Overslaan en naar de inhoud gaan
Aanmelden
Home

Hoofdnavigatie

  • Home
  • Activiteiten
  • Cultuurpartners
  • Scholen
  • Ondersteuning
    • dynamoOPWEG
    • dynamoPROJECT
    • Kunstkuur
  • Acties
    • Cultureel bewustzijn
    • Beste Boekenjuf/meester
    • Poëziesterren basisonderwijs
    • Poëziesterren secundair onderwijs
    • Netwerk Lezen op School
    • Inspiratiedag
    • Cultuurdagen
    • Dag van de Cultuureducatie
    • Cultuur en onderwijs
    • Erfgoedweek
  • Inspiratie
Zoeken
Sluit zoekvenster
Sluit zoekvenster

Kruimelpad

  1. Home
  2. OKAN-leerlingen werken aan spreekvaardigheid met ritueel theater rond herinneringen

OKAN-leerlingen werken aan spreekvaardigheid met ritueel theater rond herinneringen

Onder begeleiding van Gina Beuk van jeugdtheater Larf! gingen 10 OKAN-leerlingen van de secundaire school Richtpunt in Gent op zoektocht naar talige en niet-talige vormen van expressie rond het thema rituelen. Met hun stem en lichaam als instrument gaven de leerlingen op een creatieve manier vorm aan hun ervaringen, herinneringen en dromen.

Regels voor toneelstuk
Leerling maakt masker voor toneelvoorstelling
Leerling bekleedt masker met gekleurd papier
Leerling werkt aandachtig aan masker
Leerling leest voor op podium
Leerling probeert zelfgemaakt masker uit
Leerling beschildert masker
3 leerlingen samen op het podium
Leerlingen repeteren op podium
Gina en leerlingen brainstormen zittend over theaterstuk

Spreekdurf

Met dit theaterproject wilden de leerkrachten van Richtpunt Campus Gent Abdisstraat persoonlijke talentenontwikkeling koppelen aan taalvaardigheid. ‘Door gesproken taal toe te passen in verschillende situaties zetten de deelnemers stappen in hun taalontwikkeling en wordt hun spreekdurf gestimuleerd’, legt leerkracht Femke Decraemer uit. Ook de keuze voor rituelen als onderwerp was niet toevallig: zo kon er namelijk mooi een link gelegd worden met de belevingswereld van de leerlingen.

Elke van de zeven sessies met Larf! benaderde het thema van rituelen op een andere manier. Telkens vormden de eigen ervaringen van de leerlingen het vertrekpunt. In één sessie maakten de leerlingen zelf een haka-ritueel rond mooie herinneringen. In een andere sessie gingen ze aan de slag met hun ochtendrituelen.

Leerling maakt masker voor theatervoorstelling

Rituelen in beeld

De vraag ‘hoe vier jij je verjaardag?’ en ‘welke feestdag zou jij willen verzinnen?’ bracht de leerlingen ertoe verschillen vast te stellen tussen hoe dingen hier gebeuren en in hun land van afkomst. Zo was er een leerling die een ‘dag dat alles omdraait’ bedacht: een dag waarop de meisjes zich kunnen gedragen als jongens en omgekeerd.

In samenwerking met de leerkracht crea gingen de leerlingen ook aan de slag met beeldende kunstvormen. Zo maakten ze hun eigen maskers die ze vervolgens, samen met voorwerpen uit de omgeving, op rituele wijze in de ruimte legden. In cirkels geknipte en aan elkaar geknoopte strengen T-shirt werden gebruikt om begrippen als verbinding vorm te geven.

‘Door gesproken taal toe te passen in verschillende situaties zetten de deelnemers stappen in hun taalontwikkeling en wordt hun spreekdurf gestimuleerd.’

Leerkracht Femke Decraemer

Los schudden

Gina ondervond dat de fysieke theateroefeningen en spelvormen met beweging en geluid hielpen om de leerlingen ‘los te schudden’. Het speelse bracht de leerlingen aan het lachen en zorgde ervoor dat ze zich op hun gemak voelden om zich aan elkaar te tonen.

