Overslaan en naar de inhoud gaan
Aanmelden
Home

Hoofdnavigatie

  • Home
  • Activiteiten
  • Cultuurpartners
  • Scholen
  • Ondersteuning
    • dynamoOPWEG
    • dynamoPROJECT
    • Kunstkuur
  • Acties
    • Cultureel bewustzijn
    • Beste Boekenjuf/meester
    • Poëziesterren basisonderwijs
    • Poëziesterren secundair onderwijs
    • Netwerk Lezen op School
    • Inspiratiedag
    • Cultuurdagen
    • Dag van de Cultuureducatie
    • Cultuur en onderwijs
    • Erfgoedweek
  • Inspiratie
Zoeken
Sluit zoekvenster
Sluit zoekvenster

Kruimelpad

  1. Home
  2. ‘Samen kom je verder’: balans na twee jaar projecten begrijpend lezen

‘Samen kom je verder’: balans na twee jaar projecten begrijpend lezen

Meer dan 270 scholen in Vlaanderen hebben gedurende twee jaar sterk ingezet op begrijpend lezen via het project Lezen op School en zes projecten prioritaire nascholing. Welke stappen zijn er gezet? Wat was het effect? Karen Roelandts en Kristl Maxy en Lies Theys vertellen wat hun project voor hun school betekend heeft. De rode draad: meer gemotiveerde en betere lezers, samenwerking als team én een grote gedrevenheid om verder te gaan op de ingeslagen weg. 

 

Wie is Karen Roelants?

School: logopediste op Elzenhof, een school voor buitengewoon onderwijs in Aarschot

Naam project Lezen op School: Samen bouwen aan een kwalitatieve leesomgeving

Coachende organisatie: Iedereen Leest

Partners: o.a. de plaatselijke bibliotheek

‘Het leesniveau van de leerlingen stijgt. Dat is de beste motivator’

‘We wilden al enkele jaren inzetten op lezen, omdat we merkten dat het leesniveau van een groot aantal leerlingen vrij laag was. Ze lopen daardoor vast terwijl we er als school voor buitengewoon onderwijs net voor willen zorgen dat ze zichzelf kunnen redden. Ik probeerde als logopediste extra in te zetten op lezen tijdens individuele therapie, maar zo veranderde er niet veel. Daarom ben ik ook zo blij met dit project: het ondersteunt ons om op schoolniveau verder te geraken.’ 

Actieplan met prioriteiten 

‘Als eerste stap stelden we een kernteam samen en werkten we aan een actieplan met concrete doelen. Daar hielp een coördinator van Iedereen Leest bij. Onze eerste prioriteit was het boekenaanbod aanpakken. Dat wilden we vernieuwen en diverser maken. Dus zijn we beginnen te wieden. Dankzij een royale boekencheque konden we onze klasbibliotheken meteen ook weer aanvullen. We hebben daarvoor een bevraging bij leerlingen en leerkrachten gedaan en een aantal vormingen gevolgd. In de klassen worden de boeken nu ook tentoongesteld.’ 

‘Het tweede doel was structureel tijd maken om te lezen. Daarom hebben we het kwartierlezen vast ingeroosterd. Voorlezen, zelf lezen of lezen met een gek stemmetje: hoe maakt niet uit, als het maar gebeurt en voor een grotere leesmotivatie zorgt. Het lezen alleen sec benaderen, dat doen we niet meer.’   

‘Een gezellige leesplek creëren was doel nummer drie. In elke klas kwam er een leeshoek met inbreng van de leerlingen. Als we naar de geplande nieuwbouw verhuizen, gaan we er nog meer werk van maken. Onze klusjesman heeft alvast een grote leesbank voor de speelplaats gemaakt. Daar kan een hele klas rustig buiten op liggen lezen. Die wordt heel vaak gebruikt.’  

Leesprikkels 

‘Vanuit het kernteam organiseren we ook allerlei ludieke activiteiten. Zo hebben we de boekencategorieën met gekleurde stickers visueel gemaakt. Elke twee maanden stellen we aan de leerlingen zo’n categorie voor zodat ze die boeken leren kennen. Ze krijgen dan ook een attentie om de kleur extra in de verf te zetten: een blauw smurfensnoepje, een gele banaan, een paars vruchtendrankje.’  

‘Met Gedichtendag of tijdens Jeugdboekenmaand zorgen we voor een klasoverstijgende activiteit. Zo hebben we met de ganse school een gedichtenbundel gemaakt en introduceerden we The Masked Reader. De leerlingen vragen nu al wanneer de tweede editie komt. Ze merken intussen dat lezen niet saai hoeft te zijn.’ 

