Out of the box

Op zoek naar onze ware ik

‘We zijn vertrokken vanuit de naam van de kinderen. We hebben eerst hun naam opgezocht, de leerlingen waren verbaasd dat hij een betekenis had. Bij de eerste letter van hun naam hebben we dan woorden gezocht en er een gedicht van gecreëerd. We zijn op zoek gegaan naar ‘wie ben ik’. Mian is bijvoorbeeld een jongen die heel graag eet, en we hebben via de ‘m’ - Mian, mayonaise, mmm… - een kort gedichtje gemaakt dat we konden linken aan zijn persoon. We zijn daar op verder gegaan om uiteindelijk een echt klasgedicht te creëren, wat we beeldend hebben uitgewerkt. We hebben hun letter ook in 3D uitgewerkt in piepschuim.’

Kappen en vijlen

‘We zijn ook gaan beeldhouwen bij Hoeve Hangerijn in Brugge – de workshop ‘de Knappe Kunstenaar’. Daar was het vooral de bedoeling dat de kinderen voeling kregen met het materiaal steen. Vooral de handeling op zich was voor onze leerlingen fantastisch: dat kappen en dat vijlen. Wat hen betrof zouden ze de steen tot niets weghakken!’

Dromen uitbeelden

‘Daarna mochten de leerlingen hun dromen uitbeelden met fotografe Evy Raes. Ze heeft daar samen met de leerlingen silhouetten van gemaakt, bijvoorbeeld een leerling die graag met kindjes werkt, een jongen die bouwvakker wil zijn, iemand die een superheld is in zijn hoofd … Zo’n fotomateriaal is erg spectaculair voor de leerlingen. Zichzelf op doek kunnen zien en zelf met een camera werken is iets waartoe de leerlingen anders weinig kans hebben.’

Abstracte kunst komt automatisch

‘Van de prachtige foto’s hebben we abstracte schilderijen gemaakt. Creativiteit komt heel natuurlijk bij leerlingen met een verstandelijke beperking, het vloeit er als het ware uit. Ze zijn creatiever omdat ze minder grenzen ervaren. Abstracte kunst is in feite iets wat zij automatisch doen. Gilleke heeft bijvoorbeeld iets met ‘de liefde’ en ‘trouwen’. Als hij ‘de liefde’ wil schilderen neemt hij roze en komt er een vrolijke glimlach op zijn gezicht. Hij schildert dan ook effectief de liefde. Voor hem is dat niet moeilijk, maar vraag maar eens aan iemand anders om de liefde te schilderen … Wij moeten daar veel harder over nadenken!’, lacht Kitty.

Prikkelbaar? Cactus!

‘We zijn ook naar een plantenwinkel geweest. Daar kozen ze een plantje dat past bij hun karakter past. Iemand die nogal prikkelbaar is kocht bijvoorbeeld een cactus. Gilles -die erg van trouwen houdt- heeft witte bloemen gekozen. In de lessen ASV (Algemene Sociale Vorming) leerden ze hoe ze het plantje moesten verzorgen. Ze leerden alles over die plant, zelf de Latijnse naam! We hebben er  vervolgens kunstwerken rond gemaakt door de planten op verschillende manieren te tekenden.’

Zelfexpressie via beweging

‘Samen met de leerlingen gingen we op ontdekkingstocht naar de beweging van hun eigen lichaam. Hoe leiden deze beelden tot beweging en dans? Hoe kunnen we het contrast ontdekken tussen bewegingsloos en dynamische, wervelende bewegingen? In drie sessies werden de leerlingen gemotiveerd om zich door beweging te uiten. Eva Grauwels van vzw Passerelle reikte verschillende oefeningen aan. Zo hebben we een choreografie gecreëerd vanuit de input van de leerlingen. Wou een leerling bijvoorbeeld springen en rechtstaan, dan hebben we dat herhaald en er iets heel vloeiends van gemaakt. De uiteindelijke dans hebben we verwerkt in een filmpje. Het was een grensverleggende ervaring. De leerlingen waren heel trots dat ze dit durfden. Ik vind dat we dit vaker in de lessen moeten toepassen en verder uitwerken.’

Zonder woorden

Ook een mimespeler van Gifant kwam op bezoek. ‘Het eerste halfuur nadat hij binnenkwam heeft die persoon niets gezegd en drukte alles uit d.m.v. bepaalde bewegingen. Fantastisch dat één persoon zonder woorden -maar met muziek en een hoed- zoveel nieuwsgierigheid wekte bij de leerlingen. Ze deden langer dan een uur in stilte en vol enthousiasme mee. De leerlingen vragen nu nog steeds naar meer.’

Veel bijgeleerd

‘De leerlingen kwamen tijdens het project uit hun comfortzone. Ze kregen de kans iets nieuws aan te leren op vlak van expressie. Ook wij hebben als leerkracht bijgeleerd. Het project was een vorm van bijscholing en we kregen veel nieuwe ideeën. Zo kom je als leerkracht uit je normale manier van lesgeven en voel je dat de leerlingen er deugd van hebben om te werken rond gevoelens en expressie. We willen dit blijven toepassen in onze lessen. Misschien kunnen we werken rond het thema circus. Er komt daar immers erg veel bij kijken: grime, gelaatsuitdrukkingen, emoties …  Stel je voor dat de leerlingen kunnen leren jongleren. Wie weet lukt hen dat, want zij kunnen meer dan we soms denken!’

Tips van juf Kitty

• Een werkpunt voor ons is dat we een workshop nog meer moeten voorbereiden in de klas. Zo haal je meer uit de werkmomenten.
• Sta open voor onverwachte veranderingen doorheen het proces. In een creatief project kan vanalles gebeuren en zo kan je inspelen op de inbreng van de leerlingen.
• Voor onze leerlingen is het moeilijk om ‘les’ te krijgen van een persoon die ze niet kennen. Werk daarom samen met één externe partner die herhaaldelijk terugkomt. Zo bouwen de leerlingen met deze persoon een vertrouwensband op.