Overslaan en naar de inhoud gaan
Aanmelden
Home

Hoofdnavigatie

  • Home
  • Activiteiten
  • Cultuurpartners
  • Scholen
  • Ondersteuning
    • dynamoOPWEG
    • dynamoPROJECT
    • Kunstkuur
  • Acties
    • Cultureel bewustzijn
    • Beste Boekenjuf/meester
    • Poëziesterren basisonderwijs
    • Poëziesterren secundair onderwijs
    • Netwerk Lezen op School
    • Inspiratiedag
    • Cultuurdagen
    • Dag van de Cultuureducatie
    • Cultuur en onderwijs
    • Erfgoedweek
  • Inspiratie
Zoeken
Sluit zoekvenster
Sluit zoekvenster

Kruimelpad

  1. Home
  2. Van helse woede tot geluidloze ontgoocheling

Van helse woede tot geluidloze ontgoocheling

Elke leerling moet zich fijn en veilig voelen op school. Zonder angst voor pesterijen. Hoe kan cultuureducatie daaraan bijdragen? Dat toont het project ’t Zal WELzijn.

Vier rijen van twee stoelen. Meer is er niet nodig om een taxibus uit te beelden. Aan het stuur zit D. Hij leeft zich helemaal in en neemt fictieve scherpe bochten. Zijn gebrom bootst het hoge toerental van de motor na. Tot er een lifter naast zijn bus opduikt. Dan staat hij bruusk op de rem. Pieeeep! Een klasgenoot stapt in. De zelfgekozen emotie ‘woede’ spat van zijn gezicht. Ongerustheid, minachting of puur verdriet: elke nieuwe passagier introduceert een nieuwe emotie die de anderen in een vingerknip overnemen.

Het is onwaarschijnlijk hoe vijf jongens van het laatste jaar tuinbouw in OV 3 zich inleven en ‘smijten’ in dit improvisatietheater. Ook met meneer Gerd, hun klasleraar, en Kelvin erbij. Die laatste is preventiemedewerker en assistent van de zorgleraren in De Varens in Brugge. ‘Deze leerlingen zijn 17 of 18 jaar. Ze dragen elk hun bagage mee en vormen als klas een uitdaging. Regelmatig moest er eentje bij ons afkoelen’, vertelt Kelvin. ‘Pesterijen waren geen uitzondering. Net daarom schreven we deze groep in voor het project. Het was een gok, maar het bleek de juiste. Hannes heeft die mannen mee. En sinds de start van het traject zien we hen beduidend minder bij ons opduiken.’

Alleen maar mime

Hoe fixt Hannes van MUS-E Belgium dat? Hij legt de nadruk op positief denken en reageren. Hij laat de jongens de vrijheid om iets wel of niet te doen, om te vertellen of te zwijgen. Ze hebben zelf de regie in handen, beslissen zelf wanneer ze klaar zijn om in de groep te stappen. Hannes startte de eerste sessie met twee uur mime. Met alleen non-verbale communicatie zette hij de jongens ertoe aan zijn bewegingen, acties en emoties te ‘spiegelen’. Hij nam zijn onafscheidelijke hoed, rook eraan, trok zijn neus op. Gaf hem dan door. De volgende had het meteen begrepen, trok een even vies gezicht en deed alsof hij erin spuwde. Ook in de gang, in de leraarskamer lukte het. Een vreemde knuffelen en hem vragen hoe het ging? Ze kregen het voor elkaar zonder woorden.

Een en al emotie

Vandaag mogen emoties uitvergroot worden. Extreme boosheid spat van hun gezicht en gaat samen met explosief geroep. Het wordt ijzig stil als ze ‘teleurgesteld zijn in jezelf’ moeten verbeelden. Niet elke leerling is even expressief, maar ‘je kan hier nooit iets slecht doen’, benadrukt Hannes. Ze staan in een kring en geven met een vuistje hun blije gevoel door aan de volgende. Of ze moeten in de kring stappen en vol boosheid hun naam en hobby’s roepen. Wie begint er? Dan wijzen ze graag naar elkaar. ‘Niet wijzen, vertrek vanuit jezelf’, benadrukt Hannes nog een keer.

Flashmob in het station?

Bij de volgende oefening staan ze met de ogen toe op een rij. Als ze de opgelegde emotie ‘verdriet’ hebben opgeroepen, mogen ze naar voren komen om het Hannes te tonen. ‘Stap pas in het midden als je er klaar voor bent en de emotie kunt vasthouden.’ In deze veilige context - achter gesloten deuren, met de gordijnen toe - lukt dat heel aardig. Hannes zou met hen graag een flashmob doen. De school vinden ze te vertrouwd: daar durven ze het niet allemaal. Maar het station van Brugge? Dat zien ze wel zitten. En het filmpje op school tonen? Ook dat kan.

