Jong en oud ontmoeten elkaar en brengen creatief levensverhalen in beeld

Wat hebben jongere en oudere generaties met elkaar gemeen? Waarin verschillen hun dromen en verwachtingen? Waarin vinden ze elkaar? De leerlingen van het zevende jaar Thuis- en Bejaardenzorg van MIA-Brugge interviewden en fotografeerden inwoners van een woonzorgcentrum en creëerden een tentoonstelling over hun ervaringen.

Het dynamoPROJECT Van alle tijden is een voortzetting van een project dat al op het MIA in Brugge bestond, maar dan verder uitgewerkt in samenwerking met het Volkskundemuseum. ‘Mijn collega Lieselot Annicaert, die leerkracht Nederlands is, en ik vroegen onze leerlingen om met een oudere persoon te spreken (een oma, iemand die ze ontmoetten tijdens hun stage in het woonzorgcentrum …) en zo een levensverhaal te zoeken, dat ze verwerkten in een levensboek’, vertelt leerkracht Expressie Joaniek Lammerteyn. ‘Het mocht eruitzien als een vriendenboek, een poëzie- of fotoalbum: daarin waren ze vrij.’

Levensboek

Toen Geert Souvereyns van het Brugse Volkskundemuseum het project zag, legde hij meteen een link met zijn eigen plannen, en vroeg hij of het team van MIA soms zin had om samen te werken. ‘Natuurlijk zagen wij dat zitten’, zegt Joaniek. ‘Het was een uitbreiding van ons levensboekproject, ondersteund door een externe partner!’ Ze wijst naar de klas, waar Sara Claes en de leerlingen druk bezig zijn met weckpotten en allerhande andere materialen. ‘Sara is bijzonder creatief. Zij kwam met het idee om de interviews van de leerlingen met ‘hun’ bewoner van het woonzorgcentrum beeldend te verwerken in een weckpot.’

Het project gaat om het bewaren van herinneringen en verhalen. En in weckpotten bewaar je ook dingen. ‘Daar zou ik zelf nooit opgekomen zijn’, zegt Joaniek. ‘Mijn collega en ik halen veel inspiratie uit het project. Na afloop willen we samen bekijken welke elementen haalbaar zijn om in de komende jaren met zijn tweeën verder uit te werken.’

Leerlingen druk aan het werk aan hun levensboek

‘Mijn collega en ik halen veel inspiratie uit het project. Na afloop willen we samen bekijken welke elementen haalbaar zijn om in de komende jaren met zijn tweeën verder uit te werken.’

Leerkracht Joaniek Lammerteyn

Wit brood en een viool

Chelsey en Justine hebben elk een dame uit het woonzorgcentrum Westervier leren kennen. Ze hebben hen gefotografeerd, geïnterviewd en de boeiendste fragmenten uit de gesprekken geselecteerd. Op de afsluitende tentoonstelling zullen foto’s en videofragmenten te zien zijn en geluidsfragmenten te horen. De weckpotten worden uitgestald als mini-vitrinekastjes, metaforen van een leven.

‘Ik ga mijn weckpot vullen met ingrediënten voor wit brood. De mevrouw die ik sprak had het over de oorlog en hoe er toen alleen grijs brood te krijgen was. Bij de herinnering aan het eerste witbrood dat haar moeder aansneed na de oorlogsjaren, straalde ze helemaal. Daarom heb ik dat stukje van het gesprek uitgekozen om te bewaren in mijn pot. Ik hang er een kaartje bij: “Enkel nog water toevoegen.” Zogezegd kunnen de tentoonstellingsbezoekers dan witbrood bakken met wat er in de pot zit.’

'Herinneringsmuur' met uitgestalde weckpotten

Andere tijden

Justine kneedt een viooltje van klei en stopt dat in haar pot, samen met een foto van de handen van haar gesprekspartner. ‘Vroeger speelde ze viool. Ze vertelde over de strenge lessen die ze desondanks zeven jaar heeft volgehouden. Ze had haar instrument niet meegenomen naar het woonzorgcentrum. Door artrose in haar handen kon ze niet meer spelen.’

Het viel de klasgenoten vooral op hoe anders de oudere generatie in het leven stond. Justine: ‘De vrouw die ik interviewde was vooral bekommerd om haar gezin. Ze is gestopt met werken om voor hen te zorgen. Als je dat nu doet, krijg je meteen vragen.’ De gesprekspartner van Chelsey was op dat vlak een uitzondering. ‘Zij werkte als maatschappelijk werkster in de bijzondere jeugdzorg. Ze wou iets doen in haar leven dat de maatschappij positief zou beïnvloeden.’

