Kunstkuren met OKAN: ‘We hebben meteen samen een adem gevonden’
Kunstacademie Zaventem en de OKAN-afdeling van GO! Kompaz Zaventem onderhouden al jaren goede contacten. Een structurele samenwerking die de nadruk op spreekdurf legt, daar droomden ze van. Zonder Kunstkuur bleek dat niet haalbaar, maar mét was het plan snel in kannen en kruiken.
Kuku, zo staat het op dondernamiddag op het lessenrooster van de OKAN-leerlingen van GO! Kompaz Zaventem. Het zijn dramalessen waarvoor een flinke groep tieners van de instroom- en verdiepingsfase naar de naburige kunstacademie trekken. ‘Deze Kuku- of Kunstkuurlessen sluiten perfect aan bij wat wij in de klas doen, het Nederlands oefenen’, klinkt het bij hun leerkrachten Robin Vanhaeren en Hanna Neyens.
Spreekdurf is de rode draad. ‘Zo ging het daarnet over emoties. Wij kunnen in de klas ook wel kaartjes tonen en de woorden aanleren, maar hier spelen ze die ook en ontdekken ze dat er meer mogelijkheden zijn om te communiceren dan met taal alleen. Ondertussen leren ze elkaar beter kennen en vertrouwen, over de klasgrenzen heen. Dat helpt en versnelt het proces van het openbloeien.’
‘Als we een tijdje aan een tekst gewerkt hebben en de leerlingen brengen die dan op het podium, dan zie je echt al talenten bovendrijven’, zegt Hanna enthousiast. ‘Sommigen zijn nog maar pas hier, spreken nauwelijks Nederlands, maar staan wel al een Oesje van Kamiel Spiessens op te voeren. Een beginnend beeld van een leerling kan hier helemaal omslaan.’
Naar de kern van je communicatie
In het verleden hadden Robin en Hanna wel al geprobeerd om drama te geven. ‘Maar we bleven op een bepaald punt steken. Erg artistiek was het niet.’ Inspireer ons met materialen en werkvormen, vroegen ze daarom aan Jan Fonteyn, drama docent van de academie. Die sijpelen nu stilletjes in hun eigen lessen door: ‘In de klas herhalen we de teksten, of bereiden we materiaal voor dat we hier gebruiken.’
‘Robin en Hanna doen tijdens de lessen op de academie ook fantastisch mee’, voegt Jan toe. ‘We hebben meteen samen een adem gevonden. Tot nu heb ik de lessen geleid. Stilaan nemen zij over, zodat ze de werkvormen helemaal in de vingers krijgen.’
Steekt ook de academie er iets van op? Jan knikt: ‘Ik kan nogal snel verdwalen in mijn woorden. Het is interessant om te zien hoe Robin en Hanna met de leerlingen communiceren. Naar de kern gaan, dat leer ik van hen en pak ik ook mee naar mijn reguliere leerlingen, want die meertaligheid is steeds prominenter aanwezig in onze klassen.’
'Ik geef rugzakken aan jonge zielen mee om het leven aan te kunnen en te vatten. Dat geeft mij vuur'
Tijd nemen voor de inhoud
De kuku-lessen voelen niet als taallessen aan, maar uiteraard wordt er stilgestaan bij de inhoud van de korte teksten en dialogen die ze oefenen. Waarover gaat het? Wie zegt het, waarom en hoe gebeurt het? ‘We nemen de tijd om alles tekstueel uit te leggen en goed inhoudelijk te vatten. Ik besef dat ik tijdens deze lessen geen toekomstige theatermakers aan het maken ben. Maar ik geef rugzakken aan jonge zielen mee om het leven aan te kunnen en te vatten. Dat geeft mij vuur.’
‘Voor dit project baseren we ons op de leermodules van de derde graad drama van de academie. Hoe ga je van improvisatie naar een eigen gemaakte tekst? Naar een opgelegde tekst? De ene wordt de maker van de andere zijn verhaal’, vertelt Jan. ‘We hebben de overlap met onze ontwikkelingsdoelen in kaart gebracht. Er zijn best veel gelijkenissen’, vult Robin aan.
