Overslaan en naar de inhoud gaan
Aanmelden
Home

Hoofdnavigatie

  • Home
  • Activiteiten
  • Cultuurpartners
  • Scholen
  • Ondersteuning
    • dynamoOPWEG
    • dynamoPROJECT
    • Kunstkuur
  • Acties
    • Cultureel bewustzijn
    • Beste Boekenjuf/meester
    • Poëziesterren basisonderwijs
    • Poëziesterren secundair onderwijs
    • Netwerk Lezen op School
    • Inspiratiedag
    • Cultuurdagen
    • Dag van de Cultuureducatie
    • Cultuur en onderwijs
    • Erfgoedweek
  • Inspiratie
Zoeken
Sluit zoekvenster
Sluit zoekvenster

Kruimelpad

  1. Home
  2. Leerlingen met een visuele beperking verleggen grenzen en ontwerpen hun eigen treincoupé!

Leerlingen met een visuele beperking verleggen grenzen en ontwerpen hun eigen treincoupé!

Twintig leerlingen met een visuele beperking van Kasterlinden Buitengewoon Basisonderwijs bezochten de expo Oriënt Express in het Brusselse Train World. Een onvergetelijk begin van het kunsttraject Blind Date op de Oriënt Express, begeleid door Barbara Beel van Casa Blanca vzw. Samen recreëren ze de sfeer en de ervaring van de passagiers van deze legendarische trein.

Leerlingen werken aan decor voor treincoupé
Leerlingen werken met speelklei
Leerlingen op bezoek bij Train World
Zelf versierde kandelaar voor treincoupé
Begeleider speelt xylofoon voor
Leerlingen voelen aan verschillende objecten voor/uit de treincoupé

Casa Blanca vzw heeft ervaring met cultuurbeleving van kinderen met een sensoriële beperking. Barbara Beel: 'We werkten eerder samen met Kasterlinden voor een project rond dove en slechthorende leerlingen. Deze keer vonden we elkaar om samen te werken met kinderen van de Visus-afdeling.'

Die Visus-afdeling is een groep voor blinde en slechtziende leerlingen, die nood hebben aan een veilige omgeving, maar toch ook genoeg moeten worden uitgedaagd. De school zet bewust in op het stimuleren van zelfredzaamheid en zelfstandigheid.

Het nieuwe project kreeg de titel Blind date in de Oriënt Express. Het verhaal van deze mythische trein, die in 1883 begon te sporen, stond centraal.

Projectverantwoordelijke Els Dresselaers: 'Bij onze visus-groep is het muzisch werken al goed ingeburgerd. Deze leerlingen zijn vaak bezig met muziek en doen regelmatig theateropdrachten. Muzisch werken koppelen aan een erfgoedverhaal was nieuw voor ons: een mooie versterking van wat we al aanbieden in de klasgroepen.'

Leerlingen voelen de structuur van een diamant

'Muzisch werken koppelen aan een erfgoedverhaal was nieuw voor ons: een mooie versterking van wat we al aanbieden in de klasgroepen.'

Kunstenaar Barbara Beel

Gemengde groep

Barbara startte het project met een bezoekje aan alle betrokken klassen. Barbara: 'Ik wilde de kinderen van juf Joke, juf Els en juf Laura eerst wat leren kennen. Het is een diverse doelgroep, met kinderen tussen de zes en de twaalf jaar. Er zijn volledig blinde kinderen bij, maar bijvoorbeeld ook slechtziende en kleurenblinde leerlingen.'

Els: 'We kiezen er bewust voor om een project te realiseren met enkele werkgroepen samen. De connectie met elkaar creëert voor onze leerlingen een veilig kader om op ontdekkingstocht te gaan.'

Barbara introduceerde het thema: 'Met de jongste groep gingen we vooral fantaseren rond de Oriënt Express en zochten we samen uit welke geluiden horen bij zo’n luxueuze trein. Bij de oudere groep gebruikte ik het kinderboek Diefstal op de Oriënt Express uit de Geronimo Stilton-reeks. En ook zij experimenteerden met geluid, door audio op te nemen met tablets.' 

Eerste halte: Train World

Het volgende op het programma: een bezoekje aan het prachtige Brusselse museum Train World, waar enkele wagons van de Oriënt Express opgesteld stonden! Els: 'Voor blinde en slechtziende kinderen is een museumbezoek niet zo evident. Vaak zijn musea niet goed toegankelijk voor onze doelgroep.'

