Overslaan en naar de inhoud gaan
Aanmelden
Home

Hoofdnavigatie

  • Home
  • Activiteiten
  • Cultuurpartners
  • Scholen
  • Ondersteuning
    • dynamoOPWEG
    • dynamoPROJECT
    • Kunstkuur
  • Acties
    • Cultureel bewustzijn
    • Beste Boekenjuf/meester
    • Poëziesterren basisonderwijs
    • Poëziesterren secundair onderwijs
    • Netwerk Lezen op School
    • Inspiratiedag
    • Cultuurdagen
    • Dag van de Cultuureducatie
    • Cultuur en onderwijs
    • Erfgoedweek
  • Inspiratie
Zoeken
Sluit zoekvenster
Sluit zoekvenster

Kruimelpad

  1. Home
  2. Kartonnen doos én Photoshop? Leerlingen experimenteren met beeld in ateliers van de academie

Kartonnen doos én Photoshop? Leerlingen experimenteren met beeld in ateliers van de academie

Omgaan met imago en zelfbeeld is een dagelijkse bekommernis van pubers. Met dit idee trok coördinator van de Academie voor Beeldende Kunst IKO Alexandra Vinck naar het Klein Seminarie van Hoogstraten voor de Culturele Expressie Projectdagen. Samen met IKO en hun vakleerkrachten sloegen drie klassen uit de tweede graad de handen in elkaar voor een dynamoPROJECT rond artistieke zelfexpressie. Hoe toon je jezelf? Hoe maak je portretfoto’s? Wat is gemanipuleerd, wat is echt? En hoe portretteerden beroemde mensen zichzelf door de eeuwen heen? De leerlingen van het Klein-Seminarie zochten het uit!

Zelfgemaakte camera obscura
Sofie van IKO geeft uitleg over camera
Verschillende werken in negatief
Leerling bewerkt zelfportret op computer
Leerling aan de slag met foto's in chemisch bad
Leerling tekent op glasplaat met aquakrijt
Twee leerlingen poseren trots met hun werk
Digitaal werk van leerling Ruth
Digitaal werk van leerling Ruth
Leerlingen aan het werk met klei

Magie van het beeld

Door de hervormingen in het middelbaar onderwijs wordt het ontwikkelen van cultureel bewustzijn meer en meer een gedeelde verantwoordelijkheid van alle leerkrachten. Maar hoe breng je dat in de praktijk? Het Klein Seminarie van Hoogstraten zette volop in op vakoverschrijdend samenwerken.

In de voorbereidende lessen Frans en Engels bij mevrouw Vervloet leerden de derdejaars hoe de kunst en techniek van de fotografie zich gelijktijdig ontwikkelden in Groot-Brittannië en Frankrijk. Aansluitend kwam kunstenares en fotografe Sofie van IKO langs om de leerlingen met behulp van een schoendoos, wat tape en de wetten van de fysica een camera obscura te leren maken. Wat bleek: niet alleen met een hoogtechnologische smartphone kan je een foto maken, het kan ook met een doos met een gaatje en lichtgevoelig papier!

Leerlingen aan de slag met foto's in chemische baden

‘Een sterke foto maken kan niet alleen met een dure smartphone, zelfs met een schoendoos lukt het!’

Noa - leerling derde jaar

Voor veel leerlingen is het een openbaring. In de donkere kamer halen ze het fotopapier door chemische badjes en zien langzaam het beeld in negatief verschijnen. Het heeft iets magisch en hun enthousiasme is groot. De geur van de fotoproducten, het rode licht en wennen aan het donker, luisteren of iemand aan de deur van de doka klopt, goed kijken en kadreren en vooral de ‘camera’ stilhouden... Alle zintuigen worden geprikkeld. En de leerlingen ondervinden hoe foto’s pas kunnen slagen door een goede samenwerking, als ze rekening houden met elkaars werkproces.