Femke, één van de drie begeleidende leerkrachten Nederlands, stelde vast hoe de ‘niet-talige’ oefeningen expressie en creativiteit losmaakten. Ze denkt hierbij aan de basketbalmatch met een onzichtbare bal: ‘Ik had dit niet verwacht, ze gingen hier echt helemaal in op, liepen van de ene kant van de zaal naar de andere en vielen op de grond alsof ze de bal echt incasseerden. De imaginaire bal was nu eens klein, dan weer groot en ook dit was zichtbaar in hun spel. Echt mooi om te zien.’

Leerlingen en Gina brainstormen al zittend

Taal

De leerlingen vonden het project een bevrijdende manier om met taal om te gaan. En ook voor de leerkrachten Nederlands was het een inspiratie. Zo was er een oefening waarbij kaartjes op de grond lagen met woorden als ‘ridder,’ ‘agent…' Deze woorden werden uitgebeeld aan de hand van één beweging of geluid. Eén groep beeldde een woord uit, de andere groep moest raden welk woord het was. ‘Het was leuk om hen op een actieve manier woordenschat te zien verwerven. Door de beweging en de humor komt de betekenis van de woorden beter binnen.’

Alle scripts werden geschreven door de leerlingen zelf. Ze vertrokken steeds vanuit hun eigen ervaringen, herinneringen en dromen. Stap voor stap brachten ze deze samen tot één verhaal. Gina gaf hierbij heldere richtlijnen en kaders die de leerlingen hielpen vorm te geven aan hun fantasie.

Tips van leerkracht Femke

  • Zorg voor voldoende afwisseling. Wissel de theaterinitiatie af met andere activiteiten zoals het maken van maskers of andere rekwisieten.
  • Maak de sessies niet te lang. Theatersessies zijn erg intens, met twee uur per sessie heb je zeker voldoende tijd .
  • Werk stapsgewijs. Geef kaders en richtlijnen mee voor het schrijven van de scripts en deel de opdrachten op in duidelijke stappen.

Verbinding

Voor Gina was het grootste succes te zien hoe de leerlingen vol plezier en aandacht naar elkaar keken. ‘Wanneer één van hen iets bracht waren de anderen stil, ze keken en luisterden vol aandacht, leefden mee, lachten en klapten voor elkaar. Die betrokkenheid was echt mooi.’

Ook in de klas bracht het project de leerlingen dichter bij elkaar, letterlijk en figuurlijk: ‘Voor corona deed ik soms wel eens een rollenspel en dan konden de leerlingen rondlopen in de klas,' zegt Femke. 'Met corona mocht dat niet meer en moesten we ver van elkaar blijven. Die afstand was blijven hangen. Dankzij het dynamoPROJECT voelen we ons weer meer op ons gemak om vrij in de klas te bewegen.’

'Wanneer we het verschil zie tussen hoe de leerlingen hier de eerste keer binnenkwamen en hoe ze er nu staan dan zijn we heel trots', zeggen Femke en Gina.  'Ze bewegen vrijer, spreken met luide stem in groep en staan nu comfortabel op het podium. Ze zijn creatief met de verhalen die ze vertellen en gaan op in elkaars verhalen.'

Leerlingen poseren trots op podium

Wil jij ook samenwerken met een theatermaker in jouw klas? Dat kan!

  • De dynamoPROJECT-subsidie neemt voor jou de financiële drempels weg. Je krijgt tot 2000 euro voor jouw artistiek project op school. Lees de voorwaarden van een dynamoPROJECT.
  • Ontdek de kunstenaars en cultuureducatieve organisaties op Cultuurkuur. Of kies je eigen partner in je schoolbuurt.
  • Op zoek naar inspirerende voorbeelden van andere scholen? Doorzoek onze praktijkvoorbeelden op onderwijsniveau of discipline.

