Jong en oud ontmoeten elkaar en brengen creatief levensverhalen in beeld

Het dynamoPROJECT Van alle tijden is een voortzetting van een project dat al op het MIA in Brugge bestond, maar dan verder uitgewerkt in samenwerking met het Volkskundemuseum. ‘Mijn collega Lieselot Annicaert, die leerkracht Nederlands is, en ik vroegen onze leerlingen om met een oudere persoon te spreken (een oma, iemand die ze ontmoetten tijdens hun stage in het woonzorgcentrum …) en zo een levensverhaal te zoeken, dat ze verwerkten in een levensboek’, vertelt leerkracht Expressie Joaniek Lammerteyn. ‘Het mocht eruitzien als een vriendenboek, een poëzie- of fotoalbum: daarin waren ze vrij.’

Levensboek

Toen Geert Souvereyns van het Brugse Volkskundemuseum het project zag, legde hij meteen een link met zijn eigen plannen, en vroeg hij of het team van MIA soms zin had om samen te werken. ‘Natuurlijk zagen wij dat zitten’, zegt Joaniek. ‘Het was een uitbreiding van ons levensboekproject, ondersteund door een externe partner!’ Ze wijst naar de klas, waar Sara Claes en de leerlingen druk bezig zijn met weckpotten en allerhande andere materialen. ‘Sara is bijzonder creatief. Zij kwam met het idee om de interviews van de leerlingen met ‘hun’ bewoner van het woonzorgcentrum beeldend te verwerken in een weckpot.’

Het project gaat om het bewaren van herinneringen en verhalen. En in weckpotten bewaar je ook dingen. ‘Daar zou ik zelf nooit opgekomen zijn’, zegt Joaniek. ‘Mijn collega en ik halen veel inspiratie uit het project. Na afloop willen we samen bekijken welke elementen haalbaar zijn om in de komende jaren met zijn tweeën verder uit te werken.’

‘Mijn collega en ik halen veel inspiratie uit het project. Na afloop willen we samen bekijken welke elementen haalbaar zijn om in de komende jaren met zijn tweeën verder uit te werken.’

Leerkracht Joaniek Lammerteyn

Wit brood en een viool

Chelsey en Justine hebben elk een dame uit het woonzorgcentrum Westervier leren kennen. Ze hebben hen gefotografeerd, geïnterviewd en de boeiendste fragmenten uit de gesprekken geselecteerd. Op de afsluitende tentoonstelling zullen foto’s en videofragmenten te zien zijn en geluidsfragmenten te horen. De weckpotten worden uitgestald als mini-vitrinekastjes, metaforen van een leven.

‘Ik ga mijn weckpot vullen met ingrediënten voor wit brood. De mevrouw die ik sprak had het over de oorlog en hoe er toen alleen grijs brood te krijgen was. Bij de herinnering aan het eerste witbrood dat haar moeder aansneed na de oorlogsjaren, straalde ze helemaal. Daarom heb ik dat stukje van het gesprek uitgekozen om te bewaren in mijn pot. Ik hang er een kaartje bij: “Enkel nog water toevoegen.” Zogezegd kunnen de tentoonstellingsbezoekers dan witbrood bakken met wat er in de pot zit.’

Andere tijden

Justine kneedt een viooltje van klei en stopt dat in haar pot, samen met een foto van de handen van haar gesprekspartner. ‘Vroeger speelde ze viool. Ze vertelde over de strenge lessen die ze desondanks zeven jaar heeft volgehouden. Ze had haar instrument niet meegenomen naar het woonzorgcentrum. Door artrose in haar handen kon ze niet meer spelen.’

Het viel de klasgenoten vooral op hoe anders de oudere generatie in het leven stond. Justine: ‘De vrouw die ik interviewde was vooral bekommerd om haar gezin. Ze is gestopt met werken om voor hen te zorgen. Als je dat nu doet, krijg je meteen vragen.’ De gesprekspartner van Chelsey was op dat vlak een uitzondering. ‘Zij werkte als maatschappelijk werkster in de bijzondere jeugdzorg. Ze wou iets doen in haar leven dat de maatschappij positief zou beïnvloeden.’

Verbinding

Externe partner Sara Claes ziet voor alle betrokken partijen voordelen aan het project. ‘Het Volkskundemuseum wil het klassieke pad verlaten en wil daarom graag met jongeren brainstormen over wat zij het bewaren waard vinden en wat zij het liefst te weten willen komen over het leven vroeger. Net daar zit hem de grote meerwaarde van dit project: sommige leerlingen waren stomverbaasd over de verhalen die ze hoorden. Het gaat om generaties die in de huidige maatschappij heel ver van elkaar staan. Nu konden ze elkaar toch ontmoeten. Dat zorgt wederzijds voor meer respect: de oudere snapt de jongere beter, en omgekeerd.’

‘Om die verbinding draait het’, beaamt Joaniek. ‘De leerlingen beseffen dat de oudere persoon ook ooit 18 is geweest, ook is uitgegaan, met een eerste liefje, een eerste zoen… Ze zien daardoor meer in de ander dan een mens die al wat aan het aftakelen is. Dit project brengt leefwerelden bij elkaar.’