Train World voorzag een rondleiding op maat van deze leerlingen, met extra opportuniteiten om voorwerpen aan te raken en speelse opdrachten. De groep kreeg ook een aparte werkruimte ter beschikking.

Leerlingen brengen bezoek aan Train World

Kasterlinden Express

Na het museumbezoek bouwden de kinderen op school een eigen treincoupé.

Barbara: 'We onderzochten via korte dramaopdrachten hoe het er nu in het echt aan toe zou kunnen gaan in zo’n trein. We verzonnen personages en zochten uit hoe die zouden bewegen of spreken. We bedachten kleine verhalen over diefstallen en moordpogingen en zetten die om in korte scènes.' Barbara probeerde altijd creaties en vondsten uit vorige sessies te verwerken in de daaropvolgende sessies.

Juf Joke: 'Toneelspelen is soms wat zoeken omdat blinde kinderen ruimte volledig anders beleven. Maar samen konden we hen genoeg input geven om tot spelen te komen. Onze leerlingen hebben geleerd op geluidsfragmenten op te nemen met een iPad. Die vaardigheden kunnen we zeker nog meenemen naar toekomstige projecten.'

Tips van juf Els

  • Observeer aandachtig en neem wat je opmerkt mee in je project (en daarbuiten). Als je bij een leerling een bepaalde fascinatie of een talent spot, probeer dat dan mee te verwerken in een latere sessie.
  • Overweeg om verschillende leeftijden of klasgroepen te laten samenwerken. Zeker als de groepen niet al te groot zijn, kan dit goed werken. Leerlingen smeden vriendschappen, helpen elkaar en leren van elkaar.
  • Praat met culturele organisaties en instituten over wat jouw groep leerlingen nodig heeft. Leg uit wat er door hun specifieke noden moeilijk ligt en wat zou helpen. Met een beetje geluk hebben ze oren naar je behoeften en zijn ze bereid om jullie op allerlei manieren tegemoet te komen, zodat een bezoek toch haalbaar en aangenaam is.
  • Betrek en inspireer ook de ouders. Zij kunnen buiten de schooluren een grote rol spelen wat betreft cultuur in het leven van hun kinderen.

2 leerlingen met xylofoon

Toonmoment

Elke sessiedag werd afgesloten met een afrondend momentje. Eén keer maakte de groep bijvoorbeeld een filmpje met hun mening over het museumbezoek. De laatste sessie werd afgesloten met een intern toonmoment. Barbara gaf een woordje uitleg bij het verloop van het project. Daarna speelden de leerlingen korte scènes in hun zelfgemaakt decor.

Juf Laura: 'Op het toonmoment kregen alle kinderen ruimte om vanuit hun eigen persoonlijkheid en mogelijkheden te schitteren op het podium. Wat ze toonden kwam echt van hen. Je voelde dat het niet was opgelegd of  ingestudeerd.'

Els: 'Sommige leerlingen spelen een instrument, andere denken heel beeldend of zijn verbaal sterk. Het toonmoment is voor de leerlingen een moment van empowerment waar ze zichzelf kunnen laten zien.'

Deel van zelfgemaakte treincoupé

Wil jij ook samenwerken met een creatieve partner in jouw klas? Dat kan!

  • De dynamoPROJECT-subsidie neemt voor jou de financiële drempels weg. Je krijgt tot 2000 euro voor jouw artistiek project op school. Lees de voorwaarden van een dynamoPROJECT.
  • Ontdek de kunstenaars en cultuureducatieve organisaties op Cultuurkuur. Of kies je eigen partner in je schoolbuurt.
  • Op zoek naar inspirerende voorbeelden van andere scholen? Doorzoek onze praktijkvoorbeelden op onderwijsniveau of discipline.

Culturele vaardigheden en dragers

Wil je meer inzetten op cultuur in jouw klas? Ontdek de theorie Cultuur in de Spiegel.