Culturele vaardigheden en dragers

Wil je meer inzetten op cultuur in jouw klas? Ontdek de theorie Cultuur in de Spiegel.

CIS cirkel basis

Culturele vaardigheden

waarnemen

  • Het ‘doorgeven van de woesj’: één leerling doet een beweging, de anderen bootsen deze beweging één voor één na. Is de cirkel rond, dan initieert de volgende een nieuwe beweging.
  • Hoe bewegen verschillende personages? Hoe klinkt hun stem? Wat doen ze?

verbeelden

  • De leerlingen verzinnen een eigen haka.
  • De leerlingen brengen eigen herinneringen samen tot één verhaal. Ze voegen hierbij elementen toe als: er moet één geheim in zitten, één ding dat niet kan, één ruzie, een dansritueel...

conceptualiseren

  • De leerlingen denken na over de concepten ‘ridder’, ‘agent’ en ‘acteur’ en hoe ze deze kunnen omzetten in beweging of geluid.
  • De leerlingen maken kennis met het concept ‘haka’.

analyseren

  • De leerlingen ontdekken dat kunst ook kan bestaan uit alledaagse voorwerpen als stukken fiets, computers, tandwielen … Ze laten zich inspireren door het werk van kunstenaar Jean Tinguely.
  • De leerlingen vergelijken verschillende vormen van rituelen en gewoontes. Ze denken hierbij na over verschillen tussen wat meisjes en jongens kunnen doen in verschillende landen.

Dragers

lichaam

  • Stem, gebaren, beweging en dans worden allen ingezet als expressiemiddel.

voorwerpen

  • De leerlingen ontwerpen en maken zelf maskers.

taal

  • Het schrijven van eigen scripts, uitbeelden van woordenschat.
Dien je eigen subsidieproject in
Auteur Marianne Keppens
School Richtpunt campus Gent Abdisstraat
Organisaties LARF!
Onderwijsniveau
  • Secundair onderwijs
  • Voltijds gewoon secundair onderwijs
Thema
  • dans en beweging
  • drama en theater
  • interculturaliteit
  • taal(bevordering) en taalstimulatie
Sleutelcompetenties
  • Lichamelijke en geestelijke gezondheid
  • Nederlands
  • Cultureel bewustzijn
Schooljaar 2021-2022
Projectverantwoordelijke Femke Decraemer

Praktijkvoorbeelden

Toon alle praktijkvoorbeelden →
Leerling werkt aan muzieknummer op iPad

Songs & Beats leren BuSo-leerlingen plannen en samenwerken

Muziek, dat was het onderwerp waar de leerlingen van Sint-Gregorius in Gentbrugge vooral rond wilden bijleren in hun keuzemodule. De school zag hierin een uitgelezen kans om te werken rond planning en samenwerking: twee vaardigheden die niet evident zijn voor leerlingen met ASS. Samen met Tim Wuyts...

Lees meer
Leerling gaat creatief aan de slag met literatuur

Creatief omspringen met meertaligheid? Breng een schrijver in je klas!

In 2021 lanceerde de Vlaamse Gemeenschapscommissie Kunstenaars in de klas, een oproep om kunstprojecten te stimuleren in het Nederlandstalig secundair onderwijs. Een van de projecten die subsidies ontving, is de samenwerking tussen schrijver Arno Boey, het Atheneum Brussel en internationaal...

Lees meer

Leerkrachten én leerlingen ontdekken hun creativiteit tijdens Kunstkuur

Expertisedeling tussen leerkrachten. Muzisch sterker in de schoenen staan. De leerlingen laten kennismaken met de academie en met het plaatselijke Gemeenschapscentrum De Zeyp. Hun culturele blik verruimen. Hen de kans geven om hun creativiteit te ontdekken én te tonen… Het lijstje doelen waar de...

