Kleuteronderwijzers in spe werken aan muzikale vaardigheden op de ukelele
Een ukelele is een grote meerwaarde in de kleuterklas. Daarom wou de Gentse Arteveldehogeschool kleuteronderwijzers in spe kennis laten maken met het instrument. Helaas beschikte niemand van de docenten over de nodige knowhow. De oplossing? Een dynamoPROJECT met bevlogen ukelele-speler Yannick Van Loo als externe specialist van dienst.
Studente Emily Standaert zit op deze woensdagnamiddag met 15 andere toekomstige kleuterleiders over haar ukelele gebogen. Het tokkelen van deuntjes als 'Altijd is Kortjakje ziek' begint te lukken. ‘Ik wou eigenlijk al heel lang ukelele leren spelen’, zegt ze. ‘Kinderen zijn immers zot van muziek en met een ukelele kan je de klasroutines of een verhaal extra leuk maken. Het werkt verbindend en geeft me ook ondersteuning bij het zingen. In de opleiding zelf gebruiken we alleen een handtrom. Daar heb ik niet meteen een band mee. Deze lessen zijn dus een ideale kans.’
Kleur geven aan de leraar die je wil worden
Die kans heeft ze te danken aan docente Frauke Deschacht. Ze geeft muzische vakken in het tweede en derde jaar van de Educatieve Bachelor Kleuteronderwijs. Waarom zette ze haar schouders onder dit dynamoPROJECT? Het antwoord blijkt tweeledig. Frauke: ‘In hun tweede jaar hebben de studenten in de herfst geen muzisch vak. Ze missen dat en daarom bieden we al langer ateliers aan waarop ze vrijwillig kunnen intekenen. Tot nu gingen die vooral over zang en beeld.’
‘Als derdejaars zullen ze bovendien een focus binnen de muzische domeinen moeten kiezen. Dat is iets waarin ze sterker willen worden, waarmee ze kleur geven aan de leraar die ze willen worden. Vaak komt dan ukelele of poppenspel naar boven. Het eerste zit niet standaard in de opleiding, het tweede wel, maar er is vraag naar extra oefening. Door de noden van het tweede én derde jaar samen te zien, is het project ontstaan.’
Meteen spelen
Frauke zingt als de beste, maar ukelele spelen? Dat kan ze (nog) niet. Ook onder haar collega-docenten is er niemand die de speeltechnieken aan anderen kan aanleren. ‘En dan is een dynamoPROJECT iets fijns om het samen met de studenten te leren. Zo zien ze dat ook wij leren en experimenteren. De meeste studenten hebben ook geen notenleerbasis. Hoe kan je dan toch muziek maken? Daar ben ik nog zoekende in.’
Tips van docente Frauke
- Vertel je collega’s over het project. Toen ik dat deed, voelde ik meteen veel enthousiasme. Niemand vroeg ooit een dynamoPROJECT aan, maar nu merk ik dat het enthousiasme errond zich als een olievlek verspreidt. Een collega heeft nu een tof idee voor volgend jaar
- Weet goed wat je wil. Je focus helder krijgen, is het grootste werk.
- Zorg voor de juiste persoon op de juiste plaats. We zochten voor deze workshops iemand die artistiek onderlegd is én voeling heeft met wat kleuteronderwijzers nodig hebben.
- Maak tijd om na elke sessie kort te feedbacken met je externe partner. Hoe was het voor jou? Wat valt jou op? Op een gegeven moment merkte ik bijvoorbeeld dat de studenten weinig aan het zingen waren, terwijl ze eigenlijk moeten spelen én zingen tegelijk. Zoiets moet je kunnen zeggen, tijdens of na een sessie.
Met 2 akkoorden kan je meteen veel plezier beleven.
Uiteindelijk nam ze Yannick Van Loo onder de arm voor 4 sessies van 2 uur. Tussenin stuurt hij ook filmpjes en opdrachten naar de deelnemers zodat ze kunnen blijven oefenen.
