Klassieke talen komen tot leven in multidisciplinair project 'Vergeten in Vergilius'
Sinds het begin der tijden draait onze wereld rond verhalen. Dat beseffen ook de leerlingen van het Sint-Martinuscollege in Overijse. Samen met leerkracht Latijn Nicholas Van Laerhoven en muzikant Niels Boutsen (aka Stoomboot) brachten ze vier vergeten personages uit de werken van de Romeinse dichter Vergilius weer tot leven. Spoken word, muziek, filmtrailers of poppentheater: geen vertelvorm was te gek voor dit allesbehalve klassieke dynamoPROJECT!
Latijnse teksten correct vertalen, dat kunnen de vijfdejaars van het Sint-Martinuscollege intussen als de beste. Leerkracht Nicholas Van Laerhoven wou zijn leerlingen evenwel creatief prikkelen en daagde hen uit om de verhalen uit de hen welgekende Aeneis de 21e eeuw in te sleuren. Hij schotelde zijn klas een shortlist van zestien 'mindere' personages voor uit de werken van Vergilius. Hieruit werden vier gelukkigen gekozen: Ajax, Penthesilea, Cassandra en Iopas kregen uiteindelijk het voorrecht om hun vergeten verhaal opnieuw te vertellen.
Veel vliegen in één klap
Tekststudie is de kern van het leerplan Latijn in de derde graad, maar met dit project zag leerkracht Nicholas zijn kans om heel wat educatieve vliegen in één klap te slaan. 'De leerlingen stonden stil bij de verschillende gebruikte vertelvormen in de lessen Nederlands', verduidelijkt Nicholas. 'In de lessen esthetica werd dan weer ingezoomd op hoe de vier personages aan bod kwamen in de kunst doorheen de tijd.'
Externe expertise vond Nicholas bij Niels Boutsen van Stoomboot: veelzijdig muzikant maar ook ex-leerkracht geschiedenis én oud-leerling van het Sint-Martinuscollege. Het bleek een perfecte match. 'In de nummers die ik maak, laat ik altijd mijn fantasie los op de realiteit', legt Niels uit. 'En dat is exact wat we gedaan hebben in dit project'.
'In de nummers die ik maak, laat ik altijd mijn fantasie los op de realiteit. En dat is exact wat we gedaan hebben in dit project'.
Het werkproces begon, zoals dat hoort bij tekststudie, met een stevige dosis research. Maar ook dit gebeurde met de nodige fantasie. De gekozen verhalen werden in vier groepen bestudeerd en geanalyseerd aan de hand van een reeks creatieve opdrachten. In De Suske en Wiske-Fabriek omschreven de leerlingen hun personage met behulp van een allitererend adjectief (Cassante Cassandra, Interessante Iopas). In een andere oefening stelden ze zich voor hoe de Instagram-pagina van hun held eruit zou zien en becommentarieerden ze de sappigste foto. Gaandeweg ontstond er een persoonlijk dossier van elke held dat als basis kon dienen voor hun gemoderniseerd verhaal.
Muziek als basis
Eenmaal de leerlingen zich hun personage helemaal eigen hadden gemaakt, was het zoeken naar de perfecte vertelvorm. Het vertrekpunt was telkens de structuur van een klassieke popsong. 'De vorm van een popsong kan je ook toepassen op andere vormen', legt Nicholas uit. 'Spoken word valt uit elkaar in verschillende verzen, soms ook met een bridge of een refrein. En verzen zouden ook scènes kunnen zijn van een trailer.' Hoeft het gezegd dat de knowhow van professioneel songsmid Niels Boutsen hier best wel van pas kwam?
Tips van leerkracht Nicholas
- Schrijven is zoals een sportwedstrijd: je moet je eerst opwarmen. Ik liet mijn leerlingen bijvoorbeeld een woordenladder maken, waarbij ze tien substantieven opschreven die hen omschreven. Die moesten ze dan verbinden met tien werkwoorden uit het dagelijkse leven van hun personage. Ook alliteratieoefeningen of stiftgedichten kunnen helpen om de creatieve spieren los te maken.