 

‘In je eentje spring je niet ver. Met een sterk kernteam lukt dat wel.’

Karen Roelandts

Gesprongen en gewonnen 

‘Op de meest recente leestesten zien we een grote vooruitgang. Leerlingen die niet meer vooruit geraakten, boekten nu wel winst. Sommigen zijn wel drie of vijf niveaus gesprongen. Zien dat wat wij doen rechtstreekse gevolgen heeft voor het leesniveau van de leerlingen, dat is een echte motivator voor het hele team.’ 

‘Wat ik door dit project vooral erg besef, is dat je in je eentje niet ver springt. Met een sterk kernteam lukt dat wel. Daarom gaan we op de ingeslagen weg verder, ook nu dit project afgelopen is.’ 

Beter begrijpend lezen

Het project Lezen op School omvatte 22 initiatieven, die twee jaar op financiële steun van de Vlaamse overheid konden rekenen. In totaal namen 344 scholen deel. Het doel: de leesmotivatie verhogen, meer kwaliteitsvolle boeken aanbieden en leesstimulerende activiteiten opzetten.

De zes nascholingsprojecten rond begrijpend lezen kaderden in de prioritaire nascholing van de Vlaamse Regering. Het tweejarige traject versterkte schoolteams in hun klaspraktijk én in het schoolbeleid voor begrijpend lezen. Een kleine 130 scholen kregen zo een intensieve coaching.  

Richtinggevend voor het project Lezen op School en de nascholingsprojecten zijn de vijf aanbevelingen van de Taalraad naar aanleiding van de resultaten van PIRLS 2016 en PISA 2018:  

  • Werk vanuit een urgentiebesef 
  • Werk met een taal-leesbeleid 
  • Werk met een effectieve vakdidactiek 
  • Zet in op leesmotivatie 
  • Geef formatieve feedback
     

Een tweede pijler bestaat uit de vijf sleutels voor effectief begrijpend lezen van de Vlaamse Onderwijsraad (Vlor): functionaliteit, strategie-instructie, interactie, leesmotivatie en transfer. 

Om leerlingen beter te leren begrijpend lezen is het belangrijk om met alle thema’s en sleutels aan de slag te gaan. Concrete didactische aanpakken en stappenplannen staan in de praktijkgids Sleutels voor effectief begrijpend lezen. Rijke teksten vind je in de databank van de Taalunie. 

Zie ook het magazine Beste Boekenjuf/meester 2020 en 2021. 

Lees meer over de adviezen van de Taalraad.

De resultaten van PIRLS en PISA vind je in de publicaties van Onderwijs Vlaanderen.

 

Wie zijn Kristl Maxy en Lies Theys?

School: zorgcoördinator en directeur van Stedelijke Basisschool Torenhof in Waregem

Naam project prioritaire nascholing: Leerkracht Leeskracht

Coachende organisatie: OVSG

‘We geven onszelf nog twee jaar om het project te verdiepen en te verankeren’

‘Het was boeiend om kennis te maken met de wetenschappelijke inzichten van professor dr. Thoni (A.A.M.) Houtveen en de LIST-methode en DENK!-principes die eruit voortvloeiden. Zodra we die vaardigheden als leerkracht onder de knie hadden, zagen we ook snel het effect ervan bij de leerlingen: de leesmotivatie neemt toe en de resultaten van de kennistoetsen zijn beter. Leerlingen ervaren nu bovendien ook dat de aangeleerde inzichten helpen als ze zich leerstof uit andere lessen eigen moeten maken. Zo bereiken we dat ze zelfstandig nieuwe kennis kunnen verzamelen en verwerken.’ 

Van één leerkracht tot de hele school 

‘We zijn klein begonnen. Eerst hebben we een regieteam samengesteld. Daarin zaten wij vanuit het kernteam, maar ook een leerkracht die al sterk bezig was rond lezen in de klas. Bij die trekkersleerkracht uit het derde leerjaar gingen we ondersteunen en mee uitproberen. Daarna zijn we naar de parallelleerkracht getrokken en deden we een aanzet in het vierde leerjaar. Afgelopen schooljaar werd de derde graad erbij betrokken en hebben we het opengetrokken naar de volledige school door er een schoolproject van te maken.’ 

‘In dat schoolproject zijn we twee weken bezig geweest rond dezelfde onderzoeksvraag: hoe zijn we met elkaar verbonden? In de kleuterklassen waren er startmomenten rond een boek. Leerkrachten speelden het verhaal na en koppelden er activiteiten aan in de klas. Het eerste en tweede leerjaar werkten met De meest eenzame walvis ter wereld van Kim Crabeels. Dat boek ligt net boven het kunnen van de leerlingen. Door het herhaaldelijk te vertellen, veel te modelleren, het na te spelen en er muzische activiteiten rond te doen, hebben de leerlingen zich een groot deel van de moeilijke woordenschat eigen gemaakt.’ 

