We maken zelf een boek: De Walviskermis
Het leesplezier aanwakkeren. Dat was de voornaamste doelstelling van het dynamoPROJECT van de Gemeentelijke Basisschool Brugge-Noord. De school kreeg hiervoor jeugdschrijvers Marc De Bel en Inge Bergh over de vloer. Met deze laatste stak illustratrice Bianca Scholten de koppen bijeen om samen met de leerlingen zelf een boek te maken.
De leerkrachten van de Gemeentelijke Basisschool Brugge-Noord zijn dol op lezen, maar dat kon niet over de leerlingen gezegd worden. Althans niet vóór de lancering van het dynamoPROJECT. ‘We merkten dat veel leerlingen niet altijd zo gemotiveerd waren om te lezen’, licht directeur Hilde Clemmens toe. ‘Daar wilden we met dit project verandering in brengen.’
Als eerste stap werden er grote voorleesmomenten op poten gezet. Beurtelings kozen de leerkrachten hun favoriete prentenboek uit om voor te lezen voor de voltallige school. ‘De voorleesmomenten waren een groot succes’, vindt Hilde. De leerlingen weten allemaal nog heel goed wie welk boek verteld heeft.’
In deze fase lag de focus op de kennismaking met boeken: hoe worden ze gemaakt? Wie zijn de schrijvers? En waarom hebben ze dat beroep gekozen? Niemand minder dan Marc De Bel kwam hierover vertellen. Na de geanimeerde lezing kregen de leerlingen uitgebreid de kans om aan de bekende jeugdauteur vragen te stellen en hun boekexemplaren te laten signeren.
Walviskermis
Daarna was het de beurt aan hen. Onder begeleiding van jeugdauteur Inge Bergh met wie de school nog al eens samenwerkte, en illustratrice Bianca Scholten, maakten de leerlingen zélf een boek. In totaal zeven fases - zowel in de kleuter- als lagere schoolklassen - kwamen de leerlingen op de proppen met hun eigen verhalen die ze lieten ineen smelten in één verhaal waarbij ze toepasselijke tekeningen maakten. Het resultaat is een groot koesterboek met een houten voor- en achterkant.
‘Zowel Inge als Bianca hebben dat vré goed gedaan. De leerlingen hebben geleerd hoe ze met fantasie en woorden tot een verhaal kunnen komen.’
Het verhaal heet De Walviskermis en gaat over een walvis die in Lissewege belandt en er heel veel plastiek binnenkrijgt dat op zijn maag blijft liggen. ‘Het plot is heel herkenbaar’, aldus Hilde. ‘Van elke leerling zit er wel een stukje in. Het gegeven van de kermis, bijvoorbeeld, want de familie van een van onze leerlingen heeft een kermisattractie. Ze vindt het fantastisch dat deze in het boek voorkomt. En ook de toren van Lissewege komt aan bod. Het boek speelt zich dus echt af in de leefwereld van de leerlingen.’
Schimmenspel
Uiteindelijk hebben de leerlingen hun verhaal aan hun ouders voorgesteld met een schimmenspel. Ze kropen in de huid van de verschillende personages terwijl de schrijfster het boek voorlas. ‘Achteraf waren ze echt heel trots. En ook de ouders waren enthousiast. Zo vroegen ze ons of ze het boek konden kopen. Een van de mama’s werkt bij een drukkerij en gaat informeren wat hiertoe de mogelijkheden zijn.’ Voor ‘het origineel’ gaat de school alleszins een schap plaatsen zodat het een waardig plekje krijgt.
En of het project de leesgoesting heeft aangewakkerd, wat de school wou bereiken? Daar is de directeur van overtuigd. ‘En om dat effect te kunnen behouden hebben we onlangs ook een ruilkast ingehuldigd waar leerlingen onder elkaar boeken kunnen ruilen.’ De school kijkt er eveneens naar uit om volgend jaar een vervolgproject te lanceren.
Tips van Hilde
- Doe beroep op de externe expertise. Samenwerken met externe cultuurpartners is heel belangrijk, en dan vooral partners die ervaring hebben met projecten in scholen.
- Zorg voor een goede voorbereiding. We hebben een paar keer met een kerngroep van leerkrachten en met de twee cultuurpartners samengezeten om af te stemmen. Hoe zien we het? Hoe organiseren we alles?
- Maak een duidelijke timing. In elke workshop werd afgesproken wat er zou gebeuren. We werkten naar een eindproduct toe, dus een strakke timing was wel
- Wees enthousiast en enthousiasmeer. Het is belangrijk dat je je er als school volledig in smijt. Als het team het project niet draagt, heeft het volgens mij weinig zin.
- Begin klein. Is een schoolbreed project nog te ver gegrepen, begin dan met één klas, één leerjaar of één graad. Zo doe je ervaring om en kan je het project later eventueel uitbreiden.
Culturele vaardigheden en dragers
Wil je meer inzetten op cultuur in jouw klas? Ontdek de theorie Cultuur in de Spiegel.
Culturele vaardigheden
waarnemen
- Zeven leerkrachten hebben voorgelezen uit hun favoriete prentenboeken.
- Marc De Bel is op bezoek geweest op school en heeft zijn schrijverschap toegelicht.
- Door de boekenruilkast leerden de leerlingen nieuwe boeken kennen.
verbeelden
- De leerlingen kregen de opdracht zelf verhalen te verzinnen onder begeleiding van schrijfster Inge Bergh.
- De leerlingen maakten tekeningen bij het verhaal onder begeleiding van illustratrice Bianca Scholten.
- Om het boek voor te stellen aan de ouders hebben de leerlingen een schimmenspel gecreëerd.
conceptualiseren
- De leerlingen hielden in kleine groepjes brainstormsessies om hun verhalen uit te werken.
- Tijdens het auteursbezoek van Marc De Bel kwamen de leerlingen te weten wat een schrijver doet en hoe het uitgeven van boeken precies in zijn werk gaat.
analyseren
- De leerlingen hebben de verschillende verhalen geanalyseerd en er samen met schrijfster Inge elementen uit gekozen om verder uit te werken.
Dragers
voorwerpen
- Papier, hout, kleurpotloden en verf om het boek te maken en de illustraties te maken.
- Papier, schaar, doek, houten stokjes, een wit doek om het schimmenspel te maken waarbij het boek werd voorgesteld.
- Verschillende (prenten)boeken waaruit is voorgelezen of waarin de leerlingen zelf hebben gelezen.
taal
- Verbale en geschreven taal die de leerlingen moesten gebruiken om een verhaal te verzinnen en nadien te bespreken onder elkaar.
Grafische tekens
- De tekeningen die de leerlingen hebben gemaakt om het boek vorm te geven.
- De figuren en decorstukken die de leerlingen hebben gemaakt voor het schimmenspel.