Ondersteun je taal- en leesonderwijs met een auteursresidentie!
HTI Sint-Antonius uit Gent is één van de twintig scholen met opleidingen in dubbele of arbeidsmarktfinaliteit die aan de slag gaan met een auteursresidentie. Dankzij dit initiatief van Vrienden voor het Lezen en Literatuur Vlaanderen krijgen klassen met moeilijke lezers een auteur op bezoek voor een intensief traject rond lees- en taalbevordering. Auteur Wouter Bulckaert gaat, samen met leerkracht Sajjad Farhadi, de uitdaging aan.
Foto: Bob Van Mol
Leesvaardigheid
Meer dan 90 procent van de leerlingen van HTI Sint-Antonius heeft een anderstalige achtergrond. Lezen en literatuur vormen voor hen veelal een bron van frustratie. Directeur Katleen Immesoete en pedagogisch coördinator Roselien Vervaet zagen in de auteursresidenties van Literatuur Vlaanderen een uitgelezen kans om hieraan te werken. 'Onze leerlingen gaan zelden uit eigen beweging een boek oppikken of naar de bib gaan', zegt leerkracht Sajjad Farhadi. 'Via dit project willen we inzetten op leesvaardigheid en zo voor hen de drempel verlagen om met de Nederlandse taal en literatuur bezig te zijn'. Met dit doel gingen Sajjad en zijn derdejaars Elektriciteit in zee met Wouter Bulckaert, auteur maar ook ex-leerkracht: de perfecte partner in crime!
'Via dit project willen we inzetten op leesvaardigheid en zo de drempel verlagen om met de Nederlandse taal en literatuur bezig te zijn'.
Eigen leefwereld
Wouter komt met een wel erg ambitieus plan: hij wil samen met de leerlingen een heus boek schrijven. Aanvankelijk verklaart de klas hem zo goed als gek: 'Meneer, wij kunnen nog niet deftig noteren, hoe kunnen wij dan een boek schrijven?', klinkt het. Maar Wouter zet door. Naar analogie met zijn boek 'Vinylpraat' wil hij de leerlingen laten vertellen over hun eigen leven, met als inspiratiebron hun favoriete muziek. Wanneer dat idee niet meteen aanslaat, gooit hij het over een andere boeg: schrijf over de mensen naar wie je opkijkt. Tot Wouters verbazing hebben de leerlingen het niet over de Messi's en Ronaldo's van deze wereld, maar over hun eigen familie.
Laagdrempelig
Wanneer ze de leerlingen aan het schrijven willen zetten, botsen Wouter en Sajjad aanvankelijk op wat weerstand. 'Een defensiemechanisme', weet Sajjad. 'Ze willen misschien wel stoer doen maar eigenlijk zijn ze onzeker.' Wouter wil de leerlingen hun verbeelding de vrije loop laten gaan, maar dat blijkt niet evident. Sajjad kent zijn klas: literatuur is een vreemde wereld voor hen, ze missen de basis om aan zo'n onderneming te beginnen. En dus gaat Wouter back to basics. Hij schrijft 1 zin op, een krantenkop van die dag: 'Man vindt bom uit WO II'. Samen gaan auteur en klas aan het fantaseren: wie is die man? Hoe vond hij de bom? Al snel ontstaat er een hele fantasiewereld: de leerlingen hebben zowaar een verhaal geschreven.
Foto: Sajjad Farhadi
Tips van leerkracht Sajjad:
- Wees flexibel. Leerlingen reageren niet altijd zoals je wil. Geef niet op maar probeer steeds nieuwe manieren uit om hen te bereiken. Wouter is niet te beroerd om zijn eigen ideeën bij te sturen volgens de input van de leerlingen, en dat maakt een project zoals dit net sterk.
- Speel geen rolletje. Je leerlingen gaan zich niet openstellen als jij zelf niet authentiek bent. Link jouw belevingswereld aan die van hen en overbrug de generaties!
- Inspiratie komt niet zomaar. De leerlingen hebben niet altijd het referentiekader om ideeën zomaar uit het niets te plukken. Zet ze op weg met een openingszin, een spreek- of schrijfkader... en je zal al snel merken dat ze creatiever zijn dan ze zelf durven vermoeden.
- Passie werkt aanstekelijk. Vertel en lees voor met ongegeneerd enthousiasme, en uiteindelijk zal je je leerlingen wel meekrijgen.
Differentiatie
Eenmaal de schrijfspieren losgegooid zijn, duikt Wouter verder de leefwereld van de leerlingen in. De tongen komen los, levensverhalen worden gedeeld. Sajjad merkt op dat Wouter vooral de mondige leerlingen aan het woord laat, en maant hem aan om de rest van de klas niet te vergeten. Wouter ondervindt aan den lijve hoe belangrijk het is om te differentiëren in zijn aanpak: sommige leerlingen hebben een duidelijker spreekkader nodig voor ze het woord kunnen nemen. Ook bij het schrijven is er vaak een extra duwtje in de rug nodig: Wouter suggereert een zin, een idee en ze zijn weer vertrokken. Individuele feedback blijkt een tovermiddel: net die leerlingen die niet meteen voor de hele groep het woord willen nemen, vertellen en schrijven de meest pakkende verhalen.
Gegroeid
Na twintig intensieve sessies is het zover: 'Helden van HTISA', de eerste verhalenbundel van het derde jaar Elektriciteit is af. De leerlingen glimmen van trots: dit hebben ze zelf gemaakt. Sajjad staat ervan versteld hoe zijn klas gegroeid is doorheen het traject: 'Ze zijn mondiger en zelfbewuster geworden.' Sajjad vertrouwt erop dat de literaire exploten van zijn derdejaars alle leerjaren kunnen inspireren om hun lees-en schrijfhorizon te verruimen. En daar wil hij zelf maar al te graag bij helpen. 'Dankzij de samenwerking met Wouter heb ik het gevoel dat ik nu wel voldoende tools heb om in volgende schooljaren eigenhandig zo'n project te begeleiden.'
Wil jij ook samenwerken met een auteur in jouw klas? Dat kan!
- De dynamoPROJECT-subsidie neemt voor jou de financiële drempels weg. Je krijgt tot 2000 euro voor jouw artistiek project op school. Lees de voorwaarden van een dynamoPROJECT.
- Ontdek de kunstenaars en cultuureducatieve organisaties op Cultuurkuur. Of kies je eigen partner in je schoolbuurt.
- Op zoek naar inspirerende voorbeelden van andere scholen? Doorzoek onze praktijkvoorbeelden op onderwijsniveau of discipline.
Bovenstaand artikel is deels gebaseerd op het verslag dat Wouter Bulckaert maakte voor Literatuur Vlaanderen.