CIS cirkel basis

Culturele vaardigheden

waarnemen

  • Er werd zwaar ingezet op tastzin. Leerlingen mochten in de klas ‘juwelen’ en andere kostbare zaken aanraken. Tijdens het bezoek aan Train World mochten de kinderen voelen aan fluwelen gordijnen en treinzetels.
  • In het museum werden ook geluidsfragmenten afgespeeld.
  • De kinderen kregen foto’s en omschrijvingen te horen van mogelijke verdachten, die een diefstal of moord gepleegd zouden kunnen hebben aan boord van de trein. Ze kregen de opdracht enkele eigenschappen van die personen te identificeren en te onthouden. In een drama-opdracht waarbij ze journalisten speelden, moesten ze de verdachten zo goed mogelijk omschrijven.

verbeelden

  • Het mythische verhaal van de Oriënt Express was een ideale opstap om te dromen van een wereld van glitter, glamour, rijkdom en spanning. Barbara stimuleerde de verbeelding van de kinderen via verschillende kanalen te stimuleren: met muziek uit roaring twenties en foto’s uit de film over de Oriënt Express.
  • In Train World werden speciale belevingsactiviteiten uitgewerkt voor de leerlingen. Zo mochten ze kruiers zijn en oude koffers op een trein zetten, het uniform van een conducteur aantrekken… waardoor ze zich enorm konden inleven.

conceptualiseren

  • Barbara deelde tijdens de oefensessies allerlei elementen uit de geschiedenis van de Oriënt Express. Ze beschreef de route van de trein, duidde hoe mensen vele lange uren onderweg waren, praatte over hoe die rit enkel weggelegd was voor mensen van met bepaalde financiële mogelijkheden… Die concrete elementen werden opgepikt door de leerlingen en vonden hun weg naar de scènes die ze zelf bedachten.

analyseren

  • Onderzoeken van criminele activiteiten aan boord van de trein. Welke passagiers zijn verdacht? Wat zijn hun karakteristieken? Hebben ze een alibi?
  • Er is een ‘audit’ gemaakt van het museumbezoek. Hoe beoordeelden ze het bezoek? Wat is belangrijk voor bezoekers met een visuele beperking? Wat zijn hun conclusies? Alle bevindingen werden doorgegeven aan de publieksverantwoordelijke in een filmpje. Hij gaat met de info aan de slag. Hij overweegt om in de toekomst prikkelarme bezoekdagen te organiseren, waarop de verlichting, de audio en de bezoekersaantallen van het museum worden aangepast.

Dragers

lichaam

  • Sommige kinderen vonden het geweldig om zich te verkleden, op te maken en in de huid te kruipen van een personage - met een eigen lichaamstaal.

voorwerpen

  • De Jooki-speler, een draadloze speaker bedoeld voor kinderen, was een ontdekking. Dit toestel kan zelfstandig bediend worden door de leerlingen.

taal

  • De kinderen maakten zelf kandelaars uit klei, voor in het decor.

Grafische tekens

  • De kinderen ontwierpen stoffenpatronen die ze met vetkrijt aanbrachten op textiel.
Dien je eigen subsidieproject in
Auteur Sofie Rycken
School Kasterlinden BUBAO
Organisaties Casa Blanca
Train world
Onderwijsniveau
  • Basisonderwijs (lager en kleuter)
  • Buitengewoon basisonderwijs
Thema
  • beeld
  • erfgoed
  • geluid en muziek
Sleutelcompetenties
  • Lichamelijke en geestelijke gezondheid
  • Zelfbewustzijn
  • Cultureel bewustzijn
Schooljaar 2021-2022
Projectverantwoordelijke Els Dresselaers

Praktijkvoorbeelden

Toon alle praktijkvoorbeelden →
Leerling werkt aan muzieknummer op iPad

Songs & Beats leren BuSo-leerlingen plannen en samenwerken

Muziek, dat was het onderwerp waar de leerlingen van Sint-Gregorius in Gentbrugge vooral rond wilden bijleren in hun keuzemodule. De school zag hierin een uitgelezen kans om te werken rond planning en samenwerking: twee vaardigheden die niet evident zijn voor leerlingen met ASS. Samen met Tim Wuyts...

Lees meer
Leerling gaat creatief aan de slag met literatuur

Creatief omspringen met meertaligheid? Breng een schrijver in je klas!

In 2021 lanceerde de Vlaamse Gemeenschapscommissie Kunstenaars in de klas, een oproep om kunstprojecten te stimuleren in het Nederlandstalig secundair onderwijs. Een van de projecten die subsidies ontving, is de samenwerking tussen schrijver Arno Boey, het Atheneum Brussel en internationaal...