Bij elkaar gaan kijken 

‘De tweede en derde graad werkten rond principes van DENK!. Via het verzamelen van kennis, het uitdiepen en herschrijven van teksten kwamen zij tot een eindresultaat. We zijn na die twee weken met het hele team in elkaars klassen gaan kijken naar de resultaten. De collega’s van de lagere school waren verbaasd hoe creatief de kleuterleidsters ermee omgegaan zijn en hoeveel taal ze hadden aangeboden. Omgekeerd stonden de kleuterleidsters versteld tot welke mooie zaken dat leidt in het zesde leerjaar.’ 

‘Het traject met OVSG is nu na twee schooljaren afgerond. Maar we hebben onszelf nog een derde jaar gegeven om ons er verder in te verdiepen. En een vierde jaar zal nodig zijn om het te verankeren in het hele schoolleven. Volgend schooljaar willen we in alle klassen van de tweede en derde graad de DENK!-principes in twee WERO-thema’s toepassen. De zoektocht naar goede onderzoeksvragen daarvoor doen we samen. De ene collega denkt nu eenmaal sneller out of the box dan de andere. Ondertussen verrijken we ook ons boekenaanbod. We voorzien in budget dat leerkrachten kunnen spenderen aan boeken die gerelateerd zijn aan hun onderzoeksvraag.’ 

‘Door het stapsgewijs aan te pakken en mee te denken en te ondersteunen vanuit het regieteam, voelden de collega’s dat we hen niet zomaar in het diepe gooiden’

Kristl Maxy en Lies Theys

Meedenken en ondersteunen 

‘De combinatie van corona en dit traject was best pittig. We hebben soms op de rem moeten staan door veel afwezigheden. We hebben er ook voor gekozen om de leerkrachten zo min mogelijk naschools te belasten. Door het stapsgewijs aan te pakken en mee te denken en te ondersteunen vanuit het regieteam, voelden de collega’s dat we hen niet zomaar in het diepe gooiden.’ 

Een Leesoffensief voor Vlaanderen

Eind 2021 ging het tienjarige Leesoffensief voor Vlaanderen van start. Het Leesoffensief wil een antwoord bieden op de vraag naar meer structurele en langdurige samenwerking op vlak van leesbevordering. Gezien de verontrustende resultaten in peilingen en internationaal vergelijkend onderzoek naar begrijpend lezen en leesmotivatie bij kinderen en jongeren in Vlaanderen wil de Vlaamse Regering een inhaalbeweging realiseren door alle krachten te bundelen, talrijke initiatieven op te zetten en in te zetten op kinderen en jongeren die vandaag amper of helemaal niet lezen. Bijzondere aandacht gaat onder meer naar kleuters, kinderen in de buitenschoolse opvang en leerlingen van het technisch en het beroepsonderwijs. 

cultuurkuur.be/leesoffensief 

Dien je eigen subsidieproject in
Auteur Veerle Vanbuel
School SBS Torenhof
GBSBO Elzenhof
Onderwijsniveau
  • Basisonderwijs (lager en kleuter)
  • Gewoon basisonderwijs (lager en kleuter)
Thema
  • literatuur en leesmotivatie
  • poëzie
  • taal(bevordering) en taalstimulatie
Sleutelcompetenties
  • Nederlands
Schooljaar 2021-2022
Projectverantwoordelijke Karen Roelandts, Kristl Maxy en Lies Theys

Praktijkvoorbeelden

Toon alle praktijkvoorbeelden →
Leerling werkt aan muzieknummer op iPad

Songs & Beats leren BuSo-leerlingen plannen en samenwerken

Muziek, dat was het onderwerp waar de leerlingen van Sint-Gregorius in Gentbrugge vooral rond wilden bijleren in hun keuzemodule. De school zag hierin een uitgelezen kans om te werken rond planning en samenwerking: twee vaardigheden die niet evident zijn voor leerlingen met ASS. Samen met Tim Wuyts...

Lees meer
Leerling gaat creatief aan de slag met literatuur

Creatief omspringen met meertaligheid? Breng een schrijver in je klas!

In 2021 lanceerde de Vlaamse Gemeenschapscommissie Kunstenaars in de klas, een oproep om kunstprojecten te stimuleren in het Nederlandstalig secundair onderwijs. Een van de projecten die subsidies ontving, is de samenwerking tussen schrijver Arno Boey, het Atheneum Brussel en internationaal...