Elkaars wereld leren kennen
De twee partners doen ook samen extramuros activiteiten. Een schoolvoorstelling, een leuk bezoek aan Brussel … ‘Zo raakt het echt verweven op een ongedwongen manier. Op de opendeurdag van de kunstacademie voorzien we ook een open les voor de okanners en hun ouders.’
Dit is het eerste jaar van hun driejarige Kunstkuur-samenwerking. Hoe het verder zal lopen? De volgende twee jaar zullen de collega’s van Robin en Hanna met de dramalessen kennis maken. ‘Ook de ouders willen we er nog bij betrekken. Mogelijk organiseren we in CC De Factorij een toonmoment. We zijn nog op zoek naar hoe we dat vorm zullen geven. Inhoudelijk zou het super zijn om daar van de technici te leren wat licht en geluid is en om zo hun technische bagage aan te vullen. Wie weet vindt er zo wel iemand z’n droomjob?’
Tips van leerkrachten Jan, Robin en Hanne
- Blijf je grenzen verleggen, de deuren open houden. ‘Zo hebben we elkaar ook leren kennen. Het is meer dan onze vier muren, er is nog een hele wereld die leuk is om te ontdekken.’
- Denk na over de locatie. ‘In de klas zouden we niet hetzelfde bereiken. Hier valt de rugzak af, prikkelt en inspireert de omgeving. En de leerlingen zijn ook weer een stapje dichter om in hun vrije tijd naar de academie te komen. Dat heeft effect: enkele meisjes hebben al de beeldafdeling vervoegd. Ook voor muziek zijn er aanvragen.’
- Zoek organisch de beste werkmethode. Typisch aan OKAN zijn de vele in- en uitstromers doorheen het schooljaar. ‘Nu kwamen er door de internationale crisissen plots zoveel nieuwe gezichten bij dat we de lessen moesten herdenken. De mondigste groep bleef wat op z’n honger zitten, bleek uit een korte evaluatie. Daarom krijgen ze nu in een aparte groep les.’
- Kijk wie er baat bij heeft. ‘Het project is eigenlijk bedoeld voor de OKAN-leerlingen van de instroom- en de verdiepingsfase. Toch sluiten er ook enkele leerlingen aan die al in de uitstroom-fase zitten. Omdat ze het zo fijn vinden en het matcht met hun nieuwe uurrooster. Of omdat een leerling nog echt aan spreekdurf moet werken. Of gewoon omdat iemand helemaal opfleurt in een artistieke omgeving.’
Versterk cultureel bewustzijn in de klas.
Wil je meer inzetten op cultuur in jouw klas? Ontdek hoe.
Culturele vaardigheden
waarnemen
- Doelbewust op straat gaan kijken hoe mensen bij elkaar staan. Dat bootsen we na terwijl we nadenken over de betekenis.
verbeelden
- Luisteroefening: een scène die voorbereid is door anderen wordt op de gang gespeeld. We zitten in de klas en luisteren. Wat is er daar aan de hand? Wat hang jij vast aan die zin, dat stukje tekst? Hoe verrijkt dat jouw verbeelding?
- De ene groep moet boos zijn op de andere groep, die dan weer angst moet laten blijken.
conceptualiseren
- Wat zijn we aan het doen, hoe hebben we het gedaan?
analyseren
- We bekijken en analyseren foto’s van Erwin Olaf. Wat zegt dat beeld, waarom kijkt die ene net niet naar die andere? Wat doet het met jou als speler?
- Wat straal je uit als speler, wat is mijn boodschap, wat wil ik bereiken?
Dragers
lichaam
- Houding, gelaatsuitdrukking, stemgebruik (krachtig genoeg spreken)
taal
- Theaterteksten
Grafische tekens
- Foto’s