Overslaan en naar de inhoud gaan
Aanmelden
Home

Hoofdnavigatie

  • Home
  • Activiteiten
  • Cultuurpartners
  • Scholen
  • Ondersteuning
    • dynamoOPWEG
    • dynamoPROJECT
    • Kunstkuur
  • Acties
    • Cultureel bewustzijn
    • Beste Boekenjuf/meester
    • Poëziesterren basisonderwijs
    • Poëziesterren secundair onderwijs
    • Netwerk Lezen op School
    • Inspiratiedag
    • Cultuurdagen
    • Dag van de Cultuureducatie
    • Cultuur en onderwijs
    • Erfgoedweek
  • Inspiratie
Zoeken
Sluit zoekvenster
Sluit zoekvenster

Kruimelpad

  1. Home
  2. Van inhoud en inkt tot handgeschept harmonicaboek

Van inhoud en inkt tot handgeschept harmonicaboek

De Kunstenacademie van Tienen heeft sinds kort een eigen grondstoffentuin. Over enkele jaren levert die de ingrediënten om zelf papier en inkt te maken. Vandaag al experimenteren de leerlingen met de ecologische aanpak. Het harmonicaboekje ‘Onderhuids’ is daar het eerste resultaat van.

Het papier ontwikkelden de studenten samen met papierkunstenaar Jean Decoster. De zoektocht naar natuurlijke inkten verliep onder begeleiding van Laurence De Creane, verbonden aan het Industriemuseum. Intussen schreven 80 jeugdige beeldstudenten gedichten in workshops met Lize Vandeborght. Ze illustreerden die nadien in de lessen. Papier, inkt, tekst en beeld kwamen tot slot samen onder de rakels van zeefdrukker Wilfried Pullinckx.

Dit is een ‘how it’s made’-verhaal van een boek. ‘Een verhaal dat de richting die de academie uit wil, weerspiegelt’, vertelt An Baeckelmans, de pedagogische coördinator van de kunstenacademie. ‘We willen leerlingen bewust maken van de materialen waarmee ze werken en oude technieken en ambachten nieuw leven inblazen. We willen ze weer meer laten voelen, ruiken, kijken en beleven.’

Het is ook een verhaal van velen. Verschillende klassen en docenten zijn bij de realisatie van ‘Onderhuids’ betrokken. Externe experts ook. ‘Zij versterken het geheel door hun ervaring en kennis’, zegt An.

Woorden en beelden

Zo waren er de 80 leerlingen van de 4 klassen beeld. Lize Vandeborght liet deze 9- tot 11-jarigen in verschillende schrijfateliers proeven van klank, ritme en beeldspraak. Ze schreven woordspinsels in het jaarthema ‘Onderhuids’. Daar zijn 11 gedichten uit voortgevloeid.

Die gedichten werden in de beeldlessen voorzien van illustraties. Het werd een zoeken van beelden bij woorden. Verschillende technieken kwamen daarbij aan bod: lino, monotype, drogenaaldets …’

Inkt uit luizen en papier van banaan

Het nieuwe Crossover-atelier experimenteerde intussen met vlierbessen, luizen, blauwhout en bindmiddelen. Het doel? Inkten maken met natuurlijke ingrediënten. ‘Dat is best een spannend proces’, zegt An. ‘Als je inkt van vlierbes rot en er is geen vlierbes meer te vinden, dan is dat even paniek. Het is een hele zoektocht, dat drogen, verpulveren, koken …’ Onder begeleiding van Laurence De Craene van het Gentse Industriemuseum werd het atelier zo een heus laboratorium.

In datzelfde Crossover-atelier kwam ook papierkunstenaar Jean Decoster langs. ‘In zijn workshop zochten we naar de juiste planten voor het maken van papier.’ Zijn expertise leidde het handgeschept Abacapapier, met bananenboomvezels als basis. Hij gaf later ook nog een lezing aan alle geïnteresseerde leerlingen over zijn passie en ervaring.

Zeefdrukexperiment

Alle stukjes kwamen samen bij zeefdrukker Wilfried Pulinckx. Hij leerde de leerlingen van de klas ‘Niet-toxische Grafiek’ de kneepjes van het vak. De tekst en het beeld lagen klaar, maar het was wel spannend of het drukken lukte met de zelfgemaakte inkten op het handgeschept papier. De eerste resultaten zagen er gelukkig schitterend uit.