‘Ik probeer onmiddellijk samen muziek te maken. Met 2 akkoorden kan je meteen al veel plezier beleven’, zegt Yannick over zijn aanpak. Weinig theorie, geen eenrichtingsverkeer of barrières dus. ‘Verder laat ik de deelnemers zelf hun leertraject in handen te nemen en reik ik hen tools aan waarmee ze in de toekomst aan de slag kunnen. Ik leer hen observeren en zich heel bewust te worden van wat ze doen. Als ze het lef hebben om iets eenvoudigs met de kleuters te proberen, dan merken ze dat die meteen heel enthousiast reageren en creëren ze op slag een muzikale band met hen.’
Het makkelijkste instrument ter wereld?
Dat 40 kandidaten zich opgaven voor de gratis ukelele-workshops, toont de grote belangstelling. ‘Daarom vroeg ik het engagement om tussenin te oefenen, de 4 sessies mee te maken en om de ukelele in te zetten in de stages’, zegt Frauke. De deelnemers kochten daartoe een eigen instrument of ze huurden er eentje in de mediatheek van de school.
Voor sommigen blijkt het moeilijker dan ze dachten, zegt Frauke. ‘De ukelele wordt verkocht als het gemakkelijkste instrument ter wereld, alsof je het in 1 weekend kan leren. Maar dat is niet zo. Nu komt het misschien nog iets te vroeg, maar ik verwacht dat ze in het derde jaar, als ze een focus moeten kiezen, die ukelele terug boven zullen halen en het instrument dan systematischer op stage zullen uitproberen. Dit project geeft hen in elk geval de goesting en de wetenschap dat ze er sterker in kunnen worden.’
Dat beaamt ook studente Emily: ‘Deze sessies maken me gelukkig. Telkens ik buitenkom, zit ik boordevol inspiratie. Het kriebelt inderdaad om verder te blijven doen.’
Wil jij ook samenwerken met een muzikant in jouw klas? Dat kan!
- De dynamoPROJECT-subsidie neemt voor jou de financiële drempels weg. Je krijgt tot 2000 euro voor jouw artistiek project op school. Lees de voorwaarden van een dynamoPROJECT.
- Ontdek de kunstenaars en cultuureducatieve organisaties op Cultuurkuur. Of kies je eigen partner in je schoolbuurt.
- Op zoek naar inspirerende voorbeelden van andere scholen? Doorzoek onze praktijkvoorbeelden op onderwijsniveau of discipline.
Versterk cultureel bewustzijn in de klas.
Wil je meer inzetten op cultuur in jouw klas? Ontdek hoe.
Culturele vaardigheden
waarnemen
- Yannick speelt veel voor en zingt ook expressief. Dat zien en horen inspireert de studenten.
verbeelden
- Je wil dat de kleuters opruimen en dat er een zekere vaart achter zit? Hoe zet je die vaart dan om in muziek? In klanken zonder dat het een kopie is?
- Schrijf een andere tekst op de melodie van 'Altijd is Kortjakje ziek'.
conceptualiseren
- Hoe zet je muziek die je ‘voelt’, waarneemt, verbeeldt om in een schrijftaal? Hoe noteer je het verschil tussen bijvoorbeeld een mars-achtige maat en een dansende maat? Voor een ‘zware’ tel zet je een pijl naar benden, de lichtere krijgen een pijl naar boven.
- Studenten kregen ook inzicht in harmonische en ritmische structuren van muziek. Ze moeten erover kunnen spreken, het kunnen noteren en lezen.
analyseren
- Je voelt en hoort dat een lied niet mooi eindigt? Hoe komt dat? Omdat je vergat terug te keren naar het C-akkoord.
- Afrikaanse liedjes klinken wat exotischer. Ze hebben een andere klankkleur. Hoe komt dat?
- Hoe stem je je instrument? Wanneer wordt een toon hoger?
Dragers
lichaam
- Stem, vingerzetting, houding…
voorwerpen
- De ukelele.
taal
- De liedjesteksten.
Grafische tekens
- Partituren, al dan niet met noten en akkoorden.