Les op de kunstacademie voor de eerstejaars Wetenschappen-Cultuur
In de Middenschool in Geraardsbergen kozen 28 eerstejaars niet voor Latijn, Stem of Sport, maar voor Cultuur. Dat zijn er veel meer dan andere jaren en daar zit de Kunstkuur-samenwerking met de Kunstacademie voor Muziek, Woord, Dans, Beeld en Circus voor iets tussen. Elke woensdagvoormiddag stapt de klas samen met de leraren PO en Muziek, de kunstacademie binnen voor 2 uur dans en 2 uur woord, óf voor 4 uur beeld. Het is een schooldag waar ze enorm naar uitkijken.
‘Het was onze algemeen directeur die het initiatief nam en de Kunstacademie, die om de hoek van de school ligt, contacteerde. Of ze wilden meestappen in een Kunstkuurtraject om zo de optie cultuur meer body te geven?’ vertelt Betty Gierts, directeur van de Middenschool. ‘Daar moesten we niet lang over nadenken’, zegt beleidsondersteuner van de Kunstenacademie, Kristien Van Damme. ‘We zijn heel open en hebben altijd toenadering gezocht tot andere scholen. Natuurlijk gingen we op hun vraag in.’
De scholen spraken af dat de helft van de klas 4 uur beeld krijgt terwijl de andere helft eerst 2 uur woord en dan 2 uur dans heeft. In januari wisselen de groepen. Alle uren vallen op woensdag waardoor leerlingen rechtstreeks van de kunstacademie naar huis en terug kunnen fietsen.
‘Laat het op je afkomen’
3 ervaren Kunstacademie-leraren stapten mee in het traject. Zij co-teachen met Erika, de leraar PO en haar collega Muziek van de Middenschool. ‘Ik was erg nieuwsgierig, maar zat ook met veel vragen’, zegt Erika daarover. Voor het eerst co-teachen, een andere werkomgeving én nieuwe eindtermen: het was een hele boterham. ‘We spraken daarom af dat wij, leraren van de Middenschool, het de eerste maand wat op ons af lieten komen. Van daaruit konden we dan samen groeien en professionaliseren.’
Kristien: ‘Zij moesten echt uit hun comfortzone treden. We zijn daarom ook enkele keren vooraf samen gekomen om alles goed door te praten.’ Zo kwam ook het thema naar boven waarrond ze zouden werken: niet kunnen kiezen, twijfelen aan alles, ook aan jezelf. Het sluit aan bij de leeftijd van de eerstejaars.
‘Kunstkuur geeft body aan de optie cultuur’
Skills van elkaar leren
Erika voelt zich intussen goed in haar nieuwe woensdagse werkomgeving. ‘De omstandigheden hier zijn zo anders dan bij ons op school. Hier gaat de bel niet na 50 minuten. Hier is tijd. Hier staat altijd een danszaal, theaterzaal of beeldatelier klaar.’ Zij en haar co-teacher van beeld, Peter-Jan, kennen intussen elkaars sterke kanten. Dat ze beiden het werkproces van een leerling kunnen evalueren, noemen ze een van de grote voordelen.
Peter-Jan merkte als snel dat deze leerlingen niet dezelfde bagage hebben als een kind dat de kunstacademie kent: ze misten de zelfstandigheid waarmee je in een atelier werkt. Ze moesten het evenwicht zoeken tussen het ontdekken en het uitvoeren van een idee. ‘We voelden dat we te ver gesprongen waren. En dus hebben we enkele stapjes teruggezet. Maar het is een geweldig fijne groep.’
‘We kunnen veel van elkaar leren’, zegt Kristien. ‘Hun eindtermen en onze basiscompetenties passen goed bij elkaar. We hopen elkaar ook te inspireren op het vlak van evaluatie. Hoe doe je dat zonder de klassieke punten?’ De Middenschool gebruikt daarvoor bijvoorbeeld rubrics, terwijl de Kunstacademie verschillende evaluatiemethodes combineert en erg inzet op zelfevaluatie. Zo gebruiken de leerlingen beeld de Roos van Leary die intussen ook overwaaide naar de Middenschool.
