steun voor jouw project
  • Samenwerking school en academie
  • Acties en evenementen
  • Inspiratie
  • Reviews van leerkrachten

Voor cultuurpartners

  • Zo start je op Cultuurkuur
  • Organisatiepagina maken
  • Activiteit toevoegen
  • Culturele bestemming worden
  • Scholen in de buurt zoeken

Over Cultuurkuur

  • Over het platform
  • Kalender
  • Veelgestelde vragen
  • Schrijf je in op de nieuwsbrief

Contacteer ons

  • mailContactformulier
  • phone02 553 96 63
  • Facebook Volg ons op Facebook (opent in een nieuw tabblad)

Vlaamse overheid

Departement onderwijs & vorming

Koning Albert II-laan 15

1210 Brussel

Cultuurkuur.be is een initiatief van CANON Cultuurcel i.s.m. publiq (opent in een nieuw tabblad)

© 2022 Cultuurkuur

  • Contact
Cultuurkuur

Cultuurkuur.be is een officiële website van de Vlaamse overheid

uitgegeven door Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming (opent in een nieuw tabblad)
Vlaanderen is cultuur en onderwijs