Overslaan en naar de inhoud gaan
Aanmelden
Home

Hoofdnavigatie

  • Home
  • Activiteiten
  • Cultuurpartners
  • Scholen
  • Ondersteuning
    • dynamoOPWEG
    • dynamoPROJECT
    • Kunstkuur
  • Acties
    • Cultureel bewustzijn
    • Beste Boekenjuf/meester
    • Poëziesterren basisonderwijs
    • Poëziesterren secundair onderwijs
    • Netwerk Lezen op School
    • Inspiratiedag
    • Cultuurdagen
    • Dag van de Cultuureducatie
    • Cultuur en onderwijs
    • Erfgoedweek
  • Inspiratie
Zoeken
Sluit zoekvenster
Sluit zoekvenster

Kruimelpad

  1. Home
  2. Improviseren voor taal

Improviseren voor taal

Kunst is geen vreemde eend in de bijt bij het Technisch Instituut Sint-Lodewijk (TISL) te Genk. Al drie jaar houdt de middelbare school workshops woordkunst. Dit jaar – via het dynamoPROJECT Drama @ TISL – liet de cultuurorganisatie Villa Basta de leerlingen van het eerste en tweede jaar kennismaken met improvisatiekunst. 

Villa Basta-acteur Koen Coel dompelde de leerlingen van TISL onder in de wereld van de improvisatie. Via enkele workshops hielp hij de jongeren om hun taalgevoel en spreekdurf te versterken.

Woordkunst en taalbeheersing

Samen met haar collega Christel Van Dooren zette Monique Gielissen, leerkracht Nederlands aan TISL, het project op poten. ‘In onze school – in Genk in het algemeen, eigenlijk – zijn er veel anderstaligen’, vertelt Monique. ‘Voor velen van hen is het nog moeilijk om correct Nederlands te spreken en te schrijven. Daarom wilden we een taalproject opzetten, een project dat taalbeheersing op een leuke, creatieve manier bevordert.’

‘In de voorbereidende lessen begon Koen van Villa Basta met enkele opwarmertjes. Zo moesten de leerlingen woordkettingen maken’, vertelt Monique. ‘Als ik kerstmis zeg, aan wat denk jij dan?’ Om de beurt zeiden de leerlingen een woord dat in hen opkwam. Tijdens de volgende workshops ging de acteur verder met de eigenlijke improvisatie.

De goudvis Kalashnikov

Monique denkt terug aan één van de opdrachten: ‘De leerlingen kregen een kaartje waarop drie gevoelens stonden. Verdriet, woede en onverschilligheid, bijvoorbeeld. Vervolgens moesten ze een sketch improviseren waarin die drie gevoelens aan bod kwamen.’ Monique herinnert zich nog heel goed dat ze versteld stond van Khader, één van haar leerlingen uit beroepsklas 1B. ‘Normaal is hij niet bepaald dol op het vak Nederlands. Hij nam een heel afstandelijke houding aan. “Ik ben hier om te boren en niets meer.” Maar tijdens de lessen improvisatie bloeide hij helemaal open.’

Na de workshop was de houding van Khader helemaal veranderd. Hij zet zich nu heel goed in voor het vak Nederlands.

Tijdens een improvisatieopdracht speelde hij dat z’n goudvis, met de bizarre naam ‘Kalashnikov’, het loodje had gelegd. ‘Hij was bijna in tranen. Ik was er van overtuigd dat hij echt een goudvis had!’, vertelt Monique. ‘Op het einde vroeg ik hem zelfs: “Heet je goudvis echt Kalashnikov?” “Ik heb helemaal geen goudvis”, antwoordde hij.’ Na de workshop was de houding van Khader helemaal veranderd. ‘Hij zet zich nu heel goed in voor het vak Nederlands.’

Spontaniteit en spreekdurf

Andere leerkrachten hadden gelijkaardige ervaringen met hun leerlingen. Een autistische leerling die normaal nooit iets zegt tijdens de les, werd plots een spraakwaterval. ‘Ik weet niet precies hoe het kwam,’ mijmert Monique, ‘maar de workshop moet de trigger geweest zijn.’