Lees meer

Leerkrachten én leerlingen ontdekken hun creativiteit tijdens Kunstkuur

Expertisedeling tussen leerkrachten. Muzisch sterker in de schoenen staan. De leerlingen laten kennismaken met de academie en met het plaatselijke Gemeenschapscentrum De Zeyp. Hun culturele blik verruimen. Hen de kans geven om hun creativiteit te ontdekken én te tonen… Het lijstje doelen waar de...

Lees meer

Het moois dat ontstaat als er ruimte is voor toeval en experiment

‘Vaak kiezen leraren op school nog voor sterk afgebakende muzische opdrachten. Dan is het fijn als zij én hun leerlingen, samen met een dko-docent, kunnen ontdekken wat voor moois er ontstaat als er ruimte is voor toeval en experiment.’ Aan het woord zijn Simon Vermeulen en Goedele Pauwelyn...

Lees meer
Leerlingen zitten in de klas en houden boomwhackers vast waarmee ze musiceren.

Leerstof herhalen, verdiepen en verwerken via beeld, dans en woord? Deze Kunstkuur toont hoe het kan

Tijdens muzische vorming dansen ze hoofdletters of zingen ze het verloop van de Eerste Wereldoorlog in een marslied. De krantenartikels die de leerlingen in de taalles schreven? Die gieten ze in een mediageniek journaal. Zo wekken Anke Vrinssen van Kunstacademie Dilsen-Stokkem en leraren Els Coox en...

Lees meer

Nieuws in de kijker

logo Poëziesterren secundair

Poëziesterren voor secundair onderwijs

De Poëziesterren geven poëzie een prominente plaats in het secundair onderwijs.

arrow leftpoëzie
Lees meer
Meisje houdt verfborstels voor gezicht vast

Kunstkuur: nieuwe aanvraagronde schooljaar 2023-24

Van 1 december 2022 tot 15 februari 2023 kan je je aanvraag indienen.

arrow leftKunstkuur
Lees meer
Leerling steekt boeken in de lucht

Netwerk Lezen op School. Doe je mee?

Op zoek naar lesmateriaal en boekentips rond leesmotivatie en leesbevordering in de basisschool? Dan is het Netwerk...

Lees meer
Inspiratiedag 2022

9/2 - Online infosessie Cultuurkuur voor organisaties

Hoe kan je als cultuurorganisatie Cultuurkuur inzetten om je scholenaanbod bekend te maken? In deze infosessie kom je te...

Lees meer
cover Seneca Kunst van het geven

WIN het boek 'De kunst van het geven'

Vincent Hunink verzamelde belangrijke delen uit Seneca's De Beneficiis over gunsten en het geven.. Maak kans op 1 van 3...

Lees meer
Bekijk alles van nieuws

Nieuwsbrief

Schrijf meteen in en ontvang talrijke tips en inspiratie over meer en beter cultuuronderwijs op school, activiteiten, subsidies en deadlines, praktijkvoorbeelden en onze evenementen. Je mag de nieuwsbrief twee keer per maand in je mailbox verwachten.

 
 

Door in te schrijven stem je in met de privacyverklaring.

Voetmenu

Voor scholen

  • Activiteiten voor jouw klas
  • Cultuurpartners ontdekken
  • Jouw schoolpagina
  • Gratis vervoer met De Lijn
  • Financiële steun voor jouw project
  • Samenwerking school en academie
  • Acties en evenementen
  • Inspiratie
  • Reviews van leerkrachten

Voor cultuurpartners

  • Zo start je op Cultuurkuur
  • Organisatiepagina maken
  • Activiteit toevoegen
  • Culturele bestemming worden
  • Scholen in de buurt zoeken

Over Cultuurkuur

  • Over het platform
  • Kalender
  • Veelgestelde vragen
  • Schrijf je in op de nieuwsbrief

Contacteer ons

  • mailContactformulier
  • phone02 553 96 63
  • Facebook Volg ons op Facebook (opent in een nieuw tabblad)

Vlaamse overheid

Departement onderwijs & vorming

Koning Albert II-laan 15

1210 Brussel

Cultuurkuur.be is een initiatief van CANON Cultuurcel i.s.m. publiq (opent in een nieuw tabblad)

© 2022 Cultuurkuur

  • Contact
Cultuurkuur

Cultuurkuur.be is een officiële website van de Vlaamse overheid

uitgegeven door Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming (opent in een nieuw tabblad)
Vlaanderen is cultuur en onderwijs