Ik woon hier

‘Voor ons festival STORMOPKOMST wilde ik iets maken met een school’, vertelt Veerle Keuppens. ‘Daarvoor ging ik op zoek naar een regisseur en een beeldende kunstenaar die ik aan het project kon binden. Zo kwam ik bij Nathalie Roymans (regie) en Nathalie Hunter (beeld) terecht.’

Chris, directeur van Sint-Victor, was meteen enthousiast: ‘het project sprak me onmiddellijk aan omdat de uiteindelijke voorstelling slechts een moment zou zijn in een project. Het ging niet om een toneel waarvoor kleuters werden gezocht die een paar keer zouden moeten repeteren volgens reeds geschreven script. Nee, de makers zouden met de kleuters een weg afleggen die niet van tevoren was bepaald. Dat voorstel charmerende me zodanig dat ik het met enthousiasme aan de juffen doorvertelde.

Geen soft thema voor kleuters

Vanaf oktober kwamen de Nathalies twee keer per week op school. ‘We gingen op zoek naar het verhaal over de thuis van de individuele kinderen. We volgden de kinderen naar de plaats waar zij over zeiden: ‘Ik woon hier’. We vroegen hen heel concreet wat zij verstaan onder wonen: Hoe ziet hun huis er uit? Wat is hun lievelingsplekje? Waar zouden ze het liefst van al wonen: in een tent, een boom of op een boot? Het waren vragen waarbij ze hun fantasie de vrije loop konden laten, maar de antwoorden drukten je vaak ook keihard met de neus op de realiteit. De evidentie waarmee kleuters van gescheiden ouders de ene week daar en de andere week elders wonen en ‘naar huis gaan’ als ‘verhuizen’ beschouwen, vond ik frappant. Ook het meisje van Egyptische afkomst dat voortdurend naar haar ‘thuis’ Egypte verlangt, was aandoenlijk.’

‘Wonen is voor veel kleuters helemaal geen soft thema, integendeel. Het is een keiharde realiteit. Maar het is mooi om te zien hoe ze daar met veel flair in meegaan. Het zijn overlevers, die er - eerder waar - het beste van maken, hun huisje bouwen.’ 

Spelen op school

Ondertussen werd er veel gespeeld. ‘In het werkproces vertrokken we vaak vanuit hun nieuwsgierigheid en speelsheid, dat lag ons wel. Elke week werd er nieuw materiaal aangevoerd. Kartonnen dozen, afplaktape, kleren … Alles diende om geborgenheid te creëren, het eigen plekje.’

Alle losse onderdelen naaide regisseur Nathalie aan elkaar, heel associatief zonder in het absurde te vallen. ‘Op momenten dat wij niet meer wisten waar we heen moesten, gaven de kleuters er een draai aan die er pal op was. Zo’n ontembare energie, maar ook zo helder, zo echt. Zij hebben het stuk gemaakt!’

‘Op het podium heb ik kleuters dingen zien doen waarvan ik dacht dat ze het niet zouden durven. Hoe met de kinderen werd gewerkt, kunnen wij wel nadoen, maar wij kunnen dat niet zelf bedenken.’

Juf Isabel en juf Liesbeth

Muziek

Na de kerstvakantie verhuisde het project naar de Warande. Daar kwamen de musici van Champ d'Action erbij. Hun komst gaf een nieuwe boost aan het project. Kleuters reageren heel fysiek en emotioneel op geluid. Dozen werden muziekinstrumenten, muziek bracht ritme in de beweging. Er bleek zelfs een kleuter cello te spelen.

‘Kleuters zijn de strafste acteurs waar ik ooit mee gewerkt heb. Ze houden zich niet bezig met rationele dingen. Het moet niet grappig zijn, of mooi, of triest.  Zij doen gewoon hun ding zonder zich daar druk over te maken, hier en nu. Een heel pure vorm van acteren.’

Nathalie - regisseur

Naar een voorstelling

Langzaam werd naar een toonmoment gewerkt. Maar met kleuters kun je niet ‘repeteren’, ze doen altijd iets anders. Er werd wel een draaiboek gemaakt met min of meer vaste scènes, maar daarbinnen bleef veel plaats voor improvisatie. De uiteindelijke voorstelling bleef op die manier een waagstuk. De generale repetitie draaide bijna uit op muiterij. Maar het toonmoment werd een onvergetelijke ervaring!

‘Als moeder ben ik heel hard geschrokken van wat ik mijn dochter op het podium zag doen. Ik heb haar daar beter leren kennen. Maar ook in het dagelijkse leven zie ik dat ze bewuster is geworden van zichzelf.’

Mieke

Foto’s: © Nathalie Hunter en Bart Van der Moeren