Mobiele boekenkastjes zetten leesbevordering in beweging!
Acht weken lang was dinsdag een dag om extra naar uit te kijken voor het vijfde leerjaar van Basisschool Franciscus uit Antwerpen. Dan mochten de leerlingen samen met hun klasleerkrachten Kathleen Bontenakel en Lauren Suykerbuyk creatief aan de slag met boeken. Onder deskundige begeleiding van Nadine Heidbrink van Wilde Raven maakten ze zelf boekenzakjes, gingen op literaire speeddate en vulden mobiele boekenkastjes met persoonlijke favorieten.
Op de laatste dag van het project spreekt Nadine van Wilde Raven de vijfdejaars toe: ‘Dit is de laatste keer dat ik langskom, ik ga weg'. Geruststellend voegt ze eraan toe: ‘maar de boeken blijven hier!’ En daar draait dit dynamoPROJECT om: boeken, boeken en nog eens boeken!
Leesmotivatie is al een jaren een stokpaardje van de Franciscusschool. 'Wij merken op school dat we de expertise hebben om luidop technisch lezen op te volgen en te stimuleren', zegt zorgleerkracht Tanja Knuyt. 'Maar vanuit een aantal objectieve metingen merken wij dat het begrijpend lezen voor onze leerlingen toch nog een struikelblok vormt. Leesplezier is hiervoor een eerste vereiste.'
'Vanuit een aantal objectieve metingen merken wij dat het begrijpend lezen voor onze leerlingen toch nog een struikelblok vormt. Leesplezier is hiervoor een eerste vereiste.'
De keuze voor Wilde Raven als culturele partner lag voor de hand. Twee jaar eerder bezochten zij al eens de Franciscuschool met hun mobiele boekenkastjesproject. De hele school kon toen aan de slag met zes verschillende boekenkastjes, telkens uitgewerkt rond een bepaald thema of auteur. Bij elk kastje hoorde een interactieve workshop met voorleesmomenten en creatieve opdrachten rond de bijhorende boeken. In hun evaluatiemoment achteraf bedachten Nadine en de leerkrachten hoeveel leuker het zou zijn als de leerlingen zelf hun boekenkastjes konden uitwerken. En een dynamoPROJECT was geboren!
Verbeelding prikkelen
'Leerlingen zeggen al snel 'ik lees niet graag', maar dat komt vaak omdat ze niet weten wat er allemaal bestaat,' legt Nadine uit. 'Als je alleen maar boterhammen eet, besef je niet dat er nog heel wat ander lekkers is.' In een eerste sessie met de leerlingen schotelde Nadine de leerlingen meteen heel wat van dat lekkers voor: leesboeken, maar ook prentenboeken, weetjesboeken, luisterverhalen ...
Boeken genoeg dus, maar hoe vind je je weg in al dat aanbod? Nadine maakte de leerlingen wegwijs in het digitale platform Boekenzoeker en leerde hen werken met een bib-catalogus. De leerlingen ontwierpen zelf veelkleurige boekenzakjes, stelden een shopping list samen en trokken ermee naar bibliotheek Arena in Deurne. De zoektocht naar boeken werd zo een activiteit op zich. 'Het bezoek aan de bib was eigenlijk het leukst', klinkt het in een filmpje dat de leerlingen opnamen na het project. 'We hebben er geleerd hoe je leuke boeken kan opzoeken op de computer'.
Tips van leerkrachten Kathleen, Lauren en Tanja
- Het organiseren van een project als dit kan voor een leerkracht soms ver uit de comfortzone liggen. Betrek je culturele partner in de (les)planning om duidelijkheid en structuur te brengen in het proces.
- Wees niet bang om traditionele lesvormen los te laten: door projectmatig te werken kan je heel wat lesdoelen tegelijk bereiken.
- Er is voor elk kind een passend boek. Trek aarzelende lezers over de streep met een boek vol mooie beeldtaal en prikkel overtuigde lezers met nieuwe auteurs en onderwerpen. Het gaat om wat de leerlingen graag lezen en niet wat ze moeten lezen.
In een volgende sessie bracht Nadine een karrevracht boeken mee naar de klas. Hieruit mochten de leerlingen een selectie maken die een permanente thuis zou krijgen op school. Er werden een aantal boekenkastjes gebouwd (met dank aan de klusjesman) die de leerlingen mochten vullen (en versieren) volgens zelfgekozen thema's. Een indrukwekkende boekenboom zette het project nog wat extra luister bij.
De uiteindelijke selectie van de boeken gebeurde via een reeks interactieve opdrachten. Zo gingen de leerlingen op speeddates met de boeken. Ze bekeken de covers, lazen een paar zinnen en keurden binnen de minuut het boek goed of af met een simpele post-it. Ook maakten ze een Bookflix: een kartonnen plaat die alle lievelingsboeken van de klas verzamelt. 'Boeken bespreken werd zo niet als zware opdracht gezien maar als een leuke creatieve babbel', zegt leerkracht Tanja.
'Boeken bespreken werd niet als zware opdracht gezien maar als een leuke creatieve babbel'
Het project sloot af in stijl met een groot leesfeest. Juffen Kathleen en Lauren lazen voor in verduisterde leeshoekjes met zaklamp en dekentjes, Nadine bracht het verhaal van 'Roodkapje' in kamishibai-vorm en de leerlingen gingen de strijd aan in een literaire quiz.
Aan alle mooie verhaaltjes komt een eind, maar op de Franciscusschool is dit voor één keer niet het geval. Na afloop van het project verhuisde de boekenboom naar de inkomhal, waar hij nu dienst doet als bib voor alle leerlingen van de school. De mobiele boekenkastjes vertrekken dan weer elk jaar opnieuw op reis doorheen de school, zodat uiteindelijk alle leerkrachten en leerlingen er op creatieve manier mee aan de slag kunnen. En ze leefden nog lang en gelukkig!
Wil jij ook samenwerken met een culturele organisatie in jouw klas? Dat kan!
- De dynamoPROJECT-subsidie neemt voor jou de financiële drempels weg. Je krijgt tot 2000 euro voor jouw artistiek project op school. Lees de voorwaarden van een dynamoPROJECT.
- Ontdek de kunstenaars en cultuureducatieve organisaties op Cultuurkuur. Of kies je eigen partner in je schoolbuurt.
- Op zoek naar inspirerende voorbeelden van andere scholen? Doorzoek onze praktijkvoorbeelden op onderwijsniveau of discipline.
Versterk cultureel bewustzijn in de klas.
Wil je meer inzetten op cultuur in jouw klas? Ontdek hoe.
Culturele vaardigheden
waarnemen
- De leerlingen kijken aandachtig toe terwijl Nadine een kamishibai-vertelling doet.
verbeelden
- De leerlingen versieren de boekenkastjes aan de hand van hun zelfgekozen thema's.
conceptualiseren
- De leerlingen verzinnen interactieve activiteiten bij de gekozen boeken.
analyseren
- De leerlingen proberen zelf de activiteiten uit en bepreken ze met elkaar.
Dragers
lichaam
- De leerlingen versieren de boekenkastjes met de hand.
voorwerpen
- De leerlingen maken boekenkastjes, een boekenboom, een kartonnen bord voor de Bookflix...
taal
- De leerlingen lezen én vertellen elkaar over hun leeservaringen.
Grafische tekens
- De leerlingen leren de verschillende genre-symbolen kennen die bibliotheken gebruiken.