Overslaan en naar de inhoud gaan
Aanmelden
Home

Hoofdnavigatie

  • Home
  • Activiteiten
  • Cultuurpartners
  • Scholen
  • Ondersteuning
    • dynamoOPWEG
    • dynamoPROJECT
    • Kunstkuur
  • Acties
    • Cultureel bewustzijn
    • Beste Boekenjuf/meester
    • Poëziesterren basisonderwijs
    • Poëziesterren secundair onderwijs
    • Netwerk Lezen op School
    • Inspiratiedag
    • Cultuurdagen
    • Dag van de Cultuureducatie
    • Cultuur en onderwijs
    • Erfgoedweek
  • Inspiratie
Zoeken
Sluit zoekvenster
Sluit zoekvenster

Kruimelpad

  1. Home
  2. Mediawijsheid | Zo onderscheid je feiten van fictie met behulp van Palestijnse en Israëlische handboeken

Mediawijsheid | Zo onderscheid je feiten van fictie met behulp van Palestijnse en Israëlische handboeken

We hebben de mond vol van mediawijsheid. Maar hoe breng je jongeren zoiets bij? Met behulp van het Israëlisch-Palestijns conflict.

Wat leren Palestijnse en Israëlische leerlingen in hun lessen geschiedenis over 1948? Dat is het jaar waarin de Joodse leiders onder aanvoering van David Ben Goerion de onafhankelijke staat Israël uitriepen.

Twee Antwerpse scholen - het Xaveriuscollege in Borgerhout en het GO! Atheneum Antwerpen - legden de hoofdstukken daarover uit een Palestijns en een Israëlisch geschiedenishandboek naast elkaar. Het voorbije schooljaar gingen ze met hun leerlingen uit het zesde middelbaar in gesprek over de verschillen. Geen wetenschappelijk onderzoek, wel een scherpe oefening in het begrijpen van geschiedschrijving.

Leren om feiten van fictie te scheiden

'We hebben onder onze leerlingen ruim vijftig nationaliteiten op het Atheneum', zegt Stefanie Van Brussel, geschiedenisleerkracht. 'Onderwerpen zoals de Armeense genocide en het Israëlisch-Palestijns conflict liggen bij een aantal jongeren heel gevoelig, maar dat mag geen reden zijn om ze uit de weg te gaan. Als leerkracht verwacht ik niet dat jongeren hun opvattingen loslaten, wel dat ze leren om feiten van fictie te scheiden, om te luisteren en te argumenteren.'

'Informeer je grondig voor je oordeelt, dat is wat we de leerlingen willen meegeven', zegt Frank Saenen, leerkracht geschiedenis en cultuurwetenschappen aan het Xaveriuscollege.

Voelsprieten ontwikkelen

Lesgeven in en over een mijnenveld: het is geen evidentie. 'Handboeken hebben in principe de schijn van objectiviteit mee', zegt Frank. 'Maar als in een handboek over 'zionistische bendes' wordt gesproken, is dat geen neutraal taalgebruik. Jongeren schrokken daar wel van. 'Mogen we nu ook al geen handboeken vertrouwen?', vroegen ze. Maar het laatste wat we willen, is hun wantrouwen voeden. Ze moeten net voelsprieten ontwikkelen: wanneer is informatie gekleurd? Wat is je bron? Komen alle betrokken partijen aan het woord?

'Het voorbije schooljaar spraken leerlingen met deskundigen, ze bekeken films, lazen boeken, gingen met elkaar in gesprek. Je zag hen twijfelen, maar in de nuance ook zelfverzekerder worden. Dat is mediawijsheid.'

Frank Saenen - leerkracht geschiedenis

Een van de deskundigen die in de klas kwamen spreken, was Helge Daniëls (KU Leuven). Zij stond in voor de vertaling uit het Arabisch. 'Beide handboeken zijn interessant omdat ze geen extreme standpunten verkondigen, maar wel de mening van beide staten vertegenwoordigen', zegt Helge. 'Dat is heel subtiel: in het Palestijnse handboek wordt bijna nooit naar 'Israëli' verwezen, wel naar 'zionisten'. Kijk je naar het Israëlische handboek, dan valt de term 'Palestijnen' weinig, maar wel vaak de term 'Arabieren'. Die keuze kan iets vertellen over de visie op wat in 1948 gebeurd is.'

Evengoed zijn er verschillen op zinsniveau: wanneer is een zin actief of passief? 'De zin 'de politie sloeg de betoging uiteen' legt meer nadruk op de rol van de politie dan de zin 'de betoging werd uiteengeslagen'.'

Bewustwording tussen de regels door

Helge Daniëls: 'Het is belangrijk om jongeren uit te leggen dat de ideologische inbedding van geschiedschrijving niet per definitie negatief hoeft te zijn. Het gaat vaak om onbewuste processen waarbij ideologie staat voor datgene wat binnen een samenleving of groep als zo vanzelfsprekend wordt ervaren dat het nog zelden bevraagd wordt. Het wordt tussen de regels door meegegeven aan een mainstream publiek. Dat is niet juist of fout, het is begrijpelijk en het is aan ons om ons daar bewust van te zijn.'

Verdiepen

Dit traject bouwt verder op een project dat Frank Saenen enkele jaren eerder in zijn klas uitvoerde. Bekijk de reportage over hoe hij toen met zijn leerlingen een (Vlaams) handboek geschiedenis met een Marokkaans geschiedenishandboek vergeleek. 