Nadien bonden de leerlingen onder leiding van Laurence alles met de hand in en werd het boekje gedigitaliseerd. ‘Het is het mooie sluitstuk van een heel werkjaar. We hebben uit niets anders dan natuurlijke grondstoffen een kleinschalig eindproduct gemaakt. Het was een aanzet met de bedoeling dat we verder groeien op deze ingeslagen weg’, besluit An. ‘Op de kijkdagen op het einde van dit schooljaar brengen we het hele proces in beeld en dat dragen we uit. De basisscholen uit de buurt zijn dan welkom voor een workshop in, rond en over onze grondstoffentuin.’

Tips van An

  • Kies voor een goed omlijnd project. Onze aanvraag ging eerst te breed. CANON Cultuurcel heeft ons geadviseerd om het in te perken. Dit project hebben we eruit gefilterd.
  • Ga voor een concreet eindproduct, maar weet dat het ook maar een deel van een proces, van een experiment is.
  • Kies je doelgroep goed: de 9 tot 11-jarigen waren nog spontaan en enthousiast genoeg om hun beeldlessen even aan de kant te schuiven voor schrijfateliers.
  • Durf voor een combinatie van taal en beeld te gaan. Dat geeft mooie resultaten.
  • Schakel externe experts in om het proces te versnellen. Zonder hun hulp en knowhow hadden we dit niet in deze tijdspanne kunnen realiseren.

Culturele vaardigheden en dragers

Wil je meer inzetten op cultuur in jouw klas? Ontdek de theorie Cultuur in de Spiegel.

CIS cirkel basis

Culturele vaardigheden

waarnemen

  • Het drogen, verpulveren, koken van de natuurlijke ingrediënten. Leerlingen zetten al hun zintuigen in om dat organisch proces te volgen.

verbeelden

  • De illustraties bedenken en creëren bij de teksten door bijvoorbeeld te spelen met typografie.

conceptualiseren

  • De geschiedenis van de pigmenten en van de schilderkunst benoemen en bespreken.

analyseren

  • Het proces van inkten maken analyseren: waarom lukt het, waarom niet?

Dragers

lichaam

  • Leerlingen opnieuw het contact met de natuur laten beleven, hen echt met de handen in de aarde laten ploeteren.

voorwerpen

  • Poëzie schrijven, beeldspraak, alliteraties bedenken in de schrijfworkshops.

taal

  • Spelen met letters waarmee je beelden kan maken, spelen met het grafische, de grafiek, het drukken.

Grafische tekens

  • Het pigment uit planten, dieren en mineralen halen. Het materiaal en gereedschap leren gebruiken om het boek te binden en te zeefdrukken.
Dien je eigen subsidieproject in
Auteur Veerle Vanbuel
School Kunstacademie Regio Tienen
Organisaties Industriemuseum
Onderwijsniveau
  • Beeldende en audiovisuele kunst
  • Deeltijds kunstonderwijs (DKO)
Thema
  • beeld
  • poëzie
Sleutelcompetenties
  • Cultureel bewustzijn
  • Nederlands
Schooljaar 2018-2019
Projectverantwoordelijke An Baeckelmans, docente en pedagogisch coördinator

Praktijkvoorbeelden

Toon alle praktijkvoorbeelden →
Leerling gaat creatief aan de slag met literatuur

Creatief omspringen met meertaligheid? Breng een schrijver in je klas!

In 2021 lanceerde de Vlaamse Gemeenschapscommissie Kunstenaars in de klas, een oproep om kunstprojecten te stimuleren in het Nederlandstalig secundair onderwijs. Een van de projecten die subsidies ontving, is de samenwerking tussen schrijver Arno Boey, het Atheneum Brussel en internationaal...

Lees meer

Leerkrachten én leerlingen ontdekken hun creativiteit tijdens Kunstkuur

Expertisedeling tussen leerkrachten. Muzisch sterker in de schoenen staan. De leerlingen laten kennismaken met de academie en met het plaatselijke Gemeenschapscentrum De Zeyp. Hun culturele blik verruimen. Hen de kans geven om hun creativiteit te ontdekken én te tonen… Het lijstje doelen waar de...