Lees meer

Het moois dat ontstaat als er ruimte is voor toeval en experiment

‘Vaak kiezen leraren op school nog voor sterk afgebakende muzische opdrachten. Dan is het fijn als zij én hun leerlingen, samen met een dko-docent, kunnen ontdekken wat voor moois er ontstaat als er ruimte is voor toeval en experiment.’ Aan het woord zijn Simon Vermeulen en Goedele Pauwelyn...

Lees meer
Leerlingen zitten in de klas en houden boomwhackers vast waarmee ze musiceren.

Leerstof herhalen, verdiepen en verwerken via beeld, dans en woord? Deze Kunstkuur toont hoe het kan

Tijdens muzische vorming dansen ze hoofdletters of zingen ze het verloop van de Eerste Wereldoorlog in een marslied. De krantenartikels die de leerlingen in de taalles schreven? Die gieten ze in een mediageniek journaal. Zo wekken Anke Vrinssen van Kunstacademie Dilsen-Stokkem en leraren Els Coox en...

Lees meer

Nieuws in de kijker

logo Poëziesterren secundair

Poëziesterren voor secundair onderwijs

De Poëziesterren geven poëzie een prominente plaats in het secundair onderwijs.

arrow leftpoëzie
Lees meer
Meisje houdt verfborstels voor gezicht vast

Kunstkuur: nieuwe aanvraagronde schooljaar 2023-24

Van 1 december 2022 tot 15 februari 2023 kan je je aanvraag indienen.

arrow leftKunstkuur
Lees meer
Leerling steekt boeken in de lucht

Netwerk Lezen op School. Doe je mee?

Op zoek naar lesmateriaal en boekentips rond leesmotivatie en leesbevordering in de basisschool? Dan is het Netwerk...

Lees meer
Inspiratiedag 2022

9/2 - Online infosessie Cultuurkuur voor organisaties

Hoe kan je als cultuurorganisatie Cultuurkuur inzetten om je scholenaanbod bekend te maken? In deze infosessie kom je te...

Lees meer
cover Seneca Kunst van het geven

WIN het boek 'De kunst van het geven'

Vincent Hunink verzamelde belangrijke delen uit Seneca's De Beneficiis over gunsten en het geven.. Maak kans op 1 van 3...

Lees meer
Bekijk alles van nieuws

Nieuwsbrief

Schrijf meteen in en ontvang talrijke tips en inspiratie over meer en beter cultuuronderwijs op school, activiteiten, subsidies en deadlines, praktijkvoorbeelden en onze evenementen. Je mag de nieuwsbrief twee keer per maand in je mailbox verwachten.

 
 

Door in te schrijven stem je in met de privacyverklaring.

Voetmenu

Voor scholen

  • Activiteiten voor jouw klas
  • Cultuurpartners ontdekken
  • Jouw schoolpagina
  • Gratis vervoer met De Lijn
  • Financiële steun voor jouw project
  • Samenwerking school en academie
  • Acties en evenementen
  • Inspiratie
  • Reviews van leerkrachten

Voor cultuurpartners

  • Zo start je op Cultuurkuur
  • Organisatiepagina maken
  • Activiteit toevoegen
  • Culturele bestemming worden
  • Scholen in de buurt zoeken

Over Cultuurkuur

  • Over het platform
  • Kalender
  • Veelgestelde vragen
  • Schrijf je in op de nieuwsbrief

Contacteer ons

  • mailContactformulier
  • phone02 553 96 63
  • Facebook Volg ons op Facebook (opent in een nieuw tabblad)

Vlaamse overheid

Departement onderwijs & vorming

Koning Albert II-laan 15

1210 Brussel

Cultuurkuur.be is een initiatief van CANON Cultuurcel i.s.m. publiq (opent in een nieuw tabblad)

© 2022 Cultuurkuur

  • Contact
Cultuurkuur

Cultuurkuur.be is een officiële website van de Vlaamse overheid

uitgegeven door Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming (opent in een nieuw tabblad)
Vlaanderen is cultuur en onderwijs