Hoe zwaai je op originele wijze het laatste jaar uit? Deze leerlingen doen het met zelfgemaakte luisterverhalen!
De zesdejaars van Vrije Basisschool Pieter Brueghel moeten bijna afscheid nemen van hun school en dus ook van de fijne leesklas. Door samen luisterverhalen uit te werken en op te nemen met de hulp van Musica vzw, geven ze de leesklas en alle jongere leerlingen van hun school nog een prachtig cadeau.
Uit een online enquête over lezen bij de leerlingen leerde de Vrije Basisschool Pieter Brueghel dat er een grote vraag was naar een fijne leesplek. Daarom kwam er een leesklas, ingericht met veel inspraak van de leerlingen over de inrichting en natuurlijk ook de boekkeuze.
'We wilden zoveel mogelijk leerlingen warm maken om te lezen', legt juf Liselore Scheelen uit. 'Door op een creatieve manier om te gaan met boeken en door luisterverhalen toe te voegen aan de collectie van de leesklas, komen we alle leerlingen tegemoet - ook de leerlingen die niet zo happig zijn op lezen. De leerlingen van het zesde kunnen al vlot technisch en begrijpend lezen. En: ze kunnen vlot werken met verschillende applicaties en met een laptop.'
Afstemmen
'Onze vzw en de school hadden al eens eerder samengewerkt, in het kader van een dynamoPROJECT rond schilder Pieter Bruegel', zegt Dries Janssen van vzw Musica. 'We hielden contact. Toen kwam er een nieuwe vraag voor een origineel leesproject met de zesdejaars, die bijna afzwaaien en naar een andere school vertrekken.'
Om ook leerlingen te bereiken die minder spontaan naar een klassiek boek grijpen, werd vzw Musica ingeschakeld om spannende luisterverhalen te ontwikkelen. Het project zet in op zowel taalontwikkeling als op het muzische en op omgaan met media.
Juf Liselore: 'In dit project van vier schooldagen zitten veel verschillende vakken. We werkten aan veel verschillende ontwikkelvelden: mediakundige ontwikkeling, taalontwikkeling, socio-emotionele ontwikkeling, ontwikkeling van initiatief en verantwoordelijkheid, muzische ontwikkeling…'
Levende letters
'Tijdens de eerste sessie wilde ik vooral laten zien hoe verrassend en veelzijdig boeken zijn', legt Dries uit. 'Het boek zonder tekeningen is een kinderboek zonder prenten. De Zwerveling is een prachtige beeldroman voor kinderen zonder tekst. Laat die duif niet achter het stuur! is dan weer heel interactief.'
'De Gruffalo gebruikte ik als aanleiding om het te hebben over rijm, ritme en hoe je een tekst kan ondersteunen met je stem en je lichaam. Hoe kan je spelen met tempo, volume, interpretatie en zelfs stilte? Dankzij de filmpjes die ze maken voor TikTok begrijpen veel kinderen eigenlijk heel goed hoe je daarmee aan de slag kan gaan. Sommige leerlingen beweerden dat ze boeken saai vinden, maar een verhaal luidop voorlezen en zo tot leven brengen vonden ze best spannend en uitdagend. Zelf enthousiast zijn over wat er allemaal mogelijk is, helpt ook altijd.'
'Sommige leerlingen beweerden dat ze boeken saai vinden, maar een verhaal luidop voorlezen en zo tot leven brengen vonden ze best spannend en uitdagend.'
Samen sterk
'De meeste tijd ging naar het in elkaar steken van klank- en luisterverhalen in kleine groepjes', zegt Dries. 'De leerlingen waren zelf de regisseurs. Ze maakten dus hun eigen artistieke keuzes. Niet enkel het creatieve, maar ook het sociale is daarbij heel belangrijk: hoe werk je fijn samen? Hoe zeg je op een beleefde manier dat je een idee niet ziet zitten? Hoe houd je het positief?'
Juf Liselore: 'Om participatie aan te moedigen, gaven we de leerlingen veel autonomie: ze mochten veel zelf doen, veel zelf kiezen en veel vragen.'
Tips van juf Liselore
- Durf de tijd nemen voor een project. Dit was een tijdsintensief project, en dat is niet altijd makkelijk om in te plannen, maar zo geef je leerlingen wel de kans om veel bij te leren.
