Boekenjuf Lieselot | 'Voorlezen doet lezen, daar ben ik heilig van overtuigd'
Sinds drie jaar is Lieselot één uur klasvrij om het lezen op school te promoten. Met allerlei acties probeert ze meer leesmomenten te creëren. Een leesnest op de speelplaats? Een moppenparcours tijdens de speeltijd of het introduceren van De tip van de juf/meester in elke klas? Check, check én check!
'Drie jaar geleden werd ik samen met juf Manon boekenjuf op onze school. Ons eerste wapenfeit was wieden in de klasbibs. Dat is niet altijd simpel, want hoe maak je keuzes? We hebben daarvoor de hulp van de leerlingen ingeroepen. Wat zouden we wel kiezen, wat niet? Zo lukte het. Ikzelf verkies kwaliteit boven kwantiteit, maar dan nog staan er veel boeken in mijn klas. Ik vind het bijvoorbeeld een dankbare manier om moeilijke thema's aan te kaarten.'
'Je leesvaardigheid is even belangrijk als je leesmotivatie. We zien dat als communicerende vaten.'
'Manon en ik gaven elke klas ook de opdracht om na te denken over een leesplek. Er zijn leuke initiatieven als een leesboot en een leeskist uit voortgevloeid. In mijn tweede leerjaar hebben we een leeskast. Daar mogen leerlingen echt vrij in lezen.'
Wie is Lieselot Vannieuwenhuyse?
School: Vrije Basisschool De Ooievaarin Poelkapelle
Functie: juf van het tweede leerjaar
Favoriete kinderboek: Pluk van de Petteflet Roald Dahl, De Fontein
De tip van de juf/meester
'Leerlingen gaan nog heel vaak op de kaft af als ze zelf een boek kiezen. In elke klas hebben we daarom De tip van de juf/meester geïntroduceerd. Dat werkt. De wolf, de eend & de muis van Mac Barnett is nu de boekentip in mijn klas. Die kaft spreekt leerlingen misschien minder aan. Tot je begint te bladeren en voor te lezen, dan vallen de mondjes open.'
'Elke donderdag tijdens het laatste kwartier van de dag lezen we trouwens met de hele school voor. Soms in de eigen klas, soms wisselen we al eens van klas. Ook de directeur doet dan mee. We ondersteunen als boekenjuffen daarin de collega's die dat nodig hebben: welk boek is geschikt, wat kan je voorlezen? Voorlezen doet lezen, daar ben ik heilig van overtuigd. Ik herinner me zelf nog levendig hoe mijn leerkracht van het tweede leerjaar Otje voorlas. Dan ging ik met mijn moeder naar de Boekenbeurs en kreeg ik dat boek. Het staat nog altijd in mijn klas en ik lees er ook uit voor. Vorig jaar was iedereen er wild van, dit jaar is er minder animo. Dan schakel ik en kies een ander boek.'
'Het eerste, tweede en derde leerjaar leest hier elke ochtend, behalve op maandag. Daarbij krijgen we de hulp van mama's, papa's, maar ook van mensen die geen structurele binding met de school hebben. Het zijn wat oudere mensen die dat graag doen en het als onderdeel van hun dagstructuur zien. De verbondenheid met de gemeente en lokale bevolking leeft sowieso sterk op onze school. Per leesouder hebben we twee of drie leerlingen.'
Lestips van juf Lieselot
- De Leesjury, ook in de kleuterklas
'Onze juffen van de tweede en derde kleuterklas lezen mee met de De Leesjury'
- Een leesnest op de speelplaats
'Buiten op de speelplaats staat een overschilderde, oude koelkast. Die zit vol met boeken om in de speeltijd te lezen. Het vriesvak is gereserveerd voor boeken die leerlingen aan elkaar tippen. De boekenverkoop van de bib levert ons mooie, recente boeken op om de koelkast te vullen. Ik vind het belangrijk dat leerlingen het boek zelf mogen vastpakken. Ze moeten het voelen, ook de kleuters.'
- Hou het lezen warm bij ouders
'We communiceren vaak op Facebook over wat er gebeurt rond lezen op onze school. Heel het schooljaar door, dus niet alleen tijdens Jeugdboekenmaand of Voorleesweek. Een nieuwe bibbox die op school toekomt? Een voorleestip? Zo houden we het lezen constant warm.'