Lees meer

Het moois dat ontstaat als er ruimte is voor toeval en experiment

‘Vaak kiezen leraren op school nog voor sterk afgebakende muzische opdrachten. Dan is het fijn als zij én hun leerlingen, samen met een dko-docent, kunnen ontdekken wat voor moois er ontstaat als er ruimte is voor toeval en experiment.’ Aan het woord zijn Simon Vermeulen en Goedele Pauwelyn...

Lees meer
Leerlingen zitten in de klas en houden boomwhackers vast waarmee ze musiceren.

Leerstof herhalen, verdiepen en verwerken via beeld, dans en woord? Deze Kunstkuur toont hoe het kan

Tijdens muzische vorming dansen ze hoofdletters of zingen ze het verloop van de Eerste Wereldoorlog in een marslied. De krantenartikels die de leerlingen in de taalles schreven? Die gieten ze in een mediageniek journaal. Zo wekken Anke Vrinssen van Kunstacademie Dilsen-Stokkem en leraren Els Coox en...

Lees meer
Leerlingen en leerkrachten beluisteren podcasts

Podcastproject 'Sounds Like C' leert luisteren naar erfgoed

De eeuwenoude ruïnes van de Gentse Sint-Baafsabdij inspireerden de leerlingen van het naburige Sint-Lievenscollege tot een serie podcasts die je bewuster leren omgaan met geluid én stilte. Wij gingen op bezoek en verwerkten onze impressies tot - je raadt het al - een podcast!

Lees meer

Nieuws in de kijker

logo Poëziesterren secundair

Poëziesterren voor secundair onderwijs

De Poëziesterren geven poëzie een prominente plaats in het secundair onderwijs.

arrow leftpoëzie
Lees meer
Meisje houdt verfborstels voor gezicht vast

Kunstkuur: nieuwe aanvraagronde schooljaar 2023-24

Van 1 december 2022 tot 15 februari 2023 kan je je aanvraag indienen.

arrow leftKunstkuur
Lees meer
Leerling steekt boeken in de lucht

Netwerk Lezen op School. Doe je mee?

Op zoek naar lesmateriaal en boekentips rond leesmotivatie en leesbevordering in de basisschool? Dan is het Netwerk...

Lees meer
Inspiratiedag 2022

9/2 - Online infosessie Cultuurkuur voor organisaties

Hoe kan je als cultuurorganisatie Cultuurkuur inzetten om je scholenaanbod bekend te maken? In deze infosessie kom je te...

Lees meer
cover Seneca Kunst van het geven

WIN het boek 'De kunst van het geven'

Vincent Hunink verzamelde belangrijke delen uit Seneca's De Beneficiis over gunsten en het geven.. Maak kans op 1 van 3...

Lees meer
Bekijk alles van nieuws

Nieuwsbrief

Schrijf meteen in en ontvang talrijke tips en inspiratie over meer en beter cultuuronderwijs op school, activiteiten, subsidies en deadlines, praktijkvoorbeelden en onze evenementen. Je mag de nieuwsbrief twee keer per maand in je mailbox verwachten.

 
 

Door in te schrijven stem je in met de privacyverklaring.

Voetmenu

Voor scholen

  • Activiteiten voor jouw klas
  • Cultuurpartners ontdekken
  • Jouw schoolpagina
  • Gratis vervoer met De Lijn
  • Financiële steun voor jouw project
  • Samenwerking school en academie
  • Acties en evenementen
  • Inspiratie
  • Reviews van leerkrachten

Voor cultuurpartners

  • Zo start je op Cultuurkuur
  • Organisatiepagina maken
  • Activiteit toevoegen
  • Culturele bestemming worden
  • Scholen in de buurt zoeken

Over Cultuurkuur

  • Over het platform
  • Kalender
  • Veelgestelde vragen
  • Schrijf je in op de nieuwsbrief

Contacteer ons

  • mailContactformulier
  • phone02 553 96 63
  • Facebook Volg ons op Facebook (opent in een nieuw tabblad)

Vlaamse overheid

Departement onderwijs & vorming

Koning Albert II-laan 15

1210 Brussel

Cultuurkuur.be is een initiatief van CANON Cultuurcel i.s.m. publiq (opent in een nieuw tabblad)

© 2022 Cultuurkuur

  • Contact
Cultuurkuur

Cultuurkuur.be is een officiële website van de Vlaamse overheid

uitgegeven door Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming (opent in een nieuw tabblad)
Vlaanderen is cultuur en onderwijs