Boekenjuf Natalie | ’Alleen in de klas lezen? Dat volstaat niet’
Het lezen op school promoten, verbeteren en kneden tot een gestroomlijnd geheel. Dat is de taak van juf Natalie. Een nagelnieuwe leesklas helpt daarbij, net als haar eigen creatieve inbreng. Zo stuwt ze leerlingen, collega’s én ouders naar nieuwe leeshoogtes.
'Sinds drie jaar ben ik leesjuf hier op school. Ik startte net voor de coronacrisis, maar wist toen niet goed hoe ik het moest aanpakken. Een rooster in de leraarskamer hangen zodat collega’s me konden boeken? Dat werkte niet. Toen corona ons overviel, kwam iedereen handen te kort. Zo ben ik voor een groot stuk in de zorg gerold. Vooral voor taal. Dat doe ik in de voormiddag. In de namiddag is er de leesklas. Nu loopt het wel.'
Altijd nieuwe ontdekkingen
’Er is sindsdien best al veel ten goede veranderd. Omdat de directie het lezen enorm steunt, maar ook door het project Lees-hotspots. Daar was de plaatselijke bib de motor van. Zij zorgden ervoor dat de drie basisscholen van Liedekerke elk 400 boeken kregen. Ook onze leesklas, een vroegere refter,werd met middelen van het project ingericht. De boeken roteren drie keer per schooljaar tussen de scholen. Er valt dus altijd veel te ontdekken voor de leerlingen. Iedereen vindt ook wel een van zijn favorieten terug in de selectie, want elke leerling gaf tips.’
Wie is Natalie Van Den Bergh?
School: Vrije Basisschool Sint-Antonius in Liedekerke
Functie: voltijds taal- en leesjuf
Favoriete kinderboek: Scherven van de hemel van Pieter Van Oudheusden
'In de klas, in de leesklas én thuis lezen? Die combinatie is nodig.’
‘Klassen maken van de leesklas gebruik als ze een boekenactiviteit hebben. En tijdens de pauzes mogen leerlingen er komen lezen. Vrijwilligers van het vijfde en zesde leerjaar, onze ‘leeshelden’, houden dan toezicht. Ze zorgen ervoor dat het rustig blijft, dat de schoenen uitgaan... De leeshouding van de leerlingen is op korte tijd ten goede veranderd, merk ik. Ze springen niet meer rond in de leesklas. Wie komt, wil lezen. De scholen van de scholengemeenschap zijn al naar de werking komen kijken. Via ontdektafels heb ik ze in ons verhaal meegenomen.’
Zot van poëzie en theater
De betrokkenheid van ouders zien we als een serieuze meerwaarde. Ik vraag hun medewerking voor acties tijdens Voorleesweek, Jeugdboekenmaand en Poëzieweek. Zo stimuleren we het lezen thuis en begint het op een andere manier in gezinnen te leven
‘Jaar na jaar zie ik de input van ouders groeien. Joepie! Nu hangt de galerij waar de leerlingen opgehaald worden, bijvoorbeeld vol met gedichten die ze illustreerden. Bij Voorleesweek ervaar ik hetzelfde. Het startte met de aarzelende vraag ‘Wie komt er voorlezen?’ Ik richtte verschillende leeshoekjes in en dat lukte. Een jaar later ging ik een stapje verder met een toneel en dat lukte ook. Intussen voel ik dat het vertrouwen er is. We verkleden en schminken ons en elke dag van Voorleesweek spelen andere ouders een verhaal. Dat poëzie en theater volledig mijn ding zijn, helpt daar natuurlijk bij. Mijn kapotte stofzuiger heb ik in coronatijden een nieuw leven als poëziemachine gegeven. Die figureerde in de filmpjes die ik voor leerlingen maakte.
In de boekenkast van juf Natalie
- Held of schurk : een te gekke geschiedenis, Benjamin Goyvaerts & Yasmina Faid, Lannoo
- Ontsnapt! : theaterlezen over toen, Ineke Kraijo & Marlies Verhelst, Gottmer
- Het lied van de spreeuw, Octavie Wolters, Uitgeverij Ploegsma
- Sprookjesavontuur : verzin je eigen sprookje!, Lily Murray, Corona Schoolsupport
- Tien overheerlijke juffen en meesters, Ross Montgomery, Volt
Alsjeblieft, een cadeautje
‘Ik probeer Voorleesweek, Poëzieweek en Jeugdboekenmaand ook vast in de schoolkalender van de collega’s te zetten. Vroeger deden we allemaal wel iets in onze klas, maar dat leefde niet in de school. Nu ga ik op zoek naar fijne werkvormen en geschikte boeken zodat zij dat stukje kunnen loslaten. Ik werk alles voor de hele lagere school uit en presenteer het hun als een kant-en-klaar cadeautje. Is het een uitgebreidere activiteit, dan geef ik het in hun klas in de vorm van een workshop. Ze moeten dan alleen de leerlingen nog briefen en enthousiast maken.’