- Creatief schrijven is een 'ja en'-oefening, waarbij geen enkel idee geweerd wordt. Een goede basis voor een brainstorm waarbij leerlingen elkaars ideeën kunnen aanvullen en nog gekker maken. Uit deze waaier van gekke ideeën ontstaat een originele invalshoek.
- Geef de vrije keuze aan leerlingen om een personage te kiezen, maar durf ook wat te sturen. Waarom een 'klassiek' rollenpatroon (her)vertellen? Waarom niet de rollen omkeren? Waarom geen onrecht aankaarten?
- Een dynamoPROJECT kan een uitstekend uitgangspunt zijn om leerstof te actualiseren, in ons geval Latijn en verhalen uit de klassieke oudheid.
De leerlingen verdiepten zich uiteindelijk in vier verschillende vertelvormen: muziek, spoken word, filmtrailer en poppenspel. Ze onderzochten in groep de geschiedenis van hun gekozen vorm en hoe ze hun held erin konden presenteren. Dit leverde vier gevarieerde performances op, elegant aan elkaar gelinkt door vooraf geschreven bindteksten. Het moderne epos werd gefilmd en gedeeld met de hele school.
'De leerlingen gingen aan de slag met klassieke leerstof op een onconventionele manier. Door verhalen opnieuw te vertellen in de context van vandaag, leerden ze bij over de ins en outs van storytelling'
Voor Nicholas was dit dynamoPROJECT een enorm succes. 'De leerlingen gingen aan de slag met klassieke leerstof op een onconventionele manier. Door verhalen opnieuw te vertellen in de context van vandaag, leerden ze bij over de ins en outs van storytelling en analyseerden ze de opbouw van hun eigen vertelvorm, of het nu over film, muziek, poëzie of poppenspel ging. En dat zonder de link met het Latijns curriculum te verliezen'.
Wil jij ook samenwerken met een muzikant in jouw klas? Dat kan!
- De dynamoPROJECT-subsidie neemt voor jou de financiële drempels weg. Je krijgt tot 2000 euro voor jouw artistiek project op school. Lees de voorwaarden van een dynamoPROJECT.
- Ontdek de kunstenaars en cultuureducatieve organisaties op Cultuurkuur. Of kies je eigen partner in je schoolbuurt.
- Op zoek naar inspirerende voorbeelden van andere scholen? Doorzoek onze praktijkvoorbeelden op onderwijsniveau of discipline.
Versterk cultureel bewustzijn in de klas.
Wil je meer inzetten op cultuur in jouw klas? Ontdek hoe.
Culturele vaardigheden
waarnemen
- De leerlingen bekijken voorbeelden van hun gekozen vertelvorm (poppenspel, filmtrailer, sproken word) vooraleer ze zelf aan de slag gaan.
verbeelden
- De leerlingen verdiepen zich in de verhalen van oude Griekse helden en brengen ze opnieuw tot leven in een nieuw jasje.
conceptualiseren
- De leerlingen maken kennis met de bouwstenen van de klassieke popsong, zoals het refrein en de bridge.
analyseren
- De leerlingen analyseren de structuur van de klassieke popsong. Dit blijkt een zeer rijke vertelvorm: wat je wil vertellen, vind je terug in de titel. Hoe je dat gaat vertellen wordt in de refreinen gebracht. Je verzen gebruik je om het verhaal te ontwikkelen, te laten groeien en een bridge dient om de luisteraar op het verkeerde been te zetten.
- Voor ze hun verhaal verbeelden, onderzoeken de leerlingen wat hun held zo speciaal maakt aan de hand van enkele creatieve oefeningen (allitererende 'Suske en Wiske'-adjectieven of een passende totemnaam voor hen zoeken).
Dragers
lichaam
- De leerlingen kruipen zelf in de huid van hun held in een energieke spoken word performance.
voorwerpen
- De leerlingen gebruiken poppen om hun held tot leven te brengen.
taal
- Via verschillende taalspelletjes proberen de leerlingen de essentie van hun gekozen held in woorden te vatten.