Tips van leerkracht Joaniek Lammerteyn

Spring. Je ziet later wel of je blijft zwemmen. Wij hebben door corona heel even gedacht dat we zouden verdrinken, maar het project is overeind gebleven. Het was vooral ontzettend leuk samenwerken met Sara en het Volkskundemuseum.
Kom uit je cocon. Dankzij een dynamoPROJECT werk je samen met mensen die je anders zelfs nooit zou ontmoeten. Zo steek je dus ook heel nieuwe dingen op.

Tips van externe partner Sara Claes

Spreid voldoende. Neem tijd, neem het er niet snel-snel bij, maar maak er een volwaardig onderdeel van het schooljaar van. Anders wordt het voor leerlingen én leerkrachten te veel. Hier maakte het project deel uit van het lessenpakket. Dat is een voelbare meerwaarde.
Laat de leerlingen veel zelf doen. Betuttel ze niet, laat ze maar even zoeken en experimenteren. Hoe meer ze doen, hoe unieker en meer eigen het eindresultaat.

Verbinding

Externe partner Sara Claes ziet voor alle betrokken partijen voordelen aan het project. ‘Het Volkskundemuseum wil het klassieke pad verlaten en wil daarom graag met jongeren brainstormen over wat zij het bewaren waard vinden en wat zij het liefst te weten willen komen over het leven vroeger. Net daar zit hem de grote meerwaarde van dit project: sommige leerlingen waren stomverbaasd over de verhalen die ze hoorden. Het gaat om generaties die in de huidige maatschappij heel ver van elkaar staan. Nu konden ze elkaar toch ontmoeten. Dat zorgt wederzijds voor meer respect: de oudere snapt de jongere beter, en omgekeerd.’

‘Om die verbinding draait het’, beaamt Joaniek. ‘De leerlingen beseffen dat de oudere persoon ook ooit 18 is geweest, ook is uitgegaan, met een eerste liefje, een eerste zoen… Ze zien daardoor meer in de ander dan een mens die al wat aan het aftakelen is. Dit project brengt leefwerelden bij elkaar.’

Leerlingen en leerkrachten poseren samen voor hun werk

Wil jij ook samenwerken met een creatieve partner in jouw klas? Dat kan!

De dynamoPROJECT-subsidie neemt voor jou de financiële drempels weg. Je krijgt tot 2000 euro voor jouw artistiek project op school. Lees de voorwaarden van een dynamoPROJECT.
Ontdek de kunstenaars en cultuureducatieve organisaties op Cultuurkuur. Of kies je eigen partner in je schoolbuurt.
Op zoek naar inspirerende voorbeelden van andere scholen? Doorzoek onze praktijkvoorbeelden op onderwijsniveau of discipline.

Versterk cultureel bewustzijn in de klas.

Wil je meer inzetten op cultuur in jouw klas? Ontdek hoe.

Culturele vaardigheden

waarnemen

Het project begint met een bezoek aan het Volkskundemuseum, waar de leerlingen al een eerste keer ondergedompeld worden in het dagelijkse leven in Brugge uit voorgaande eeuwen.
De leerlingen fotograferen hun gesprekspartner. Ze kijken, observeren, selecteren (en maken bijvoorbeeld een close-up van een gezicht of van handen).
De leerlingen selecteren de interviewfragmenten waarmee ze zelf het meest voeling hebben, waardoor ze het meest ontroerd raken… Die worden gebruikt voor de audiofragmenten in de tentoonstelling én om de inhoud van de weckpot te bepalen.
Memoriseren en herkennen: het hele project draait om herinneringen en het zich inleven in het verhaal van iemand uit een andere generatie.

verbeelden

In collagevorm zetten de leerlingen hun eigen dromen op papier.
De leerlingen maken een filmpje over de eigen toekomstdromen en tonen dat aan de oudere gesprekspartner.

conceptualiseren

De leerlingen brainstormen: wat is voor hen het bewaren waard? Welke vragen zouden ze aan hun oudere gesprekspartners kunnen stellen? Vanuit welke eigen interesses kunnen ze vertrekken?

analyseren

Na afloop van het project blikken de leerlingen terug op de gesprekken en analyseren ze hun traject: waar zat hem precies de verbinding met de oudere gesprekspartner? Wat hebben ze van elkaar opgestoken? Waarvan stonden ze versteld, wat viel hen op, wat hadden ze niet verwacht, waar zagen ze overeenkomsten en verschillen?