Het is niet zo dat de leerlingen die de Nederlandse spelling en grammatica prima onder de knie hebben het best presteerden tijdens de improvisatielessen. Want het gaat niet slechts om taal. Het gaat ook om spreekdurf, spontaniteit, creativiteit en groepsgevoel. Dit zijn allemaal vaardigheden die de leerlingen zijn bijgebracht.

Leerkrachtenparticipatie

Voor sommige leerkrachten was de drempel te hoog om deel te nemen aan de improvisatieworkshop. Zij hielden enkel het toezicht tijdens de lessen. Maar anderen – zoals Monique – deden actief mee.

De workshop vond plaats binnen de lesuren, en niet alleen tijdens de lessen Nederlands. ‘We vonden het belangrijk om ook andere leerkrachten te betrekken. Het cultuurteam van TISL koos er wel voor om de workshops nooit tijdens de één-uursvakken te organiseren. Het jaar voordien was dat wel het geval geweest en toen hadden veel leerkrachten geklaagd dat hun jaarplan niet afraakte. ‘Daarom hadden we er deze keer voor gekozen om de lessen te laten plaatsvinden tijdens vakken die meerdere uren per week worden gegeven, zoals Frans en Wiskunde.’

Goede voornemens

Drama @ TISL ging verder op het vorig project dat toespitste op drama. Het jaar daarvoor focuste de school op klassieke woordkunst. Zo gaan ze telkens een stapje verder. 

Het cultuurteam van TISL heeft alvast zin om er volgend jaar opnieuw in te vliegen! ‘Volgend schooljaar willen we verder bouwen op het project. Dan zouden we graag de videokunst betrekken en de leerlingen zelf laten filmen en monteren. We staan al in gesprek met iemand die video-opnames maakt en bewerkt. En van wie we ook tweedehandsmateriaal kunnen overnemen.’ 

Tips van juf Christel en juf Monique

  • Zorg dat de workshops op maat van de klas zijn. Houd rekening met het niveau en de ambiance van de leerlingen!
  • Maak op voorhand met de externe partner specifieke afspraken over jullie plan van aanpak.
  • Laat je niet afschrikken door mensen die zeggen dat de leerlingen het niet zouden aankunnen, dat het hen niet interesseert. Ik stond echt versteld van de capaciteiten van m’n leerlingen!
Dien je eigen subsidieproject in
Auteur Julie Putseys
School Atlas College Genk 6
Organisaties Villa Basta
Onderwijsniveau
  • Secundair onderwijs
  • Voltijds gewoon secundair onderwijs
Thema
  • drama en theater
  • mediawijsheid
  • taal(bevordering) en taalstimulatie
Sleutelcompetenties
  • Lichamelijke en geestelijke gezondheid
  • Sociaal-relationele competenties
  • Cultureel bewustzijn
  • Digitale competenties
  • Nederlands
Schooljaar 2015-2016
Projectverantwoordelijke Monique Gielissen en Christel Van Dooren

Praktijkvoorbeelden

Toon alle praktijkvoorbeelden →
Leerling werkt aan muzieknummer op iPad

Songs & Beats leren BuSo-leerlingen plannen en samenwerken

Muziek, dat was het onderwerp waar de leerlingen van Sint-Gregorius in Gentbrugge vooral rond wilden bijleren in hun keuzemodule. De school zag hierin een uitgelezen kans om te werken rond planning en samenwerking: twee vaardigheden die niet evident zijn voor leerlingen met ASS. Samen met Tim Wuyts...

Lees meer
Leerling gaat creatief aan de slag met literatuur

Creatief omspringen met meertaligheid? Breng een schrijver in je klas!

In 2021 lanceerde de Vlaamse Gemeenschapscommissie Kunstenaars in de klas, een oproep om kunstprojecten te stimuleren in het Nederlandstalig secundair onderwijs. Een van de projecten die subsidies ontving, is de samenwerking tussen schrijver Arno Boey, het Atheneum Brussel en internationaal...

Lees meer

Leerkrachten én leerlingen ontdekken hun creativiteit tijdens Kunstkuur

Expertisedeling tussen leerkrachten. Muzisch sterker in de schoenen staan. De leerlingen laten kennismaken met de academie en met het plaatselijke Gemeenschapscentrum De Zeyp. Hun culturele blik verruimen. Hen de kans geven om hun creativiteit te ontdekken én te tonen… Het lijstje doelen waar de...

