Hoe werk je aan taalontwikkeling en emotionele vaardigheden? Deze school koos voor out of the box sprookjestheater!
Samen een theatervoorstelling creëren. Dat was het opzet van Er was eens een land, een creatief traject dat de leerlingen van het tweede leerjaar van GO! Basisschool ’t Kasteeltje in Overijse doorliepen met Amadeo Kollectif. Het proces bleek belangrijker dan het product.
Kennis in huis
Meer dan de helft van de leerlingen van GO! Basisschool ’t Kasteeltje spreekt thuis Frans. Dit brengt heel wat uitdagingen met zich mee. Via theater hoopte leerkracht Michelle Geraerts niet alleen het taalniveau van haar leerlingen een extra impuls te kunnen geven, maar ook hun zelfvertrouwen en hun sociale en emotionele vaardigheden te vergroten. ‘Mijn collega’s en ik zagen het potentieel van drama, maar we hadden er weinig ervaring mee,’ zegt Michelle. ‘Daarom besloten we een externe partner in te schakelen.’ Zo kwam Amadeo Kollectif aan boord, een organisatie die via beleving en spel creativiteit en verbeelding stimuleert.
Proces boven product
Gedurende zes sessies ging Eric Van Pee, artistiek begeleider bij Amadeo Kollectif, aan de slag met de drie klassen van het tweede leerjaar. Hoewel het de bedoeling was om een theatervoorstelling rond sprookjes te creëren, lag de nadruk in de eerste plaats op het proces, en niet zozeer op het eindproduct. ‘Het werd me al snel duidelijk dat het niet zo zinvol is dat de leerlingen een tekst vanbuiten zouden leren en aframmelen,’ zegt Michelle. ‘Het is op termijn veel belangrijker dat ze out of the box kunnen denken en hun verbeelding leren gebruiken.’
Geen clichés
Tijdens het traject trok Eric veel tijd uit voor improvisatie-oefeningen. ‘Zo kreeg hij de leerlingen los, ook de jongens die doorgaans nogal geremd zijn,’ zegt Michelle. ‘Zelfs de meest timide leerlingen durfden zich te laten gaan. Eric voelt de leerlingen heel goed aan. Ik zag hen openbloeien onder zijn begeleiding.’
Eenmaal de leerlingen zich op hun gemak voelden, begon Eric hun verbeelding te prikkelen. ‘Als je werkt met sprookjes val je snel in stereotype ideeën,’ zegt Michelle. ‘Eric slaagde er in om de leerlingen op een minder clichématige manier te laten denken. Met die methodieken hoop ik in de toekomst zelf aan de slag te kunnen gaan.’
‘Eric slaagde er in om de leerlingen op een minder clichématige manier te laten denken. Met die methodieken hoop ik in de toekomst zelf aan de slag te kunnen gaan.’
Tips van juf Michelle
- Heb vertrouwen in het proces. Zelf ben ik geneigd om te veel activiteiten in een kort tijdsblok te proppen. Eric pakte het traject heel rustig aan. ‘Komt het nog?’ dacht ik soms. Ten onrechte, want het resultaat was altijd daar.
- Doe zelf ook mee. De leerlingen vinden dat leuk en durven zich ook meer te laten gaan als jij dat ook doet.
- Laat niet te veel tijd tussen de sessies. Zo blijven de leerlingen in de sfeer.
- Koppel regelmatig met de externe partner terug over de wederzijdse verwachtingen. Bij Eric lag de nadruk op het proces – wat prima was – maar we wilden aan het einde wel iets kunnen tonen aan de ouders. Eric heeft daar rekening mee gehouden.
Boost voor vertrouwen
Hoogtepunt van het traject was de sessie in het Imaginarium: een opstelling van tot de verbeelding sprekende muziekinstrumenten. Binnenkomen in de klankenwereld doen de leerlingen via stapstenen die elk een andere toonhoogte hebben. Als je ze lineair afstapt, hoor je de melodie van Broeder Jacob, maar Eric geeft de leerlingen elk de opdracht om de melodie te veranderen. De leerlingen kunnen zelf kiezen hoe ze dat doen: door stenen over te slaan, sneller te gaan, terug te keren… Deze oefening is een typisch voorbeeld van hoe Amadeo Kollectif via de verbeelding het zelfvertrouwen van leerlingen vergroot. Zonder enige voorkennis slaagt iedereen er in om te spelen met de melodie. ‘Vaak kunnen en weten de leerlingen meer dan ze zelf denken’, zegt Michelle. ‘Dit project haalt dit naar boven.’