Lees meer

Leerkrachten én leerlingen ontdekken hun creativiteit tijdens Kunstkuur

Expertisedeling tussen leerkrachten. Muzisch sterker in de schoenen staan. De leerlingen laten kennismaken met de academie en met het plaatselijke Gemeenschapscentrum De Zeyp. Hun culturele blik verruimen. Hen de kans geven om hun creativiteit te ontdekken én te tonen… Het lijstje doelen waar de...

Lees meer

Het moois dat ontstaat als er ruimte is voor toeval en experiment

‘Vaak kiezen leraren op school nog voor sterk afgebakende muzische opdrachten. Dan is het fijn als zij én hun leerlingen, samen met een dko-docent, kunnen ontdekken wat voor moois er ontstaat als er ruimte is voor toeval en experiment.’ Aan het woord zijn Simon Vermeulen en Goedele Pauwelyn...

Lees meer
Leerlingen zitten in de klas en houden boomwhackers vast waarmee ze musiceren.

Leerstof herhalen, verdiepen en verwerken via beeld, dans en woord? Deze Kunstkuur toont hoe het kan

Tijdens muzische vorming dansen ze hoofdletters of zingen ze het verloop van de Eerste Wereldoorlog in een marslied. De krantenartikels die de leerlingen in de taalles schreven? Die gieten ze in een mediageniek journaal. Zo wekken Anke Vrinssen van Kunstacademie Dilsen-Stokkem en leraren Els Coox en...

Lees meer

Nieuws in de kijker

logo Poëziesterren secundair

Poëziesterren voor secundair onderwijs

De Poëziesterren geven poëzie een prominente plaats in het secundair onderwijs.

arrow leftpoëzie
Lees meer
Meisje houdt verfborstels voor gezicht vast

Kunstkuur: nieuwe aanvraagronde schooljaar 2023-24

Van 1 december 2022 tot 15 februari 2023 kan je je aanvraag indienen.

arrow leftKunstkuur
Lees meer
Leerling steekt boeken in de lucht

Netwerk Lezen op School. Doe je mee?

Op zoek naar lesmateriaal en boekentips rond leesmotivatie en leesbevordering in de basisschool? Dan is het Netwerk...

Lees meer
Inspiratiedag 2022

9/2 - Online infosessie Cultuurkuur voor organisaties

Hoe kan je als cultuurorganisatie Cultuurkuur inzetten om je scholenaanbod bekend te maken? In deze infosessie kom je te...

Lees meer
cover Seneca Kunst van het geven

WIN het boek 'De kunst van het geven'

Vincent Hunink verzamelde belangrijke delen uit Seneca's De Beneficiis over gunsten en het geven.. Maak kans op 1 van 3...

Lees meer
Bekijk alles van nieuws

Nieuwsbrief

Schrijf meteen in en ontvang talrijke tips en inspiratie over meer en beter cultuuronderwijs op school, activiteiten, subsidies en deadlines, praktijkvoorbeelden en onze evenementen. Je mag de nieuwsbrief twee keer per maand in je mailbox verwachten.

 
 

Door in te schrijven stem je in met de privacyverklaring.

Voetmenu

Voor scholen

  • Activiteiten voor jouw klas
  • Cultuurpartners ontdekken
  • Jouw schoolpagina
  • Gratis vervoer met De Lijn
  • Financiële steun voor jouw project
  • Samenwerking school en academie
  • Acties en evenementen
  • Inspiratie
  • Reviews van leerkrachten

Voor cultuurpartners

  • Zo start je op Cultuurkuur
  • Organisatiepagina maken
  • Activiteit toevoegen
  • Culturele bestemming worden
  • Scholen in de buurt zoeken

Over Cultuurkuur

  • Over het platform
  • Kalender
  • Veelgestelde vragen
  • Schrijf je in op de nieuwsbrief

Contacteer ons

  • mailContactformulier
  • phone02 553 96 63
  • Facebook Volg ons op Facebook (opent in een nieuw tabblad)

Vlaamse overheid

Departement onderwijs & vorming

Koning Albert II-laan 15

1210 Brussel

Cultuurkuur.be is een initiatief van CANON Cultuurcel i.s.m. publiq (opent in een nieuw tabblad)

© 2022 Cultuurkuur

  • Contact
Cultuurkuur

Cultuurkuur.be is een officiële website van de Vlaamse overheid

uitgegeven door Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming (opent in een nieuw tabblad)
Vlaanderen is cultuur en onderwijs