‘Voorlezen doen de leerkrachten wel zelf, maar dan zoek ik bijvoorbeeld passende boeken uit binnen het thema. Ik blijf me ervan bewust dat ik hun boterham niet te dik mag maken. De meesten zijn er blij mee. Blij dat ze zelf niet op zoek moeten gaan. En voor de leerlingen is het leuk.’
Lestips van juf Natalie
- Laagdrempelige acties voor ouders
‘Fotowedstrijden zijn heel laagdrempelige acties die lezen op de kaart zetten bij de ouders. Door de inzendingen in de gangen op te hangen, krijg je een school vol poëzie. De resultaten van zulke acties bundel ik in een jaarboek, zodat ze niet verloren gaan.’
- Voorleesworkshops
‘Tijdens de middag organiseren we voorleesbeurten in de leesklas. Dan lezen vrijwilligers van het vijfde leerjaar voor voor het eerste en tweede leerjaar. Hoe ze moeten voorlezen, dat leren ze tijdens drie workshops waarin we met intonatie, geluiden, verkleedkleren, handpoppen én de kamishibai aan de slag gaan. Nadien doen ze die voorleesmomenten volledig autonoom. Dat loopt fantastisch.’
- Theaterlezen
‘Theaterleesboeken zijn een echte aanrader. Sommige kun je ook breder inzetten omdat ze bijvoorbeeld een geschiedenisluik hebben. Leerlingen doen dat heel graag en maken zich de tekst stilaan helemaal eigen.’
Een en-en-verhaal
‘Leerlingen die technisch minder goed lezen, komen in de voormiddag naar mij. Dat is het tweede luik van mijn opdracht. Met hen probeer ik een mix van technisch lezen, begrijpend lezen en leesmotivatie uit. Soms is dat met theaterlezen, soms met een spel waarvan ze de spelregels moeten lezen. Er is aanbod genoeg en ik probeer het allemaal graag uit.'
'Jaar na jaar groeit de input van ouders'
‘Ouders kunnen niet goed inschatten of hun kind vlot genoeg leest. Daarom doen we in het tweede leerjaar al veel jaren een leesvergadering voor de ouders. We leggen hun uit hoe ze kunnen helpen, wat ze thuis kunnen doen, hoe ze het fijn houden, hoe we daar samen aan kunnen werken. We tippen de bib en samenleesboeken.’
‘In de klas, in de leesklas én thuis lezen? Die combinatie is nodig om alle leerlingen mee te krijgen. Alleen in de klas volstaat niet, zelfs niet in combinatie met een maandelijks bibliotheekbezoek. Daarom kwam er een leeslesje thuis, doen we de leestrainingen in de voormiddag, het lezen in de leesklas en de workshops in de namiddag. De leesklas en de uren van leesjuf zorgen ervoor dat we van lezen een doelgericht schoolgebeuren kunnen maken. Leerkrachten staan er nu ook minder alleen voor en ik zie verschuivingen. Zeker nu ook collega’s van de kleuterschool mee op de kar springen. We werken goed samen. En de leerlingen? Als ik iets voorgelezen heb of rond een bepaald boek gewerkt heb, dan willen ze dat boek lezen. Of hebben. Wat wil je meer?’
De Beste Boekenjuf/meester van het jaar
De prijs voor de Beste Boekenjuf/Boekenmeester beloont leerkrachten (kleuterschool en basisschool) die een concrete en dagelijkse inzet tonen voor leesbevordering en het werken met kinderboeken in de klas. In het magazine brengen de kandidaten hun verhalen en je vindt er massa's tips en tricks rond lezen en leescompetenties in de klas.
Beste Boekenjuf/meester is een initiatief van CANON Cultuurcel in samenwerking met Iedereen Leest en Vlaamse kinder- en jeugdboekenuitgevers.
Nomineer jouw kandidaat
Wie besmet jou met zijn of haar passie voor (voor)lezen? Wie vult de boekenhoeken op school met een rijk en recent aanbod? En wie wakkert in jouw team het leesvuur aan? Kortom, welke juf of meester heeft op jouw school het grootste hart voor boeken? Ken jij zo iemand? Nomineer je kandidaat via Cultuurkuur.