Woensdag breekt de week
Wat vinden zij, de leerlingen, trouwens van die eerste maanden? Ze zijn in de wolken, zoveel is duidelijk. Zo’n woensdag breekt hun klassieke schoolweek. In hun persoonlijk logboek kunnen ze noteren, schetsen, plakken… Het is een reflectie- en inspiratieboek vol herinneringen dat met hen mee zal groeien.
Er kleeft bijvoorbeeld een treinticket in, van toen de klas in Brussel ging wandelen langs de stripmuren en de tentoonstelling over beeldend kunstenaar Brancusi bezocht. ‘Dat was heel bijzonder omdat er net op het moment van ons bezoek ook een danseres van Rosas optrad tussen de beelden. De leerlingen waren echt gehypnotiseerd door haar en haar extreme slow-motiondans. Onze hele samenwerking kwam daar precies samen.’
Verder bouwen
Als de groepen in de helft van het schooljaar wisselen, is er een eerste toonmoment gepland. Het Twijfellied kennen ze, een monoloogje uit het boek van Toon Telleghen ‘Ik wou’ is ingestudeerd, de dansstukken rond patronen doorbreken krijgen vorm. Voeg dat samen met zelfportretten en beeldend werk in de geest van Picasso en je weet dat dit straf gaat worden.
En nadien? ‘We gaan na de wisseling niet gewoon hetzelfde doen. We zullen verder bouwen en weer vertrekken vanuit de leerlingen. Volgend jaar ligt er voor deze leerlingen een vervolgtraject klaar. We hopen dan een tweede Kunstkuur op te starten voor de nieuwe eerstejaars.’
Tips van het team
- Overleg, geef tijd, sta ervoor open.
- Bespreek vooraf, dus al in mei of juni, hoe het in september zal lopen.
- Doorbreek als het kan, de strakke structuur van lessen van 50 minuten. Dat kan hier omdat leerlingen de volledige woensdagvoormiddag naar de Kunstacademie komen.
- Dit nieuw-samengestelde team ging vooraf op bezoek naar de Kopergietery. Het intervisiegesprek over creatiemethodieken dat ze daar voerden met theaterdocenten van Kopergietery, was eigenlijk ook een teambuilding waarbij ze elkaar leerden kennen en dat vragen uit de weg ruimden. Het bleek voor iedereen goed dat het een derde partij was die hen samenbracht.
Versterk cultureel bewustzijn in de klas.
Wil je meer inzetten op cultuur in jouw klas? Ontdek hoe.
Culturele vaardigheden
waarnemen
- Kijken naar het werk van Picasso, hoe hij een tweede en derde dimensie aan zijn werk toevoegde.
- Kijken naar het werk van Brancusi om er emoties uit af te leiden.
- Minder bekende strips leren kennen.
verbeelden
- De emoties die ze afleiden uit het werk van Brancusi zelf overnemen en naspelen.
- Een strip uitdenken en die technisch goed omzetten in Chinese inkt.
conceptualiseren
- De leerlingen en leerkracht bespraken het artistieke parcours van de performer.
- Het zelfportret in potlood overschilderden de leerlingen. Zo beseffen ze dat niet alles wat je maakt hetzelfde moet blijven.
- Het idee van het kubisme leren kennen aan de hand van werk van Picasso.
analyseren
- Wat was goed aan je performance, wat kon beter?
- Hoe zet je een strip best op je blad?
- Hoe doorbreekt de danseres van Rosas patronen?
Dragers
lichaam
- Dansen, uitbeelden, kijken...
voorwerpen
- Karton, stripverhalen, beelden...
taal
- Teksten en monologen.
Grafische tekens
- Schilderijen