Lees meer

Het moois dat ontstaat als er ruimte is voor toeval en experiment

‘Vaak kiezen leraren op school nog voor sterk afgebakende muzische opdrachten. Dan is het fijn als zij én hun leerlingen, samen met een dko-docent, kunnen ontdekken wat voor moois er ontstaat als er ruimte is voor toeval en experiment.’ Aan het woord zijn Simon Vermeulen en Goedele Pauwelyn...

Lees meer
Leerlingen zitten in de klas en houden boomwhackers vast waarmee ze musiceren.

Leerstof herhalen, verdiepen en verwerken via beeld, dans en woord? Deze Kunstkuur toont hoe het kan

Tijdens muzische vorming dansen ze hoofdletters of zingen ze het verloop van de Eerste Wereldoorlog in een marslied. De krantenartikels die de leerlingen in de taalles schreven? Die gieten ze in een mediageniek journaal. Zo wekken Anke Vrinssen van Kunstacademie Dilsen-Stokkem en leraren Els Coox en...

Lees meer

Nieuws in de kijker

logo Poëziesterren secundair

Poëziesterren voor secundair onderwijs

De Poëziesterren geven poëzie een prominente plaats in het secundair onderwijs.

arrow leftpoëzie
Lees meer
Meisje houdt verfborstels voor gezicht vast

Kunstkuur: nieuwe aanvraagronde schooljaar 2023-24

Van 1 december 2022 tot 15 februari 2023 kan je je aanvraag indienen.

arrow leftKunstkuur
Lees meer
Inspiratiedag 2022

9/2 - Online infosessie Cultuurkuur voor organisaties

Hoe kan je als cultuurorganisatie Cultuurkuur inzetten om je scholenaanbod bekend te maken? In deze infosessie kom je te...

Lees meer
cover Seneca Kunst van het geven

WIN het boek 'De kunst van het geven'

Vincent Hunink verzamelde belangrijke delen uit Seneca's De Beneficiis over gunsten en het geven.. Maak kans op 1 van 3...

Lees meer
Mensen zitten in vergadering

Kom op SPREEK(k)uur!

Heb je een vraag over een (toekomstig) dynamoPROJECT of zoek je een kritisch klankbord voor je creatief project op...

Lees meer
Bekijk alles van nieuws

Nieuwsbrief

Schrijf meteen in en ontvang talrijke tips en inspiratie over meer en beter cultuuronderwijs op school, activiteiten, subsidies en deadlines, praktijkvoorbeelden en onze evenementen. Je mag de nieuwsbrief twee keer per maand in je mailbox verwachten.

 
 

Door in te schrijven stem je in met de privacyverklaring.

Voetmenu

Voor scholen

  • Activiteiten voor jouw klas
  • Cultuurpartners ontdekken
  • Jouw schoolpagina
  • Gratis vervoer met De Lijn
  • Financiële steun voor jouw project
  • Samenwerking school en academie
  • Acties en evenementen
  • Inspiratie
  • Reviews van leerkrachten

Voor cultuurpartners

  • Zo start je op Cultuurkuur
  • Organisatiepagina maken
  • Activiteit toevoegen
  • Culturele bestemming worden
  • Scholen in de buurt zoeken

Over Cultuurkuur

  • Over het platform
  • Kalender
  • Veelgestelde vragen
  • Schrijf je in op de nieuwsbrief

Contacteer ons

  • mailContactformulier
  • phone02 553 96 63
  • Facebook Volg ons op Facebook (opent in een nieuw tabblad)

Vlaamse overheid

Departement onderwijs & vorming

Koning Albert II-laan 15

1210 Brussel

Cultuurkuur.be is een initiatief van CANON Cultuurcel i.s.m. publiq (opent in een nieuw tabblad)

© 2022 Cultuurkuur

  • Contact
Cultuurkuur

Cultuurkuur.be is een officiële website van de Vlaamse overheid

uitgegeven door Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming (opent in een nieuw tabblad)
Vlaanderen is cultuur en onderwijs