What's my name: zo maak je een tentoonstelling rond zelfkennis en identiteit

De leerlingen van 3 Kantoor B van het PHTI in Gent hebben heel diverse achtergronden. Door taalbarrières en andere problemen verlaten ze vaak vroegtijdig de school. ‘We willen dat fenomeen terugdringen’, steekt Daisy Termont, de GOK- en taalbeleidscoördinator van wal. ‘Via projecten als What’s my name proberen we het welbevinden van onze leerlingen te verhogen zodat ze blijven tot ze hun diploma behalen. Cultuureducatie kan daartoe een sleutel zijn.’

Ondanks de verschillen, is er ook veel wat deze klasgenoten bindt. Alleen is dat vaak moeilijk te benoemen op een manier die afkomst en religie overstijgt. What’s my name probeerde dat door de leerlingen te laten tekenen, schrijven en nadenken over hun eigen naam, de betekenis ervan en hun dromen voor de toekomst. Daarvoor werkte het PHTI samen met onderwijscentrum Gent, het STAM en fotografe Tine Guns van MUS-E Belgium.

Portretten en sjablonen in de Belgische driekleur

Zij bracht voor de eerste sessie oldschool krasletters mee. Daarmee creëerden leerlingen een logo van hun naam voor de cover van hun logboek. ‘Sommige waren echte kunstwerkjes’, zegt PAV-leraar Geoffrey Vanderstricht. ‘Ook de fotoshoot waarbij Tine een portret van elke leerling maakte dat nadien tot een sjabloon werd verknipt, gaf mooie resultaten. In het graffittistraatje hier in Gent sprayden ze hun portret en naam in de Belgische driekleur.’

Brief aan een vondelingenkind

Wat hopen ze voor de toekomst? Wat willen ze bereiken? Geoffrey: ‘Dat was de rode draad voor een volgend luik met onder meer een rondleiding door de tentoonstelling over de vondelingentrommel in het archief van het OCMW. Dat was best pakkend voor onze gasten. Ze kregen er de opdracht om een brief te schrijven naar zo’n vondeling. Welke naam geven ze aan het kind? Waarom kozen ze voor die naam? Welke toekomst wensen ze het toe? Daar zijn heel beklijvende brieven uit voort gekomen.’

I am, I wish & I become

De expo 'Adoptie: tussen avontuur en kwetsuur' in het Museum Dr. Guislain leerde hen dat heel veel striphelden een adoptie of weeskindachtergrond hebben. ‘Superman, Batman, Spiderman, de Hulk, Suske en Wiske: allemaal vonden ze in hun moeilijke jeugd de kracht om de wereld te verbeteren’, zegt Geoffrey daarover. Die vaststelling was de aanleiding voor een tweede fotoshoot. Tine portretteerde elke leerling in zijn of haar gedroomde omgeving met een kenmerkend attribuut. Met fotoshop lukt dat in een handomdraai.

Vuurloop

De apotheose van het hele project was een heuse vuurloop. Die oeroude ceremonie van de Noord-Amerikaanse indianen wordt gebruikt om bijvoorbeeld een nieuwe fase in je leven kracht bij te zetten. ‘De leerlingen durfden eerst niet’, vertelt Geoffrey. ‘Een haka uit Nieuw-Zeeland gaf hen een eerste portie moed en kracht. Toen ze met de blote hand een houten plankje in twee konden slaan, groeiden ze nog twee maten.’

Magische groepssfeer

Op de ene helft van het plankje schreven ze waarvoor ze dankbaar zijn uit het verleden, op de andere kwam een wens voor de toekomst. Ze offerden alles aan het vuur. De hete kolen werden daarna open gespreid en uiteindelijk liep iedereen er blootvoets over. ‘Die vuurloop heeft een grote impact gehad. De leerlingen waren fier en blij en voelen zich van toen af meer met elkaar verbonden. Sommigen zijn socialer geworden, durven meer te vertellen. Die dag was de sfeer in de groep een beetje magisch en dat zindert nog na.’

Eigen tentoonstelling klaarzetten

‘Met beelden en teksten die in de loop van het project ontstaan zijn, hebben we dan onze eigen tentoonstelling in het STAM klaargezet. Zo zagen de leerlingen ook wat daar allemaal bij komt kijken. op de opening en onze leerlingen toen in gesprek konden gaan met oud-leerling en anti-radicaliseringsexpert Khalid Benhaddou, was de kers op de taart!’

Cultuurbril

Tijdens het project kreeg het PHTI de kans om een brede visie op cultuur te ontwikkelen. Nicole Lehoucq, cultuurcoördinator: ‘Lode Vermeersch kwam daarvoor naar onze school. Hij legde uit wat de cultuurtheorie Cultuur in de Spiegel inhoudt en schetste het theoretisch kader. Nadien woonde hij regelmatig over de middag de werkvergadering bij.’

‘Bij het uittekenen van het project zijn we niet van Cultuur in de Spiegel uitgegaan. We hebben wel teruggeblikt op onze activiteiten en nagedacht onder welke culturele vaardigheid je die kan plaatsen. Daardoor kregen we greep op die theorie. Ook andere leerkrachten kregen zo een ingeving om hun vak bij het project te betrekken. Tijdens Economie en Dactylo werden bijvoorbeeld de visitekaartjes van een firma ontworpen: hoe toon je je in een professionele omgeving aan klanten?’

Structureren, verbreden en uitdagen

‘Als we het project voor volgend schooljaar voorbereiden, houden we veel meer de vier culturele vaardigheden voor ogen. Dat helpt om alles te structureren. Het is een soort kader geworden waarbinnen je een project in de breedte kan uitdenken. De kansen tot cultuur liggen dikwijls dichterbij dan je denkt. Ons idee is daarover wel veranderd’, zegt Daisy. ‘Als leraar geschiedenis wil je alles tonen aan je leerlingen en maak je de analyse dikwijls zelf in plaats van het uit de leerlingen te laten komen’, besefte Nicole. Geoffrey tot slot: ‘Je merkt wat je in je eigen lessen nooit doet en wat je misschien eens moet proberen. Zo wordt het ook voor jezelf een uitdaging.’

Enkele foto’s zijn van Geert Herman, De Gentenaar.