- Boeken in elke les
'Boeken kan je aan bijna elke les koppelen, zo lezen we dus eigenlijk de hele dag door. Voor onze bosklassen was Tim, de kleine boswachter van Jan Paul Schutten de rode draad. We lazen er elke avond uit voor.'
Leesvuur aanwakkeren
'In het vierde, vijfde en zesde leerjaar is leesmotivatie moeilijker aan te wakkeren, merken we. Daar rijdt elke speeltijd een stripkoffer uit. Verder proberen we zo veel mogelijk leeskansen te creëren: met een ruilkast die op de meest laagdrempelige manier boeken beschikbaar stelt, met leestassen in het vierde leerjaar die mee naar huis gaan, met ludieke acties in de vakantie om het lezen niet helemaal te laten verdwijnen.’
‘Boeken zijn een dankbare manier om moeilijke thema’s aan te kaarten.’
‘Een Lezen Op School-project van Iedereen Leest wakkerde het leesvuur hier op school nog verder aan. Via die weg hebben we veel boekentips en ook een boekencheque gekregen. Zo konden we heel wat recente boeken aankopen. We zijn nog op zoek naar een systeem om alle boeken op school te inventariseren. Een boek over rouwen? Dat zit misschien bij je collega, maar dat weten we nu niet meteen.'
‘Ons vaste boekenaanbod vullen we aan met boxen van de bib. Zo zorgen we voor variatie en kunnen we inspelen op klasthema’s of voorkeuren van leerlingen. Met de bib is het trouwens fijn samenwerken. Om op hun auteurslezingen in te schrijven, moeten we wel snel zijn. We zitten als boekenjuf dan aan de computer klaar om alle klassen in te schrijven.’
In de boekenkast van juf Lieselot
- Kunnen bergen krimpen?, Katrijn De Wit, Pelckmans
- De NEEhoorn en de Slangzaam, Marc-Uwe Kling, Volt
- Het boek zonder tekeningen, B.J. Novak, Lannoo
- Zepie, Janneke Schotveld, Querido
- De lieve krokodil, Leo Timmers, Querido
Groen, oranje of rood
‘Ook het talenbeleid hebben we tijdens het project verfijnd. De belangrijkste bouwstenen van ons leesplan? Een aantrekkelijk boekenaanbod, samenwerking met externen, toegankelijke leesplekken en leesmotivatie. Ik benadruk graag dat dit een samen-verhaal is. Manon en ik willen als boekenjuffen transparant zijn. We brainstormen over wat er leuk kan zijn en stellen die ideeën op een personeelsvergadering voor. Collega’s duiden dan aan wat ze groen licht geven, of wat ze oranje of rood kleuren. Er is ook ruimte voor hun ideeën. We luisteren naar wat ze zien zitten en hebben het geluk om zelden op een njet te botsen.’
‘En ja, op die manier duiken er ook wel eens kritische noten van collega’s op. Hoe zijn leesvaardigheid en leesmotivatie met elkaar verbonden bijvoorbeeld. Ze zijn even belangrijk. We zien ze als communicerende vaten. Dat ook leerlingen met AVI Start nog een fijn aanbod hebben in mijn tweede leerjaar, vind ik daarom erg belangrijk.’
De Beste Boekenjuf/meester van het jaar
De prijs voor de Beste Boekenjuf/Boekenmeester beloont leerkrachten (kleuterschool en basisschool) die een concrete en dagelijkse inzet tonen voor leesbevordering en het werken met kinderboeken in de klas. In het magazine brengen de kandidaten hun verhalen en je vindt er massa's tips en tricks rond lezen en leescompetenties in de klas.
Beste Boekenjuf/meester is een initiatief van CANON Cultuurcel in samenwerking met Iedereen Leest en Vlaamse kinder- en jeugdboekenuitgevers.
Nomineer jouw kandidaat
Wie besmet jou met zijn of haar passie voor (voor)lezen? Wie vult de boekenhoeken op school met een rijk en recent aanbod? En wie wakkert in jouw team het leesvuur aan? Kortom, welke juf of meester heeft op jouw school het grootste hart voor boeken? Ken jij zo iemand? Nomineer je kandidaat via Cultuurkuur.