I teach therefore I am
Next Generation Please! van kunstencentrum BOZAR moedigt jongeren aan om hun meningen en ideeën over de toekomst van Europa te delen. Het is een politiek-artistiek traject met en voor jongeren uit Belgische scholen waarin burgerschap en kunst centraal staan. Twaalf studenten lerarenopleiding kleuter-, lager- en secundair onderwijs van Thomas More Hogeschool gingen die uitdaging aan. Ze legden de focus op het ‘leraar worden’ in een snel veranderende wereld.
Begin met zelfonderzoek, zelfreflectie en een wetenschappelijke basis
In het eerste deel van het project lag de focus op inhoudelijke verdieping en zelfreflectie. De twaalf studenten uit de lerarenopleiding kleuter-, lager- en secundair onderwijs spitsten zich samen met cultuurexpert Lode Vermeersch (KUL) toe op thema’s zoals cultuur, onderwijs, maatschappij, beeldgeletterdheid en identiteit.
De studenten dachten na over het leraarschap en wat het betekent om leraar te zijn in een snel veranderende maatschappij. Vanuit beleving, ervaring en dialoog gingen ze op zoek naar hun eigen identiteit als toekomstig leraar en hoe context en maatschappij bepalend zijn voor die identiteit.
Lode Vermeersch wees in enkele sessies op het belang van beelden en overtuigde de studenten vanuit de theorie Cultuur in de Spiegel over het belang van beeldgeletterdheid in het onderwijs. Het boek Identiteit van de Gentse hoogleraar Paul Verhaeghe werd gebruikt als aanleiding tot gesprek en discussie.
'De toren verbindt de stad en het nest/de school en zorgt ervoor dat het nest/de school overeind blijft. De toren zou hoog een stevig worden, maar ook wankel, transparant en sympathiek. En dat is gelukt.'
Een Stad, een Toren en een Nest
In een volgende fase nam theatermaker en kunstenaar Simon Allemeersch de studenten onder de arm. Een eerste ontmoeting vond plaats in de Vooruit waar Simon zijn voorstelling Rabot 4-358 bracht. In de sessies die volgden maakten de studenten kennis met het eigenzinnige werk van Thomas Hirschhoren en de ideeën over metis, episteme en techne van de Amerikaanse socioloog James C. Scott. Vervolgens trokken de studenten voor een residentie- en werkweek naar Antwerpen, waar ook het atelier van Simon gelegen is.
Na het lezen van een interview over school, buurt en stedelijkheid, geschreven door een leerkracht van het Sint-Aloysius Instituut in hartje Seefhoek, vonden de studenten en docenten in het eerste leerjaar van die school van hun partner. Samen met de leerlingen en Simon maakten de studenten een installatie met beeld en geluid. Hun werk bestaat uit drie delen: een Stad, een Toren en een Nest.
- Stad
Eerst zoomden de studenten in op de Seefhoek, de wijk tussen de Turnhoutsebaan, de Carnotstraat en Park Spoor Noord. Een oude volkswijk die doorheen de tijd veranderde naar een buurt met meer dan 100 verschillende nationaliteiten.
De studenten zaagden tientallen grote, middelgrote en kleine houten huisjes en gebouwen. De leerlingen van het eerste leerjaar van het Sint-Aloysiusinstituut tekenden hun eigen huis en gezin op de houten blokjes. Zo brachten ze hun eigen verhaal op de blokjes in beeld.
De leerlingen werden ook geïnterviewd: Wat zie je in jouw omgeving, in jouw straat? Wat hoor je? Wat betekent de stad voor jou? ...
De huisjes tonen de stad zoals hij is. Ze werden als aders of wortels naar de toren geschikt. Zo voeden ze onrechtstreeks de toren en het nest.
- Toren
De gebouwde toren is zes meter hoog en staat voor de verbinding tussen de school (het nest, de utopie) en de stad. De toren staat symbool voor het onderwijs en de leerkracht die verbindingen legt en een warm nest probeert te creëren, met vallen en opstaan.
- Nest
Het nest staat voor de studenten symbool voor de school, het Sint-Aloysiusinstituut. Ze zien het als een veilige, warme plek waar zij die er verblijven in geborgenheid kunnen groeien. Het nest is niet netjes en clean. Het is stoffig en vrij chaotisch met tientallen takken kriskras door elkaar. Desondanks is het gezellig en blijft de boel bij elkaar door de gekozen materialen die dragen en ondersteunen. Er hangen vlaggetjes, het is er feest: in het nest wordt school-maken gevierd.
Als kers op de taart stelden de studenten hun werken tentoon op de afsluitende tentoonstelling in Bozar. Hun installatie ‘On site/en cité’ is het sluitstuk van een boeiend proces en tevens het begin van een nieuw hoofdstuk: leraar zijn.