Met Marble Mania ontdek je talent voor techniek in de klas
In de Vrije Lagere School voor Buitengewoon Onderwijs – SLO Mariadal in Hoegaarden hangt er een prettige spanning in de lucht. Vandaag testen de 30 leerlingen immers de grote knikkerbaan en de flipperkast die ze zelf ontworpen én gebouwd hebben. Wat blijkt? Met de hulp en expertise van de Technotheek rolt ook de laatste knikker weer gezwind naar het startpunt.
‘We kwamen op het idee van een knikkerbaan en flipperkast omdat het samenspelen op de speelplaats nu soms moeilijk loopt. Er zijn wel sportmogelijkheden, maar we wilden ook iets muzisch aanbieden’, steken crealeerkrachten Gert Nachaerts en Kato Bamps van wal. ‘Je kan zo’n dingen aankopen, maar dat kost veel geld. Dan konden we beter samen iets uitwerken, want ook het ontwerpproces zit vol leerkansen.’
Doe Mee techniektheater als startpunt
Het interactieve Doe Mee techniektheater van externe partner Koen Pierlet van de Technotheek gaf het startschot voor het vier weken durende project. ‘Daarin bouwen we samen met leerlingen een vliegtuig met grote tandwielen en een propeller’, verduidelijkt Koen. ‘Er kwamen al een hoop technieken in voor die we ook in de knikkerbaan en flipperkast gebruikt hebben.’ Meteen na de voorstelling ontwierpen de leerlingen een eerste knikkerbaan die ze op perfowanden uitvoerden. Zo hadden ze onmiddellijk iets om mee te experimenteren.
Koen en zijn Technotheek kwamen nadien nog twee projectdagen naar school. Hij reikte extra materialen, gereedschappen, expertise, ideeën en oplossingen aan bij de uitwerking van de muzische wanden. ‘Dankzij hem heeft de knikkerbaan een echte knikkerlift. Zonder zijn hulp en vaardigheden had er allicht een laddertje naast de wand gestaan zodat de leerlingen de knikker er van bovenaf in konden laten vallen’, lacht leerkracht Gert.
Meer dan techniek
Tussendoor werkten de leerkrachten verder aan het project in hun lessen. Ook het samenwerken, het wiskundige, het probleemoplossend denken, taal en rekenen worden geïntegreerd. Zo maakte een klasjuf een woordpakket met typische woorden. In de crealessen vroegen de leerlingen zich dan weer af hoe iets klinkt. Hoog of laag? Stil of luid? En wat is geluid? Welke materialen maken geluid en kunnen ze in de knikkerbaan verwerken?
Tips van leerkrachten Gert en Kato
- Durf, doe, probeer. Dat geldt voor ons, de leerkracht. Maar durf het ook in handen van de leerlingen te leggen. ‘Ai, een boormachine? Oei, Een zaag?’ Vertrouw erop dat het goed gaat en dan hoor je nadien van je collega’s: 'Ik had dit nooit verwacht van mijn klas.'
- Een goede partner is cruciaal. Als je aan iets groots begint als dit, moet je zeker zijn van je stuk, want er zullen collega’s zijn die twijfelen of het wel zal lukken. Een goede partner geeft vertrouwen zodat die twijfel snel wegebt.
- Benut alle leerkansen. Er zit zoveel in dit project, je kan er zoveel domeinen bij betrekken. Op de officiële voorstelling zullen de leerlingen ook aan de andere klassen uitleggen wat ze gemaakt hebben. De klasleerkrachten koppelen er dus een spreekopdracht aan.
- Voorzie ook activiteiten in de rand. Je kan op zo’n projectdagen niet met 30 leerlingen aan de grote wand werken. Het doorschuifsysteem werkte goed: plankjes zagen, schilderen, alles vastzetten op de wand… Iedereen deed alles mee. Ook de kleine flipperkasten met nagels en elastiekjes zijn een voorbeeld van een nevenproject.
- Klassen met projecturen lenen zich prima voor zo’n project. Daarom kozen we voor dit project om de midden- en bovenbouwklassen met een basisaanbod en de functionele autiklas te betrekken. Deze groepen hebben projecturen zodat we alles meer vakoverschrijdend konden invullen.