Kritische reflectie

Hoe portretteer je jezelf, welke sterke punten licht je eruit en wat verberg je liever? In een volgende fase van het project gaan kleine groepjes  leerlingen aan de slag met Photoshop en een grafisch programma , begeleid door grafisch vormgeefster Ruth van IKO. Er wordt gegniffeld en overlegd, geëxperimenteerd met vorm en kleur. Al doende en dankzij de heldere instructies heeft Photoshop na een tijdje nog weinig geheimen voor de leerlingen. Ze leren kritisch kijken en analyseren. Want door het zelf te doen, merken ze hoe ingenieus en waarheidsgetrouw je foto’s kan manipuleren. De leerlingen leren zo kritisch reflecteren over hoe mensen zichzelf in beeld brengen, in de media en daarbuiten.

Leerling bewerkt zelfportret in Photoshop

Negatief beeld

Over imago en zelfbeeld debatteren de leerlingen ook tijdens de les godsdienst met leerkracht Ann. Wie ben ik, hoe toon ik mezelf, wie zie ik in de spiegel? En wat laat ik liever niet aan anderen zien? De leerlingen maken een zelfportret in collagevorm en tekenen dit een volgend atelier met grafiekkunstenares Inge over op een glasplaatje met aquakrijt. Zo maken ze kennis met de – letterlijk – negatieve kant van hun tekening, noodzakelijk voor wat straks wordt afgedrukt. Met de drukpers maken ze handmatig een afdruk.

Dat bij deze druktechniek ook fysieke kracht en grote zorgvuldigheid te pas komt, is een nieuwe ervaring voor veel leerlingen. In de stimulerende omgeving van de ateliers opent deze lesvorm voor veel leerlingen een nieuwe dimensie en ontdekken ze een ander talent. De rustige concentratie in deze groep is opvallend en verrast ook godsdienstleerkracht Ann. ‘Het duurt lang, maar het is heel leuk om de kleuren te mengen en ik word er rustig van,' zegt Pim. ‘Ik zou de lessen veel beter onthouden als we dit meer mochten doen!’ aldus Nynke.

Tips van de leerkrachten

  • Bereid je samenwerking goed voor. Laat je kunstenaar/kunstdocent al eens vooraf in de klas komen om kennis te maken. Strakke uurroosters op elkaar afstemmen vergt wat moeite, dus trek daar ook voldoende tijd voor uit.
  • Splits grotere groepen op. Zo bewaar je overzicht en kan iedereen doorschuiven in de fasen van het creatieve proces.
  • Geef de instructie en inleidende achtergrond vooraf op school. In het atelier gaat alle tijd en aandacht naar de creatie en expressie.
  • Voorzie tijd en materiaal (voldoende fotopapier) om experiment toe te laten. De eerste foto’s mislukken vaak. Leerlingen leren al doende de cameradoos stil te houden en de sluitertijd in te schatten. Uit ervaring leren ze het meest.
  • Voorzie tijd voor nabespreking en evaluatie in de klas.

Cultureel bewustzijn

Voor de leerlingen waren de Culturele Expressie Projectdagen alvast een mooie kennismaking met het deeltijds kunstonderwijs. Maar dankzij het project zien de vakleerkrachten van het Klein Seminarie ook heel wat nieuwe mogelijkheden om hun eigen lespraktijk te verrijken. 

De sleutelcompetentie Cultureel Bewustzijn werd  ingebed in verschillende vakken en gekoppeld aan lesonderwerpen die op dat moment in het vak behandeld worden. Leerkrachten leerden zelf ook bijkomende woordenschat (in het Frans en Engels) rond fotografie, het technische proces en de geschiedenis van de fotografie en portretkunst. Net als de leerlingen gaf dit project hen de kans om kunst en cultuur te beleven en zich cultureel te uiten.

Wil jij ook samenwerken met een kunstacademie in jouw klas? Dat kan!