Sociale en emotionele skills
Ook de sociale vaardigheden van de leerlingen werden uitgedaagd tijdens het traject. ‘Eric pakte de groepsverdeling altijd heel speels aan’, zegt Michelle. ‘Zo kwamen er onverwachte samenwerkingen tot stand.’ Emoties leren uiten kwam dan weer aan bod tijdens impro-oefeningen: van een voorwerp doorgeven in een bepaalde emotie tot de emotie van de tegenspeler overnemen. ‘Maar het allerbelangrijkste dat de leerlingen hebben geleerd, is toch het loskomen van stereotypes’, concludeert Michelle. ‘Bij Amadeo Kollectif zijn prinsessen niet per se mooi en stiefmoeders niet altijd boos.’
Kortom, dit was een theaterproject waarin - in plaats van het eindresultaat - de persoonlijke groei van de leerlingen voorop staat. Er was eens een land reikt hen vaardigheden aan die het theatrale overstijgen: de kracht van verbeelding in de praktijk.
Wil jij ook samenwerken met een creatieve partner in jouw klas? Dat kan!
- De dynamoPROJECT-subsidie neemt voor jou de financiële drempels weg. Je krijgt tot 2000 euro voor jouw artistiek project op school. Lees de voorwaarden van een dynamoPROJECT.
- Ontdek de kunstenaars en cultuureducatieve organisaties op Cultuurkuur. Of kies je eigen partner in je schoolbuurt.
- Op zoek naar inspirerende voorbeelden van andere scholen? Doorzoek onze praktijkvoorbeelden op onderwijsniveau of discipline.
Versterk cultureel bewustzijn in de klas.
Wil je meer inzetten op cultuur in jouw klas? Ontdek hoe.
Culturele vaardigheden
waarnemen
- De muziekinstrumentenwereld van Amadeo Kollectif vraagt om een zintuiglijke exploratie. Centraal in het Imaginarium staat een boom waarin gedroogde aubergines hangen. Daaraan kan je niet alleen ruiken, maar als je de boom zachtjes kietelt komt er ook muziek uit.
verbeelden
- De helft van de leerlingen doet de ogen dicht. De andere helft krijgt een instrument toegewezen. De leerlingen die hun ogen dicht hebben wordt gevraagd hun droomogen te openen. Wat horen ze allemaal?
conceptualiseren
- De leerlingen wandelen kriskras door elkaar en krijgen de opdracht te bewegen als een bepaalde sprookjesfiguur. Eric duidt vervolgens één leerling aan die de juiste gestes te pakken heeft. De andere leerlingen moeten nu deze leerling volgen en zijn/haar gestes imiteren.
analyseren
- Nadat de leerlingen een melodie hebben gemaakt op de muziekstenen volgt er een gesprek over de werking van muziek. Hoe maak je muziek interessant? Welke mogelijkheden heb je met een instrument?
Dragers
lichaam
- De leerlingen staan per twee. Eén van hen is een tovenaar die manieren moet verzinnen om de ander te vernietigen: met een meteoor, een speer, een toverdrankje. De ander moet uitbeelden hoe dit wapen aankomt. Hoe kan je aan een lichaam zien dat er een meteoor nadert? Ziet dit er anders uit dan een lichaam dat wordt aangevallen door een speer?
voorwerpen
- Het boek De grote boze wolf (was helemaal niet boos) van Jonas Boets vormde een inspiratiebron om los te komen van stereotypen.
taal
- De leerlingen maken een lijst met adjectieven en kledingstukken. Die koppelen ze aan elkaar om nieuwe sprookjespersonages te creëren naar het voorbeeld van rood-kapje.
Grafische tekens
- De leerlingen tekenen plattegronden van huizen. Die vormen het startpunt om de setting voor hun sprookjesverhaal te verzinnen.