Het kleurrijke geheel oogt en klinkt bijzonder mooi. ‘Van zacht naar hard, hoor je het?’ vraagt een leerling. Hij helpt nog een handje om de laatste obstakels weg te werken. Tijdens de test van vandaag bleven immers nog enkele knikkers vasthangen.
Op de speelplaats maken de andere leerlingen ondertussen een eigen mini-flipperkast met een houten plankje, nagels en elastieken. ‘Die mogen we mee naar huis nemen’, glunderen Thobe en Hailey. ‘We hebben ook aan de grote knikkerbaan en de flipperkast geholpen. Hameren, nagelen, boren, zagen, verven: iets bedenken en er dan aan werken, is echt leuk. Mag ik de tang, Hailey? Deze nagel moet meer naar onder, anders heeft de knikker niet voldoende snelheid.’
‘Dit project laat leerlingen hun talenten ontdekken, andere talenten ook dan die we in de klas gewoon zijn. Het bood hen kansen om die verder te ontwikkelen.’
Talenten ontdekken
‘Als ik hier werk, ben ik rustig. In de klas is dat moeilijker’, zegt een andere leerling trots. Leerkracht Gert beaamt: ‘Dit project laat leerlingen hun talenten ontdekken, andere talenten ook dan die we in de klas gewoon zijn. Het bood hen kansen om die verder te ontwikkelen.’
‘Voor sommigen is er een nieuwe wereld open gegaan’, vult Kato aan. ‘Het mooiste is dat ik de leerlingen heb zien groeien op technisch vlak, maar ook wat samenwerken betreft. En ook wij zijn gegroeid. Ik stond niet stevig in mijn schoenen op technisch vlak. We moesten zelf ook durven experimenteren en verder kijken dan onze eigen grenzen. In de toekomst zal ik sneller een technische activiteit op het programma zetten. Eentje die verder gaat dan nageltjes kloppen.’
Wil jij ook samenwerken met een creatieve partner in jouw klas? Dat kan!
- De dynamoPROJECT-subsidie neemt voor jou de financiële drempels weg. Je krijgt tot 2000 euro voor jouw artistiek project op school. Lees de voorwaarden van een dynamoPROJECT.
- Ontdek de kunstenaars en cultuureducatieve organisaties op Cultuurkuur. Of kies je eigen partner in je schoolbuurt.
- Op zoek naar inspirerende voorbeelden van andere scholen? Doorzoek onze praktijkvoorbeelden op onderwijsniveau of discipline.
Versterk cultureel bewustzijn in de klas.
Wil je meer inzetten op cultuur in jouw klas? Ontdek hoe.
Culturele vaardigheden
waarnemen
- Leerlingen zoeken filmpjes op van flipperkasten en knikkerbanen ter inspiratie.
- De leerlingen zoeken naar materialen die geluiden maken en die ze in de wand kunnen verwerken.
verbeelden
- Leerlingen verzinnen een plan dat de basis is voor hun eigen knikkerbaan. Twee criteria zijn daarbij belangrijk: hun knikker moet zo lang mogelijk onderweg zijn en op het einde de bel raken.
conceptualiseren
- Wat is een flipperkast, hoe zit dat in elkaar? Wat zijn de basiselementen?
- Hoge en lage klanken, wat zijn dat?
analyseren
- Als dit latje te horizontaal hangt, wat zou er dan met de knikker gebeuren?
- De knikker moet onderaan de flipperkast nog opgevangen worden. Hoe lossen we dat op? Een leerling komt met het idee van een fietsband rond een stevige plastic beker. Bingo!
- Hoe komt het dat de tandwielen wel draaien, maar de propeller niet? Er moet nog een ketting bij!
- Wat maakt er allemaal geluid, wat kan voor de muzische wand dienen? Is het niet te zwaar, te licht?
Dragers
lichaam
- De leerlingen luisteren aandachtig om verschillende klanken te onderscheiden.
- De leerlingen slaan zelf de handen uit de mouwen om de knikkerbaan in elkaar te steken.
voorwerpen
- De leerlingen gaan aan de slag met nagels, boormachines, zaagjes...
taal
- De leerlingen leren technische begrippen aan als frezen, horizontaal...
Grafische tekens
- De leerlingen maken schematische tekeningen van het flipperkastontwerp.