BenX als inspiratiebron

Wat kunnen ze tonen in het station? Iets korts dat de aandacht trekt en positief eindigt? Het verhaal van Ben X biedt inspiratie. De graphic novel staat in het klaslokaal en ze zagen met Kelvin ook de verfilming. Het verhaal maakte indruk. De scène op de lessenaar? De busscène?  Het tellen van de stoeptegels? Er rijpt een idee voor de flashmob. ‘Die kan ook mislukken’, waarschuwt Hannes, ‘maar dat doet geen afbreuk aan wat we tot nu toe al bereikt hebben.’

Harnassen afleggen

Hannes geeft vijf sessies in deze klas en eentje aan de leraren. Daarin zal hij hen enkele technieken aanleren zodat het effect van dit traject ook erna verder kan sluimeren. De jongens zijn alvast enthousiast. In een bespreking geven ze aan dat ze zich meer durven tonen, dat ze stilaan hun stoere harnas voor elkaar durven afleggen. De groep laat het nu wel toe om gewoon te doen. Niemand voelt er zich nog ongemakkelijk bij. Kelvin besluit: ‘Ik heb oude vooroordelen opzij kunnen schuiven. Jullie zijn anders, aangenamer dan we weten.’

’t Zal WELzijn

Elke leerling moet zich fijn en veilig voelen op school. Zonder angst voor pesterijen. Via het project ’t Zal WELzijn -een initiatief van de VLOR i.s.m. CANON Cultuurcel en Iedereen Leest- ontdekten 54 scholen hoe cultuureducatie daaraan kan bijdragen. Ze werkten allemaal volgens de theorie van Cultuur in de Spiegel. Meer tips om aan welbevinden in de klas te werken vind je op onze inspiratiepagina.

Culturele vaardigheden en dragers

Wil je meer inzetten op cultuur in jouw klas? Ontdek de theorie Cultuur in de Spiegel.

CIS cirkel basis

Culturele vaardigheden

waarnemen

  • Docent Hannes Goffin integreerde het waarnemen bij het improvisatietheater door leerlingen de mimiek van anderen te laten observeren.

verbeelden

  • Ze kopieerden die, vulden die aan en waren zo met verbeelden bezig. Ook gaven ze er hun eigen interpretatie aan. Hannes werkte hier uitgesproken met het lichaam als cultuurdrager. Vooral gezichtsuitdrukkingen vormen de basis voor de stukjes geluidloos theater dat ze produceerden.

conceptualiseren

  • In elke sessie was er ook veel ruimte voor reflectie en het verwoorden van gevoelens naar elkaar toe.
Dien je eigen subsidieproject in
Auteur Veerle Vanbuel
School GO! SBSO De Varens
Organisaties MUS-E Belgium
Onderwijsniveau
  • Buitengewoon secundair onderwijs
  • Secundair onderwijs
Thema
  • Cultuur in de Spiegel
  • drama en theater
  • welbevinden en pesten
Sleutelcompetenties
  • Zelfbewustzijn
  • Cultureel bewustzijn
  • Lichamelijke en geestelijke gezondheid
  • Sociaal-relationele competenties
  • Burgerschap
Schooljaar 2016-2017
Projectverantwoordelijke Leerlingbegeleidster Katrien Balyu en preventiemedewerker Kelvin Bossuyt

Praktijkvoorbeelden

Toon alle praktijkvoorbeelden →
Leerling werkt aan muzieknummer op iPad

Songs & Beats leren BuSo-leerlingen plannen en samenwerken

Muziek, dat was het onderwerp waar de leerlingen van Sint-Gregorius in Gentbrugge vooral rond wilden bijleren in hun keuzemodule. De school zag hierin een uitgelezen kans om te werken rond planning en samenwerking: twee vaardigheden die niet evident zijn voor leerlingen met ASS. Samen met Tim Wuyts...

Lees meer
Leerling gaat creatief aan de slag met literatuur

Creatief omspringen met meertaligheid? Breng een schrijver in je klas!

In 2021 lanceerde de Vlaamse Gemeenschapscommissie Kunstenaars in de klas, een oproep om kunstprojecten te stimuleren in het Nederlandstalig secundair onderwijs. Een van de projecten die subsidies ontving, is de samenwerking tussen schrijver Arno Boey, het Atheneum Brussel en internationaal...

