Radio Copain | Dit krijg je als de Kunstacademie met de lagere school radio maakt
In Poperinge en omstreken maken vier lagere schoolklassen live radio. Wekenlang oefenen ze zich in spontaneïteit, mogen ze zich creatief helemaal uitleven en knutselen ze een radiostudio in elkaar, dit alles in samenwerking met de Kunstacademie. Het eindresultaat? Vier online te beluisteren radio-uitzendingen die live werden gestreamd!
Live radio op de markt
De bezielers zijn drie leerkrachten van de Kunstacademie. Zij gingen vanuit hun specialisatie (woord, beeld en digitale media) aan de slag met vier klassen van lagere scholen uit de regio. Elke klas legde gedurende zeven sessies van twee uur een apart traject af met het creatieve trio. Het eindresultaat na zeven weken? Vier voormiddagen radio (één per klas), vanop de markt in Redingelst, Watou, Westouter en Roesbrugge. Nieuwsgierige dorpelingen komen kijken wat er gaande is, meeluisterende ouders en leerkrachten bellen in … om deel te nemen aan een quiz of om raad te vragen aan tante Kaat.
Drie maal creatief
Hoewel de vier live uitzendingen een mooie climax vormen, was het proces minstens even belangrijk, zegt Pieter Verfaillie, leerkracht Digitale Media van de Kunstacademie. De drie leerkrachten trokken iedere keer samen naar de klas:
- De leerkracht Woord concentreerde zich op spreekoefeningen en de inhoudelijke voorbereiding.
- De leerkracht Beeld bedacht en decoreerde de radiostudio met de leerlingen.
- De leerkracht Digitale Media zorgde voor opnames en liet de leerlingen kennismaken met de apparatuur (micro, mengpaneel, software …). Achter de schermen monteerde hij de jingles en reclamespotjes.
De leerkrachten van de deelnemende klassen volgden de sessies mee als actieve toeschouwers en deden zo ideeën op om achteraf zelf in de klas aan de slag te gaan met deze creatieve werkvormen.
Spontaan spreken met onbekenden
‘Het was een wekenlange oefening in spontaan leren spreken, in durven gek doen,’ zegt Pieter Meuleman, leerkracht Woord van de Kunstacademie. ‘Tijdens elke sessie deden we eerst een fysieke opwarming, waarmee we de schroom wilden wegnemen, dan werkten we via enkele improvisatie-oefeningen op de spontaneïteit.’
Na de creatieve spreekoefeningen voor de klas, was de interactie met de lokale bevolking een belangrijke volgende stap. ‘Spreken met onbekenden vormt voor veel leerlingen een drempel. Sommigen waren in het begin al bang dat ze voor de klas moesten spreken en konden geen minuut volpraten. Daarom lieten we de leerlingen tijdens het traject al telefoneren met onbekenden. Ook moesten ze de handelaars uit het dorp contacteren om bij hen een reclamespotje op te nemen. Veel leerlingen moesten hiervoor uit hun comfortzone stappen, maar waren zo wel voorbereid op de interactie met de luisteraars tijdens de uitzending.’
'Na de workshops zijn hun expressieve vaardigheden duidelijk verbeterd. Het live element tilde sommige leerlingen echt naar een hoger niveau.'
Wil jij ook samenwerken met kunstenaars uit de academie? Dat kan!
- De dynamoPROJECT-subsidie neemt voor jou de financiële drempels weg. Je krijgt tot 2000 euro voor jouw artistiek project op school. Lees de voorwaarden van een dynamoPROJECT.
- Liever 3-jaar samen in de klas via co-teaching? Dan is er Kunstkuur voor jou! Hiermee voeg je de expertise van een academie toe aan jouw leerkrachtenteam en breng je jouw expertise binnen in de academie in een driejarig traject.
- Op zoek naar inspirerende voorbeelden van andere scholen? Doorzoek onze praktijkvoorbeelden op onderwijsniveau of discipline.
Visueel en multimediaal
Naast programma’s bedenken en oefenen in spreken voor de radio, moest er ook een radiostudio in elkaar worden gestoken. De leerkracht beeld bracht knutselmateriaal mee naar de klas en gaf de leerlingen de vrije opdracht om hier antennes mee te maken. De afwezigheid van een concreet voorbeeld, zorgde ervoor dat de leerlingen vanuit hun fantasie gingen werken.
Het technische luik nam de leerkracht Digitale Media op zich. Hij liet de leerlingen oefenen met de micro, leerde hen wanneer je de muziek moet faden en zorgde regelmatig voor opnames die heel nauwkeurig werden geanalyseerd.
'Door zo intensief samen te werken, heb ik al veel opgestoken van mijn collega’s: zowel technisch als qua aanpak. Door de drie disciplines samen te brengen, is het eindresultaat extra sterk en kan iedere leerling zich wel ergens in vinden. Want hoewel de meeste leerlingen het heel leuk vonden om op de radio te komen, was er bijvoorbeeld één leerling die liever de knopjes bediende. En dat kon dan ook!'
Inspraak van leerlingen
‘Alle ideeën – van de decoratie tot de inhoud - komen van de leerlingen. Toen enkele leerlingen een absurd programma van 20 minuten wilden maken over tomaten, vond ik dat geweldig. Dat is oneindig veel boeiender dan een klassiek format als het nieuws.’