  • De dynamoPROJECT-subsidie neemt voor jou de financiële drempels weg. Je krijgt tot 2000 euro voor jouw artistiek project op school. Lees de voorwaarden van een dynamoPROJECT.
  • Ontdek de kunstenaars en cultuureducatieve organisaties op Cultuurkuur. Of kies je eigen partner in je schoolbuurt.
  • Op zoek naar inspirerende voorbeelden van andere scholen? Doorzoek onze praktijkvoorbeelden op onderwijsniveau of discipline.

Versterk cultureel bewustzijn in de klas.

Wil je meer inzetten op cultuur in jouw klas? Ontdek hoe.

CIS cirkel basis

Culturele vaardigheden

waarnemen

  • Gericht en kritisch kijken, camera kadreren, goed observeren, lichtgevoeligheid ervaren

verbeelden

  • Letterlijk zichzelf verbeelden in foto, collage, spiegelbeeld, Photoshop...

conceptualiseren

  • Begrippen als beeldvorming, manipulatie, zelfbeeld en imago worden uitgediept

analyseren

  • Ontleden en onderzoeken van toegepaste foto- & Photoshop-technieken

Dragers

lichaam

  • Zelf foto's ontwikkelen met de hand

voorwerpen

  • Omgaan met fotopapier en chemische stoffen

taal

  • Betekenis van begrippen als beeldvorming, manipulatie, zelfbeeld en imago proberen verwoorden

Grafische tekens

  • Functie van icoontjes in Photoshop kunnen herkennen
Dien je eigen subsidieproject in
Auteur Virginie Platteau
School Klein Seminarie
IKO
Onderwijsniveau
  • Beeldende en audiovisuele kunst
  • Deeltijds kunstonderwijs (DKO)
  • Secundair onderwijs
  • Voltijds gewoon secundair onderwijs
Thema
  • beeld
  • film en fotografie
Sleutelcompetenties
  • Digitale competenties
  • Cultureel bewustzijn
Schooljaar 2021-2022
Projectverantwoordelijke Alexandra Vinck

Praktijkvoorbeelden

Toon alle praktijkvoorbeelden →
2 leerlingen in museum met schilderijen

De Kunstbrug: verbind je school met een museum!

Zes jaar lang werkten M Leuven en de Mater Dei-school uit Leuven samen aan het project De Kunstbrug. De bedoeling was na te gaan of kunst kan helpen om kinderen meer zelfvertrouwen te geven.

Lees meer
Leerling houdt boek omhoog

'Alles komt goed, altijd': creatief aan de slag rond jeugdliteratuur via druktechnieken

Met een jeugdboek als vertrekpunt ging kunstenares Joke Van Canneyt met de leerlingen van het vijfde leerjaar van VBS Heilig-Hartcollege in Heist-op-den-Berg aan de slag met allerlei druktechnieken. ‘Een project met een externe partner kan leerlingen én leerkrachten veel deugd doen.'

Lees meer
Leerling staat op stoel tijdens poëzie-opdracht

Deze OKAN-leerlingen brengen zelfgeschreven poëzie in beeld

Een OKAN-klas van het GO! technisch atheneum Brugge ging aan de slag met poëzie en beeld. Begeleid door twee dichters en een illustrator associeerden en verzonnen ze erop los. De uiteindelijke resultaten kwamen op een tentoonstelling in de bib te hangen, te bewonderen door heel de stad.
Lees meer
Close-up van partituur/liedjestekst

Daar zit muziek in: zingend Nederlands leren in NT2!

Een NT2-koor oprichten om op een muzikale, ongedwongen manier Nederlands te leren. Dat idee schuilt achter Daar zit muziek in, een dynamoPROJECT van GO! CVO Antwerpen. Leerkracht Nederlands aan anderstaligen en taalpromotor Nele Van fraeyenhove knoopte er een samenwerking met de muziekacademie van...