Dien je eigen subsidieproject in
Auteur De Standaard
School Xaveriuscollege
GO! K.A. Antwerpen
Onderwijsniveau
  • Secundair onderwijs
  • Voltijds gewoon secundair onderwijs
Thema
  • herinneringseducatie
  • mediawijsheid
Sleutelcompetenties
  • Burgerschap
  • Historisch bewustzijn
  • Cultureel bewustzijn
  • Digitale competenties
Schooljaar 2018-2019

Praktijkvoorbeelden

Toon alle praktijkvoorbeelden →
Leerling werkt aan muzieknummer op iPad

Songs & Beats leren BuSo-leerlingen plannen en samenwerken

Muziek, dat was het onderwerp waar de leerlingen van Sint-Gregorius in Gentbrugge vooral rond wilden bijleren in hun keuzemodule. De school zag hierin een uitgelezen kans om te werken rond planning en samenwerking: twee vaardigheden die niet evident zijn voor leerlingen met ASS. Samen met Tim Wuyts...

Lees meer
Leerling gaat creatief aan de slag met literatuur

Creatief omspringen met meertaligheid? Breng een schrijver in je klas!

In 2021 lanceerde de Vlaamse Gemeenschapscommissie Kunstenaars in de klas, een oproep om kunstprojecten te stimuleren in het Nederlandstalig secundair onderwijs. Een van de projecten die subsidies ontving, is de samenwerking tussen schrijver Arno Boey, het Atheneum Brussel en internationaal...

Lees meer

Leerkrachten én leerlingen ontdekken hun creativiteit tijdens Kunstkuur

Expertisedeling tussen leerkrachten. Muzisch sterker in de schoenen staan. De leerlingen laten kennismaken met de academie en met het plaatselijke Gemeenschapscentrum De Zeyp. Hun culturele blik verruimen. Hen de kans geven om hun creativiteit te ontdekken én te tonen… Het lijstje doelen waar de...

Lees meer

Het moois dat ontstaat als er ruimte is voor toeval en experiment

‘Vaak kiezen leraren op school nog voor sterk afgebakende muzische opdrachten. Dan is het fijn als zij én hun leerlingen, samen met een dko-docent, kunnen ontdekken wat voor moois er ontstaat als er ruimte is voor toeval en experiment.’ Aan het woord zijn Simon Vermeulen en Goedele Pauwelyn...

Lees meer
Leerlingen zitten in de klas en houden boomwhackers vast waarmee ze musiceren.

Leerstof herhalen, verdiepen en verwerken via beeld, dans en woord? Deze Kunstkuur toont hoe het kan

Tijdens muzische vorming dansen ze hoofdletters of zingen ze het verloop van de Eerste Wereldoorlog in een marslied. De krantenartikels die de leerlingen in de taalles schreven? Die gieten ze in een mediageniek journaal. Zo wekken Anke Vrinssen van Kunstacademie Dilsen-Stokkem en leraren Els Coox en...

Lees meer

Nieuws in de kijker

logo Poëziesterren secundair

Poëziesterren voor secundair onderwijs

De Poëziesterren geven poëzie een prominente plaats in het secundair onderwijs.

arrow leftpoëzie
Lees meer
Meisje houdt verfborstels voor gezicht vast

Kunstkuur: nieuwe aanvraagronde schooljaar 2023-24

Van 1 december 2022 tot 15 februari 2023 kan je je aanvraag indienen.

arrow leftKunstkuur
Lees meer
Inspiratiedag 2022

9/2 - Online infosessie Cultuurkuur voor organisaties

Hoe kan je als cultuurorganisatie Cultuurkuur inzetten om je scholenaanbod bekend te maken? In deze infosessie kom je te...

Lees meer
cover Seneca Kunst van het geven

WIN het boek 'De kunst van het geven'

Vincent Hunink verzamelde belangrijke delen uit Seneca's De Beneficiis over gunsten en het geven.. Maak kans op 1 van 3...

Lees meer
Mensen zitten in vergadering

Kom op SPREEK(k)uur!

Heb je een vraag over een (toekomstig) dynamoPROJECT of zoek je een kritisch klankbord voor je creatief project op...

Lees meer
Bekijk alles van nieuws

Nieuwsbrief

Schrijf meteen in en ontvang talrijke tips en inspiratie over meer en beter cultuuronderwijs op school, activiteiten, subsidies en deadlines, praktijkvoorbeelden en onze evenementen. Je mag de nieuwsbrief twee keer per maand in je mailbox verwachten.

 
 

Door in te schrijven stem je in met de privacyverklaring.

Voetmenu

Voor scholen

  • Activiteiten voor jouw klas
  • Cultuurpartners ontdekken
  • Jouw schoolpagina
  • Gratis vervoer met De Lijn
  • Financiële steun voor jouw project
  • Samenwerking school en academie
  • Acties en evenementen
  • Inspiratie
  • Reviews van leerkrachten

Voor cultuurpartners

  • Zo start je op Cultuurkuur
  • Organisatiepagina maken
  • Activiteit toevoegen
  • Culturele bestemming worden
  • Scholen in de buurt zoeken

Over Cultuurkuur

  • Over het platform
  • Kalender
  • Veelgestelde vragen
  • Schrijf je in op de nieuwsbrief

Contacteer ons

  • mailContactformulier
  • phone02 553 96 63
  • Facebook Volg ons op Facebook (opent in een nieuw tabblad)

Vlaamse overheid

Departement onderwijs & vorming

Koning Albert II-laan 15

1210 Brussel

Cultuurkuur.be is een initiatief van CANON Cultuurcel i.s.m. publiq (opent in een nieuw tabblad)

© 2022 Cultuurkuur

  • Contact
Cultuurkuur

Cultuurkuur.be is een officiële website van de Vlaamse overheid

uitgegeven door Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming (opent in een nieuw tabblad)
Vlaanderen is cultuur en onderwijs