Helemaal live
En dan was het zo ver. Met ‘De maat van de tomaat’, een radioprogramma over tomaten gingen de leerlingen ‘on air’. Ze zonden live uit vanuit de kleurrijke radiostudio. Muziek, een moppenrubriek, een vertelmoment voor kleuters, een dankjewel-programma en reclamespotjes wisselden elkaar af. Niet alleen het aanwezige publiek luistert mee, maar de radio-uitzending werd ook simultaan online te beluisteren. Helemaal echt dus!
Tips van Pieter Meuleman
- Zorg voor een veilige omgeving met veel positieve bekrachtiging, dat stimuleert de creativiteit. We lieten de leerlingen bijvoorbeeld niet alleen good practices horen maar ook enkele ‘bloopers’ van bekende radiomakers om hen te tonen dat iedereen fouten maakt.
- Train de leerlingen om zich te focussen. Tijdens de uitzending moeten ze zich immers niet alleen concentreren op wat ze zelf moeten zeggen, maar ook op de timing en op wat er gebeurt rondom hen.
- Geef niet te veel voorbeelden. Het risico bestaat dat de leerlingen zich dan hier te hard op gaan baseren. Met de nodige vrijheid is het eindresultaat creatiever.
- Ga snel met echt ‘materiaal’ aan de slag. Spreken in de micro, weten wanneer een liedje genoeg gefaded is om te mogen beginnen … onderschat deze technische uitdagingen niet.
- Bouw de radiostudio een dag op voorhand op in de dorpskern. Dit wekt de nieuwsgierigheid en zorgt voor een grotere lokale betrokkenheid.
- Organiseer een generale repetitie voor je live gaat. Radio maken lijkt vanzelfsprekender dan het is. Doordat er in de generale repetie nog vanalles misliep, stond iedereen tijdens de live uitzending op scherp.
- Leer je leerlingen om zich in de positie van de luisteraar te plaatsen. Op die leeftijd zijn kinderen heel gefocust op zichzelf. Ze volgen hun eigen logica. Zo bereidden onze leerlingen een quiz voor waaraan luisteraars zouden deelnemen. In hun hoofd klopte het, maar ze vergaten dat er onverwachte dingen zouden gebeuren. Zo begonnen ze bijvoorbeeld zonder de spelregels uit te leggen of zelfs zonder kandidaat.
Versterk cultureel bewustzijn in de klas.
Wil je meer inzetten op cultuur in jouw klas? Ontdek hoe.
Culturele vaardigheden
waarnemen
- De leerlingen beluisterden praktijkvoorbeelden ter inspiratie, in beperkte mate om hun creativiteit niet te beknotten. Als ze vast zaten qua ideeën, kregen ze extra fragmenten om te beluisteren.
- Voor het knutselen van de antennes kregen de leerlingen bewust geen voorbeeld. De leerkracht beeld knutselde zelf wel altijd actief mee. Haar bezig zien, was voor veel leerlingen inspirerend.
verbeelden
- De leerlingen verzonnen eigen reclamestukjes voor echte handelaars uit de buurt. Zo trokken de leerlingen tijdens het voorbereidende traject naar de lokale fietshandelaar en maakten ze een grappig spotje met geluiden uit de fietswinkel.
- De leerlingen speelden tijdens de voorstelling verschillende rollen en leven zich in: van expert in huishoudtips, over quizmaster, tot moppentapper …
conceptualiseren
- Automatisch evalueerden de leerlingen elkaar voortdurend. Ze gaven hun medeleerlingen niet alleen complimenten maar ook feedback over hoe het beter kon.
- De leerlingen schreven hun eigen teksten en structuren uit. Tijdens de radio-uitzending kwamen ze daar zo veel mogelijk van los maar konden ze indien nodig altijd naar hun voorbereiding grijpen.
analyseren
- De leerlingen herbeluisterden regelmatig hun opnames. Soms deden ze letterlijk een microanalyse van een halve minuut praten. Hierdoor waren ze heel bewust van wat ze hadden gezegd en wat er nog ontbrak.
- Doordat de uitzending achteraf ook nog beschikbaar blijft, kunnen de leerlingen ook die momentopname opnieuw beluisteren.
Dragers
lichaam
- Er werd actief gewerkt rond lichaamsbewustzijn. Hoe sta ik achter de micro, welke houding geef ik mezelf, maak ik door te bewegen geen storende geluiden?
- Via ademhalingsoefeningen kregen de leerlingen hun stress onder controle en lieten ze hun stem mooier klinken.
- De leerlingen leerden hun stem op een andere manier gebruiken en oefenden zich in creatieve stemspelletjes en special effects.
voorwerpen
- Voor de decoratie van de radiostudio kregen de leerlingen materiaal zoals oude platen en de opdracht om iets te maken wat lijkt op een antenne. Er werd dus vertrokken vanuit het materiaal en niet vanuit een concreet voorbeeld.
taal
- Er kwamen verschillende tekstvormen aan bod: van spontane telefoongesprekken, tot grappen, van zelfgeschreven jingle melodieën tot reclamespotjes.
Grafische tekens
- De kunstacademie ontwikkelde een mooi logo voor Radio Copain. Dit was zichtbaar aangebracht op de radiostudio en gaf het geheel een herkenbare en professionele uitstraling.