Lees meer

Leerkrachten én leerlingen ontdekken hun creativiteit tijdens Kunstkuur

Expertisedeling tussen leerkrachten. Muzisch sterker in de schoenen staan. De leerlingen laten kennismaken met de academie en met het plaatselijke Gemeenschapscentrum De Zeyp. Hun culturele blik verruimen. Hen de kans geven om hun creativiteit te ontdekken én te tonen… Het lijstje doelen waar de...

Lees meer

Het moois dat ontstaat als er ruimte is voor toeval en experiment

‘Vaak kiezen leraren op school nog voor sterk afgebakende muzische opdrachten. Dan is het fijn als zij én hun leerlingen, samen met een dko-docent, kunnen ontdekken wat voor moois er ontstaat als er ruimte is voor toeval en experiment.’ Aan het woord zijn Simon Vermeulen en Goedele Pauwelyn...

Lees meer
Leerlingen zitten in de klas en houden boomwhackers vast waarmee ze musiceren.

Leerstof herhalen, verdiepen en verwerken via beeld, dans en woord? Deze Kunstkuur toont hoe het kan

Tijdens muzische vorming dansen ze hoofdletters of zingen ze het verloop van de Eerste Wereldoorlog in een marslied. De krantenartikels die de leerlingen in de taalles schreven? Die gieten ze in een mediageniek journaal. Zo wekken Anke Vrinssen van Kunstacademie Dilsen-Stokkem en leraren Els Coox en...

Lees meer

Nieuws in de kijker

logo Poëziesterren secundair

Poëziesterren voor secundair onderwijs

De Poëziesterren geven poëzie een prominente plaats in het secundair onderwijs.

arrow leftpoëzie
Lees meer
Meisje houdt verfborstels voor gezicht vast

Kunstkuur: nieuwe aanvraagronde schooljaar 2023-24

Van 1 december 2022 tot 15 februari 2023 kan je je aanvraag indienen.

arrow leftKunstkuur
Lees meer
Inspiratiedag 2022

9/2 - Online infosessie Cultuurkuur voor organisaties

Hoe kan je als cultuurorganisatie Cultuurkuur inzetten om je scholenaanbod bekend te maken? In deze infosessie kom je te...

Lees meer
cover Seneca Kunst van het geven

WIN het boek 'De kunst van het geven'

Vincent Hunink verzamelde belangrijke delen uit Seneca's De Beneficiis over gunsten en het geven.. Maak kans op 1 van 3...

Lees meer
Hilde Van Cauteren auteursresidentie

Oproep auteursresidenties schooljaar 2023 - 2024

Een auteursresidentie maakt literatuur zichtbaarder en toegankelijker voor een groep leerlingen secundair onderwijs uit...

arrow lefttaal(bevordering) en taalstimulatie
Lees meer
Bekijk alles van nieuws

Nieuwsbrief

Schrijf meteen in en ontvang talrijke tips en inspiratie over meer en beter cultuuronderwijs op school, activiteiten, subsidies en deadlines, praktijkvoorbeelden en onze evenementen. Je mag de nieuwsbrief twee keer per maand in je mailbox verwachten.

 
 

Door in te schrijven stem je in met de privacyverklaring.

Voetmenu

Voor scholen

  • Activiteiten voor jouw klas
  • Cultuurpartners ontdekken
  • Jouw schoolpagina
  • Gratis vervoer met De Lijn
  • Financiële steun voor jouw project
  • Samenwerking school en academie
  • Acties en evenementen
  • Inspiratie
  • Reviews van leerkrachten

Voor cultuurpartners

  • Zo start je op Cultuurkuur
  • Organisatiepagina maken
  • Activiteit toevoegen
  • Culturele bestemming worden
  • Scholen in de buurt zoeken

Over Cultuurkuur

  • Over het platform
  • Kalender
  • Veelgestelde vragen
  • Schrijf je in op de nieuwsbrief

Contacteer ons

  • mailContactformulier
  • phone02 553 96 63
  • Facebook Volg ons op Facebook (opent in een nieuw tabblad)

Vlaamse overheid

Departement onderwijs & vorming

Koning Albert II-laan 15

1210 Brussel

Cultuurkuur.be is een initiatief van CANON Cultuurcel i.s.m. publiq (opent in een nieuw tabblad)

© 2022 Cultuurkuur

  • Contact
Cultuurkuur

Cultuurkuur.be is een officiële website van de Vlaamse overheid

uitgegeven door Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming (opent in een nieuw tabblad)
Vlaanderen is cultuur en onderwijs