Op (w)onderzoek met Plastiek Bertrand: VBS Sint-Salvator toont zichzelf in plastic collages

Zo begon Plastiek Bertrand, een dynamoPROJECT van de Vrije Basisschool - Sint Salvator in Gent in samenwerking met Kopergietery.  De leerlingen van de Onthaalklas voor Anderstalige Nieuwkomers zochten een antwoord op de fundamentele vraag: ‘Wie ben ik?’ Geen simpele vraag, en al helemaal niet voor leerlingen met een vaak kansarme achtergrond en serieuze taalbarrière als extra hindernissen. Gelukkig zet Sint-Salvator in hun OKAN-klas sterk in op welbevinden en taalbevordering. Samen met de Kopergietery startten ze een ambitieus project op dat deze twee doelen wonderwel verbond.

‘Eén van de pijlers uit onze schoolvisie is om met de leerlingen (w)onderzoekend aan de slag te gaan. Dit hebben we vormgegeven in onze eigen (w)onderzoekscyclus, waarin we telkens een thema uitwerken.’

Lotte Devynck - leerkracht Sint-Salvator

Als inspiratie zouden de leerlingen van de OKAN-klas de voorstelling plastiekBERTRAND bezoeken in de Kopergietery, maar corona gooide helaas roet in het eten. Theatermakers Leentje Kerremans en Valerie Le Roy trokken dan maar zelf naar de school om aan de slag te gaan met de leerlingen. Het gebrek aan voorkennis van de OKAN'ers bleek een geluk bij een ongeluk: Leentje en Valerie maakten creatief gebruik van de onbevangenheid van hun publiek en gingen back to basics. Plastic en tape werden het universele uitdrukkingsmiddel voor alle emoties en gedachten van de leerlingen. Hoe maak jij iemand blij? Wat wil je liever verbergen? Wat is je mooiste herinnering?: de OKAN-klas streek, smolt, plakte en maakte sculpturen, vlaggen en kostuums die voor hen deze vragen beantwoordden. 

In een eerste sessie durfden de leerlingen nog niet meteen los te komen van het figuratieve, maar daar kwam snel verandering in. 'Soms mag je niet direct zien waarover je het hebt, maar heb ik je verhaal nodig om het beeld te begrijpen,' klonk het advies. Bezielend leerkracht Lotte Devynck en theatermakers Leentje en Valerie bedachten samen methodes om de leerlingen aan het experimenteren te krijgen. Zo maakten de leerlingen nieuwe vormen door een collage van plastic te smelten, tekenden met tape, werkten met gesloten ogen op muziek,...

‘Er was geen enkele sturing in hoe 'Plastiek Bertrand' er moest uitzien, en de resultaten waren prachtig!’

Lotte Devynck - leerkracht Sint-Salvator

Identiteiten samenvoegen

Na elke sessie werden de concepten letterlijk samengevoegd: 'We plakten na elke sessie een aantal werken aan elkaar,' zegt bezielend leerkracht Lotte Devynck, 'waardoor we grote stukken plastiek als eindresultaat hadden. Deze grote werken werden in de laatste sessie, die weer begeleid werd samen met Leentje en Valerie, tot 1 geheel verwerkt. Dit was wie wij samen zijn.' Als klapstuk pompten de leerlingen lucht in hun enorme sculptuur: ze bliezen letterlijk hun identiteit leven in.

Toen bleek dat het bezoek aan plastiekBERTRAND alsnog zou kunnen doorgaan als afsluiter van de sessies, gingen de leerlingen aan het fantaseren: hoe zou die voorstelling er nu eigenlijk uitzien? De vele gedachtesprongen leverden een karrevracht aan inzichten op om stil te staan bij hun eigen project. Dat bleek uit de ‘klassenraad’ na het laatste toonmoment: ‘de andere klassen vroegen zo veel over ons project, en ik kon niet alles zeggen,’ klinkt het bij een leerling, waarna er spontaan beslist wordt om nog een grote poster met uitleg te maken. En zo blijft het project ook na de voorstelling verder leven.