Lees meer
Geschminkte leerling kijkt recht in de camera

Deze vierdejaars leren zichzelf én elkaar kennen dankzij improvisatietoneel

Aan het GO! Atheneum Aalst werken de leerlingen van het 4e jaar ASO samen aan een totaalspektakel geïnspireerd op het boek Alice in Wonderland. 15 leerlingen, afkomstig uit verschillende richtingen, kozen voor de module toneel. Samen met theatermaker Tom De Bleye van theatergezelschap Larf! ontdekte...

Lees meer

Nieuws in de kijker

Laureaten Beste Boekenjuf/meester 2023 zijn bekend

De prijs voor Beste Boekenjuf/meester wil waardering schenken aan leerkrachten basisonderwijs die een concrete en...

arrow leftliteratuur en leesmotivatie
Lees meer
Emailadres UITID invullen om met Burgerprofiel te koppelen

Aanmelden voor onderwijspersoneel via 'Mijn Burgerprofiel'

Als onderwijspersoneel moet je nu aanmelden met je ‘Burgerprofiel’. Dit is een veilige en individuele manier om je...

Lees meer
Leerkrachten zitten tegenover elkaar en stellen vragen aan elkaar in het kader van een speeddate

Eerste ontmoetingsdag voor startende Kunstkuren - 9 juni '23

Op 1 september 2023 starten in Vlaanderen 100 nieuwe Kunstkuren. Ben jij één van hen? Kom dan zeker op 9 juni naar de...

arrow leftKunstkuur
Lees meer
logo Poëziesterren secundair

Ontdek de winnaars Poëziesterren secundair onderwijs 2023

35.000 leerlingen uit de eerste en tweede graad van verschillende Vlaamse en Brusselse scholen stemden tijdens de week...

Lees meer
cover No guts no glory, Fred Wartna

WIN een boek over kunst in het hart van het onderwijs

Stel dat de kunstvakken eens niet het toetje op school zijn op vrijdagmiddag als alles gedaan is, maar dat je op...

Lees meer
Bekijk alles van nieuws

Nieuwsbrief

Schrijf meteen in en ontvang talrijke tips en inspiratie over meer en beter cultuuronderwijs op school, activiteiten, ondersteuningen en deadlines, praktijkvoorbeelden en onze evenementen. Je mag de nieuwsbrief twee keer per maand in je mailbox verwachten.

 
 

Door in te schrijven stem je in met de privacyverklaring.

Voetmenu

Voor scholen

  • Activiteiten voor jouw klas
  • Cultuurpartners ontdekken
  • Jouw schoolpagina
  • Gratis vervoer met De Lijn
  • Financiële steun voor jouw project
  • Samenwerking school en academie
  • Acties en evenementen
  • Inspiratie
  • Reviews van leerkrachten

Voor cultuurpartners

  • Zo start je op Cultuurkuur
  • Organisatiepagina maken
  • Activiteit toevoegen
  • Culturele bestemming worden
  • Scholen in de buurt zoeken

Over Cultuurkuur

  • Over het platform
  • Kalender
  • Veelgestelde vragen
  • Schrijf je in op de nieuwsbrief

Contacteer ons

  • mailContactformulier
  • phone02 553 96 63
  • Facebook Volg ons op Facebook (opent in een nieuw tabblad)

Vlaamse overheid

Departement Onderwijs en Vorming

Koning Albert II-laan 15, postbus 134

1210 Brussel

Cultuurkuur.be is een initiatief van CANON Cultuurcel i.s.m. publiq (opent in een nieuw tabblad)

© 2022 Cultuurkuur

  • Contact
  • Cookieverklaring
  • Toegankelijkheidsverklaring
Cultuurkuur

Cultuurkuur.be is een officiële website van de Vlaamse overheid

uitgegeven door Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming (opent in een nieuw tabblad)
Vlaanderen is cultuur en onderwijs