Boekenjuf Daisy | 'Boeken verrijken niet alleen hun taal, maar hun hele kleuterwereld'
Elke twee maanden kruipt Daisy Vandaele in de huid van de leesfee. ‘Dan stel ik in de kleuterklassen de nieuwe bibboxen voor.’ Onder het motto Vroeg begonnen, is half gewonnen prikkelt ze als verbindende zorgcoördinator voortdurend kleuters en collega’s om met boeken aan de slag te gaan.
‘Het is onze taak, zelfs onze plicht om leerlingen van jongsaf aan in contact te brengen met die wereld van boeken en taal. Zeker leerlingen die er thuis niet mee in aanraking komen. Boeken verrijken niet alleen hun taal, maar hun hele wereld. Dat zie ik ook bij mijn zoontje, als hij keer op keer hetzelfde boekje kiest, er woorden uit oppikt en het verhaal navertelt.'
Wie is Daisy Vandaele?
School: Vrije Basisschool in Langemark
Functie: zorgcoördinator voor de kleuters
Favoriete kinderboek: Het land van de grote woordfabriek van Agnès de Lestrade
‘Om dat op school mogelijk te maken, heeft elke kleuterklas een boekenhoek. Daarin staan de prenten- en weetjesboeken waarmee de juffen thematisch aan de slag gaan. Naast de boekenhoek hebben we ook het aanbod van de bibboxen. Dat wisselt elke twee maanden en zorgt voor een rijk aanbod dat breder gaat dan het thema. Het compenseert soms ook wat de juf zelf minder kent of doet.'
‘Aan elke krachtlijn uit ons leesbeleid hebben we acties op korte, middellange en lange termijn gekoppeld.'
'De leesfee - dat ben ik - introduceert de bibboxen. Zo proberen we de leerlingen en de leerkrachten nieuwsgierig te maken. Dat werkt: als de leesfee is geweest, is de interesse groot. De leesfee is ook verbonden aan evenementen als Poëzieweek, Voorleesweek en Jeugdboekenmaand. Dan kom ik daarover vertellen en geef ik de klas ook een opdracht. In de lagere school neemt de leesdokter die taak van me over.'
In de boekenkast van juf Daisy
- Klein wit visje diep in de zee, Guido Van Genechten, Clavis
- Het mooiste ei van de wereld, Helme Heine, Clavis
- Kikker is kikker, Max Velthuijs, Leopold
- Stap maar op mijn bezemsteel Julia Donaldson, Gottmer
- Het ei van egel, Nozomi Takahashi, De Eenhoorn
Nieuwe vertelvormen introduceren
‘De bibboxen en de leesfee zijn maar een klein voorbeeld van wat het nascholingstraject Geef me de vijf van Arteveldehogeschool op onze school in gang zette. Het ging over de vijf sleutels van begrijpend lezen. We hebben twee nieuwe vertelvormen leren kennen: hardop denkend voorlezen en interactief voorlezen. Ik zat als kleuterafgevaardigde in het kernteam en had het voorrecht om naar de netwerkdagen te gaan en inspirerende voorbeelden te zien.'
‘Om die kennis zo goed mogelijk door te geven, maakte ik filmpjes voor mijn collega’s. Hoe doe je aan preteaching met een klein groepje taalzwakke kleuters bijvoorbeeld. Dat filmpje heb ik vorig schooljaar opgenomen om mijn collega’s te ondersteunen in de verteltechniek hardop denkend voorlezen. Die techniek zit nu in onze zorgwerking ingebed. Taalzwakke leerlingen voelen zich competenter als ze het verhaal al eens hoorden, er is meer leesmotivatie en de woordenschat wordt herhaald.’
Lestips van juf Daisy
- Kies voor kwalitatieve boeken
'Kies niet het eerste het beste boek dat gelinkt is aan een thema. Ga voor kwaliteit. Zit er een verhaallijn in? Is het meer dan uitleggen wat er op de prent staat? Zit er een begin, climax, oplossing in? Zijn er goede aansprekende prenten? Pluizer helpt me in die zoektocht.'
- Lees een boek meer dan 1 keer
'Kies niet elke dag een ander boek om voor te lezen. Na één keer hebben kleuters de verhaallijn zelden mee. Geef kleuters dus de tijd om het boek te verkennen: lees het eens in een kleine groep, een keer interactief, koppel er dan een verwerking aan…'
- 10 warmhoudertjes
'Om nieuwe kennis te verankeren én warm te houden, gaf ik collega’s tien kleine, haalbare opdrachten, elke maand één. Zo keken de juffen in september naar een filmpje om de vijf sleutels rond begrijpend lezen op te frissen. In oktober hebben ze een boek via hardop denkend voorlezen gebracht. En in november kozen ze een boek via Pluizer dat ze in hun thema centraal zetten.'
‘Naast dat modelleren via de verteltechnieken leerden we in het project ook de beslisboom kennen. Die flowchart van Liselotte Vandenbussche helpt om doelgericht met een prentenboek aan de slag te gaan. Kies je zelf een boek of laat je leerlingen kiezen? Ga je voor verhoogde zorg of brede basiszorg? Wil je genieten, verhaalbegrip uitbreiden of woordenschat verruimen? Lees je zuiver voor of kies je voor interactief of hardop denkend voorlezen? Er staan ook enkele verwerkingsmogelijkheden op, zoals een verhaalpad maken. Daarbij teken je het verhaal op een lange poster op de grond.’
Een leesbeleid in 5 krachtlijnen
‘Ook ons leesbeleid is gegroeid tijdens Geef me de vijf. We zijn na wat ploeteren tot vijf krachtlijnen gekomen. Onze ‘High Five’ bestaat uit vaardige informatievergaarders ontwikkelen, innoverend taalonderwijs bieden, differentiëren in het leesonderwijs en samen aan effectief leesonderwijs en leesmotivatie bouwen. Aan elke krachtlijn hebben we acties op korte, middellange en lange termijn gekoppeld. De korte en middellange termijn hebben we intussen achter de rug. Nu pakken we het boekenaanbod in de klasbibliotheken aan en proberen we ouders actiever te betrekken bij ons leesbeleid.’
'Maak het gezellig thuis, lees met een lampje of een beetje stiekem onder de lakens: dat probeer ik hun ook mee te geven.’
'Hardop denkend voorlezen zit nu in onze zorgwerking ingebed. Taalzwakke leerlingen voelen zich competenter als ze het verhaal al eens hoorden.’
De Beste Boekenjuf/meester van het jaar
De prijs voor de Beste Boekenjuf/Boekenmeester beloont leerkrachten (kleuterschool en basisschool) die een concrete en dagelijkse inzet tonen voor leesbevordering en het werken met kinderboeken in de klas. In het magazine brengen de kandidaten hun verhalen en je vindt er massa's tips en tricks rond lezen en leescompetenties in de klas.
Beste Boekenjuf/meester is een initiatief van CANON Cultuurcel in samenwerking met Iedereen Leest en Vlaamse kinder- en jeugdboekenuitgevers.
Nomineer jouw kandidaat
Wie besmet jou met zijn of haar passie voor (voor)lezen? Wie vult de boekenhoeken op school met een rijk en recent aanbod? En wie wakkert in jouw team het leesvuur aan? Kortom, welke juf of meester heeft op jouw school het grootste hart voor boeken? Ken jij zo iemand? Nomineer je kandidaat via Cultuurkuur.