- Groepswerk is leerzaam. Door per twee of per drie samen te werken, leren leerlingen veel bij over zichzelf en hun specifieke talenten.
- Bouw je project stap per stap op. Zo houd je het boeiend en behapbaar.
- Werk naar een eindresultaat toe. Het is heel motiverend voor leerlingen om een project af te ronden met een eigen ‘product’, waar ze heel fier op kunnen zijn.
Leve de Leesklas!
'Het project past helemaal binnen onze cultuurvisie', zegt directeur Frank Maesen. 'Cultuur houdt ons een spiegel voor en doet ons anders denken. In een wereld die steeds complexer wordt zorgen deze projecten voor een stem tegen vaste denkpatronen. Als we wat schermtijd kunnen verminderen door een nieuwe wereld van boekenplezier te openen, slagen we in ons opzet.'
Voor de leerkrachten was er ook op technisch vlak veel te ontdekken. 'We hebben heel wat interessante en nuttige apps leren kennen die we vanaf nu kunnen integreren in onze schoolwerking,' zegt juf Liselore.
De luisterverhalen werden officieel geïntroduceerd tijdens de opening van de leesklas, op een receptie waar ook ouders welkom waren.
Wil jij ook samenwerken met een creatieve partner in jouw klas? Dat kan!
- De dynamoPROJECT-subsidie neemt voor jou de financiële drempels weg. Je krijgt tot 2000 euro voor jouw artistiek project op school. Lees de voorwaarden van een dynamoPROJECT.
- Ontdek de kunstenaars en cultuureducatieve organisaties op Cultuurkuur. Of kies je eigen partner in je schoolbuurt.
- Op zoek naar inspirerende voorbeelden van andere scholen? Doorzoek onze praktijkvoorbeelden op onderwijsniveau of discipline.
Culturele vaardigheden en dragers
Wil je meer inzetten op cultuur in jouw klas? Ontdek de theorie Cultuur in de Spiegel.
Culturele vaardigheden
waarnemen
- Er is intensief gewerkt rond horen en luisteren. De leerlingen moesten zowel aandachtig receptief luisteren naar de verhalen van anderen, als zelf actief op zoek gaan naar de juiste klanken en klankkleuren voor hun eigen verhaal.
verbeelden
- De leerlingen leefden zich in in de verhalen en zetten hun fantasie aan het werk: hoe zou dit personage klinken? Welke ondersteunende klank of muziek zou de sfeer van dit hoofdstuk extra in de verf zetten? En kunnen we die klank - een krakende deur, een harde klap, een stevige bries… - zelf maken en opnemen?
- De leerlingen mochten elk een verschillend object uit de klas kiezen en probeerden daar zoveel mogelijk verschillende geluiden mee te maken. Aan de hand van die geluiden gingen ze nadenken over de identiteit van de klank. Waar zou dit kunnen voorkomen? Wie zou dit geluid kunnen maken? Waar doet het jou aan denken? Welk gevoel wekt het op?
conceptualiseren
- Samenwerken en samen creëren gaan beter als er een veilige sfeer is. Daarom werd er expliciet tijd gemaakt om elkaars werk te bespreken en de positieve zaken te benoemen.
analyseren
- Ontleden waarom een bepaalde klankkleur beter werkt dan een andere.
- Checken waarom bepaalde opnames toch niet zo bruikbaar bleken te zijn of toch niet zo goed bleken te werken binnen het geheel (te veel achtergrondlawaai, te stil opgenomen, niet duidelijk genoeg voor de luisteraars…) en concluderen wat betere werkmethodes zijn.
Dragers
lichaam
- Zonder dat dat ooit in de opdracht is opgenomen, bleek het voor veel kinderen makkelijker om dingen uit te proberen met hun stem en met audio als ze daar ook bij konden bewegen en zelfs dansen. Fysieke bewegingen maakten het voor hen gemakkelijker om sommige dingen uit te drukken en te onthouden.
voorwerpen
- Elk groepje leerlingen kreeg een fieldrecorder of een tablet om hun eigen klankverhaal op te nemen.
taal
- Elk groepje mocht een wervend verkoopspraatje schrijven en luidop brengen voor hun eigen luisterverhaal - in de vorm van een radiospot, of iets totaal anders.
Grafische tekens
- De klankverhalen die we gemaakt hebben blijven beschikbaar in de leesklas. Ze zullen in te scannen zijn aan de hand van een qr-code op de achterflap van het boek.